ရေးသားသူ- မိုခါး
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၄) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။
“ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး ရပ်တည်ချက်စာတမ်း"သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC)၊ ဂျဲန်ဒါမူဝါဒဆိုင်ရာပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မ တီ (JCC-Gender Policy) က ပြုစုပြီး NUCC က အတည်ပြုပြီး ဇူလိုင် ၇ ရက်နေ့က ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ဒီရပ်တည်ချက်စာတမ်းကို JCC-Gender Policy မှာပါဝင်တဲ့ (အမျိုးသမီး၊ လူငယ်နှင့်ကလေးသူငယ် ရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ) နဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဝင် ကိုယ်စားလှယ်များအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ရေးသားပြုစုခဲ့ကြတာ ဖြစ်တယ်။
ဒီစာတမ်းမှာ အခန်း (၆)ခန်း ပါဝင်ပါတယ်။ နိဒါန်းနဲ့နောက်ခံအကျဉ်း၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့မြန်မာနိုင်ငံ၊ နိုင်ငံတော်ရဲ့အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကတိကဝတ်များ၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးလုပ်ဆောင်ချက်များ၊ စံတန်းဖိုးနဲ့ရပ်တည် ချက်များ၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက်ရပ်တည်ချက် စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတို့ဟာ လူ့အခွင့်အရေးရဲ့မရှိမဖြစ်ခွဲမရတဲ့ အစိတ်အပိုင်း တွေဖြစ်ပြီး၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ ပျော်ရွှင်မှု၊ ကျန်းမာမှု၊ ကြွယ်ဝမှု၊ ဘေးကင်းပြီး တရားမျှတမှု တွေကို ဆောင်ကျဉ်းကြောင်းနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးဆိုတာ ဒီမိုကရေစီရဲ့အခြေခံတစ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ စာတမ်းက ဆိုထားပါတယ်။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးရပ်တည်ချက်စာတမ်းဟာ အာဏာရှင်စနစ်တိုက်ဖျက်ရေးသာမက အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ ဖြစ်ထွန်းလာစေဖို့ လမ်းညွှန်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။
၂၀၀၉ ခုနှစ်မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကြားဖြတ်လူဦးရေ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ (၅၁.၁)သန်းမှာ အမျိုးသမီး (၅၃.၂)ရာခိုင်နှုန်း၊ အမျိုးသား (၄၆.၈)ရာခိုင်နှုန်းရှိကြပြီး၊ အမျိုးသားတွေဟာ အမျိုးသမီးတွေထက် စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း၊ လုပ်သားအင်အားပါဝင်မှုနှုန်း ပိုများပါတယ်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အရ လွှတ်တော်အသီးသီးမှာ ရွေးကောက်ခံအမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ် (၁၈)ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ရာထူးမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းထက်နည်းပါးပြီး ရပ်ကွက်နဲ့ကျေးရွာအုပ်စု စုစုပေါင်း (၁၆,၇၈၅) မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှာ အမျိုးသမီးကိုယ်စားပြုမှု (၀.၆၀) ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြထားတယ်။
ဘွဲ့ကြိုသင်တန်းအဆင့်ပညာတတ်မြောက်သူ ဦးရေရဲ့ ၆၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ မဟာဘွဲ့အဆင့်စုစုပေါင်းရဲ့ ၈၀.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပါရဂူဘွဲ့အဆင့် စုစုပေါင်းရဲ့ ၈၀.၈ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဟာ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ကြတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနည်းပညာနဲ့ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း (ယူနက်စကို) ရဲ့ စစ်တမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပညာအရည်အချင်းမြင့်မားမှု ရာခိုင်နှုန်းမှာ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ကြပေမယ့် နိုင်ငံရေးနဲ့ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်တဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုနှုန်း နည်းပါးနေခြင်းဟာ သမိုင်းစဉ်ဆက်က ရိုးရာအစဉ်အလာ၊ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်းတွေအရ အမျိုးသမီးတွေကိုဖယ်ကျဉ်ထားခဲ့တဲ့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဖိုဝါဒ ကြီးစိုးတဲ့ တန်ဖိုးထားမှု၊ယုံကြည်မှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မတူကွဲပြားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုတွေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေ ပျံ့နှံနေပြီး အဲ့ဒီယုံကြည်ချက်တွေကို မကြာခဏအသုံးပြုကာ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုစီးပွားရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေမှာ အမျိုးသားတွေကိုလွှမ်းမိုးခွင့်ပေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၄၈ ခုနှစ်က စတင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ပဋိညာဥ်စာချုပ်မှာ အမျိုးသမီးနဲ့အမျိုးသား တန်းတူအခွင့်အရေးတွေရှိခြင်းကို သက်ဝင် ယုံကြည်ပြီး အလေးအနက်ပြုဖို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်းအရ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားခွဲခြားမှုမရှိစေဘဲ ကြေညာစာတမ်းမှာပါရှိတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်အားလုံး ခံစားခွင့်ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်တွေဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အပေါ် နည်းမျိုးစုံနဲ့ခွဲခြားမှုပပျောက်ရေး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသဘောတူစာချုပ် (စီဒေါ)နဲ့ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂညီလာခံ သဘောတူစာချုပ်၊ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ စာချုပ်တို့ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွေဖြစ်တဲ့ ၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄၊ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြခံဥပဒေ သုံးရပ် လုံးမှာ လူမျိုးစုအရေး၊ ဂျဲန်ဒ်တန်းတူညီမျှမှု ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့အချက်တွေကို ထည့်သွင်းရေးဆွဲထားတာမရှိတဲ့အပြင် အမျိုးသမီးတွေအပေါ်တိုက်ရိုက်၊ သွယ်ဝိုက်နည်းနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ကိုဖြစ်စေအောင် ပြဌာန်းရေးဆွဲထားတဲ့ ဥပဒေအချက်အလက်တွေပါဝင်နေတယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေမြှင့်တင်ဖို့ အတွက် နိုင်ငံတော်အဆင့်လုပ်ငန်းတွေ၊ ဥပဒေတွေ၊ ကော်မတီတွေဖွဲ့စည်းခဲ့ပေမယ့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ကတိကဝတ်တွေဟာ စာရွက်ပေါ်မှာသာရှိနေခဲ့ပြီး လက်ဆုပ်လက်ကိုင်ပြနိုင်စရာ ဘာရလဒ်မှထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိဘူးလို့ စာတမ်းကဆိုထားပါတယ်။ ဒ့ါအပြင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် အရင်အစိုးရလက်ထက်တွေက အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ကြိုးစားခဲ့တဲ့ မူဝါဒတွေနဲ့ မဟာဗျူဟာတွေဟာလည်း လက်ရှိအခြေအနေမှာ ထိရောက်မှုမရှိတော့တဲ့အပြင် ကိုက်ညီမှုလည်း မရှိတော့ ဘူးလို့ စာတမ်းကအတိအလင်းဆိုထားတယ်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီအဖွဲ့ဝင် အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ ခွဲခြားမှု မရှိခြင်း၊ ဂျဲန်ဒါသာတူညီမျှခြင်း၊ ပြီးပြည့်စုံတဲ့တန်းတူညီမျှခြင်း၊ အကျိုးရလဒ်အပေါ်အခြေခံတဲ့ တန်းတူရေး၊ မတူကွဲပြားခြင်း၊ အားလုံးပါဝင်ခြင်း၊ အထူးစီမံဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများ စတဲ့အချက်တွေကို စံတန်ဖိုးတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုအဆုံးသတ်ရေး၊ ဂျဲန်ဒါခွဲခြားမှု၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုမရှိခြင်းတွေအပေါ် လုံးဝလက်သင့်မခံတဲ့မူကို လက်ကိုင်ကျင့်သုံးသွားရေး၊ ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် အလေ့အထအဆုံးသတ်ရေး၊ တရားမျှတမှုနဲ့ တာဝန်ခံမှုရရှိရေး၊ ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ဖြစ်ဉ်တွေမှာ အမျိုးသမီးများကိုယ်စားပြုပါဝင်လာရေး၊ ဂျဲန်ဒါအမြင်ဖြင့် တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်ရေးနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက်ပြောင်းလဲမှုများဖော်ဆောင်ရာမှာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရေးတို့ကို ရပ်တည်ချက်တွေအဖြစ်သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ပုံစံအားလုံးအဆုံးသတ်ရေး၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုများတိုက်ချက်ရေး၊ အမျိုး သမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး အမျိုးသမီးများ ကိုယ်စားပြုပါဝင်မှုသေချာစေရေး၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို အစဉ်တစိုက် အလေးထားတဲ့အလေ့အထများ တည်ဆောက်ခြင်းနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများချမှတ်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ၊ အမျိုးသမီးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး ယန္တရားတည်ဆောက်ရေး တို့ဖြစ်ပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ ခွဲခြားတဲ့ပုံစံတွေကို တားမြစ်တဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်း ဖို့ တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ဆောင်သွားမယ်။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူမညီမျှခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ ဂျဲန်ဒါပုံသေကားချက် ယူဆချက်တွေ၊ ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေဖြစ်တဲ့ ယဥ်ကျေးမှုစံနှုန်းတွေ၊ လူမှုအလေ့အထတွေ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး၊ စီမံအုပ်ချုပ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ အများပြည်သူနယ်ပယ်တွေမှာ လိင်နဲ့ လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားခြင်းကို အခြေခံတဲ့ခွဲခြားမှုတွေအပါအဝင်ထိခိုက်စေတဲ့ ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေနဲ့ ခွဲခြားတဲ့စံနှုန်းတွေကို ထုတ်ဖော်၊ ကိုင်တွယ်တဲ့ အစီအမံတွေလုပ်ဆောင်ကာ မတူကွဲပြားမှုတွေအကြား တန်းတူညီမျှတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို သေချာအောင်ဖော်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီလိုမျိုး ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေနဲ့ ခွဲခြားတဲ့စံနှုန်းတွေကို အဆုံးသတ်စေဖို့အတွက် မူဝါဒတွေ၊ စီမံချက်၊ စီမံကိန်း၊ သုတေသနဲ့ ဆန်းစစ်ချက်တွေ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်ဆောင်မှုအဆင့် အသီးသီးမှာ အထူးစီမံ ဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ တန်းတူရေးကိုဖော်ဆောင်ခြင်းကို ထည့်သွင်းခြင်းမှတဆင့် ဝန်ဆောင်မှုတွေလက်လှမ်းမှီ ရေး၊ အသက်အရွယ်နဲ့သင့်တော်တဲ့ လိင်မှုဆိုင်ရာပညာရေး၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုကာကွယ်တားဆီး ရေးနဲ့ အချိုးကျပါဝင်မှုနဲ့ကိုယ်စားပြုမှုတို့ကို ကြိုးပမ်းသွားမယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြပါတယ်။
ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုကျူးလွန်ခံရသူကို အပြစ်တင်တာ၊ အမုန်းစကား ပြောဆိုတာတွေကို မီဒီယာတွေမှာ ထည့်သွင်းခြင်းမှရှောင်ရှားဖို့နဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ဖော်ဆောင်တဲ့ အမျိုး သမီးတွေရဲ့ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ကိုယ်စားပြုမှုကို အလေးပေးခြင်း၊ အိမ်မှုကိစ္စတာဝန်ခွဲဝေယူခြင်း နဲ့ ဖခင်ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့ ပုံဖော်မှုတို့ကို လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းသွား မယ်လို့ ဆိုထားတယ်။
အမျိုးသမီးနဲ့မိန်းကလေးငယ်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေအပါအဝင် ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှု တွေကို လုံးဝလက်သင့်မခံရေးမူ ကျင့်သုံးမှာဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်သူဘယ်သူမဆို ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် အလေ့အထအဆုံးသတ်ရေးအတွက် ကာကွယ်၊ တားဆီး၊ တုံ့ပြန်တာတွေ၊ အဲ့ဒီအတွက် ဥပဒေအကာအကွယ် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ မူဝါဒချမှတ်ခြင်းနဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုယန္တရားတည်ဆောက်ခြင်းတို့ကို အမျိုးသားညီညွတ် ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီအဖွဲ့ဝင် အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အကောင်အထည်ဖော်သွားမယ်လို့ဆိုထားတယ်။
စီဒေါကော်မတီရဲ့ အကြံပြချုက်တွေအပါအဝင် ကော်မတီရဲ့ အနှစ်ချုပ်သုံးသပ်ချက် (၂၀၁၆) ပါ အကြံပြုချက်တွေအတိုင်း ကွန်ဗင်းရှင်းပါ ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေမှုရှိစေတဲ့ ပြည်တွင်းဥပဒေတွေ ဖြစ်စေဖို့ ပြင်ဆင်ခြင်း၊ ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ ပြဌာန်းခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်သွားမယ်။ မုဒိန်းမှုနဲ့ အိမ်ထောင်ဖက်က ကျူးလွန်တဲ့ မုဒိန်းမှုအဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေကို ကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့အညီ ပြင်ဆင်တာ၊ အမျိူးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေမူကြမ်းကို ကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့အညီပြဌာန်းတာ၊ ပဋိပက္ခနဲ့ဆက်နွယ်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို အရေးယူမှုကင်းလွတ်စေတဲ့ ဥပဒေတွေကို ပယ်ဖျက်တာတွေ ပြုလုပ် သွားမယ်။
မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မိန်းမများ အထူးလက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းဆိုင်ရာဥပဒေ၊ လူဦးရေတိုးပွားနှုန်း ထိန်းညှိခြင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဥပဒေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာကူးပြောင်းခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေနဲ့ တလင်တမယားစနစ်ကျင့်သုံးခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေတို့ကိုဖျက်သိမ်းခြင်းနဲ့ စစ်တပ်နဲ့လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေက ကျူးလွန်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၊ တရားစွဲဆိုမှုတို့ကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင် သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်မူဘောင်တွေဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ခြင်း၊ တားဆီးခြင်း၊ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတို့ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်သွားမယ်။
ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်တည်ဆောက်ခြင်း၊ ကိုတာစနစ်ကဲ့သို့ အထူးစီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေ ပြဌာန်းအကောင်အထည်ဖော်ခြင်း၊ အချိုးကျကိုယ်စားပြုတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်၊ မဲများသူနိုင်စနစ်တို့ကို ပူးတွဲကျင့်သုံးခြင်း၊ အခြားသောအစိုးရယန္တရားများဖြစ်တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒ ချမှတ်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းတို့ကို ကျင့်သုံးခြင်းနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကိုအစဉ်တစိုက် အလေးထားတဲ့အလေ့အထတွေ တည်ဆောက်ခြင်းတို့ အပါအဝင် အထောက်အပံ့ဖြစ်မယ့် တခြားအစီအမံတွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု ကြေညာစာတမ်းမှာပြဌာန်းထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ အခန်း ကဏ္ဍအဆင့်ဆင့်မှာ အမျိုးသမီးအနည်းဆုံး (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ရေးမူကို အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ အစီအမံတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ ထည့်သွင်းသွားမယ်လို့ ဆိုထား တယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ပိုမိုထိရောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုနဲ့ပြည်နယ်၊ ဖက်ဒရယ် ယူနစ်တွေရဲ့ ဂျဲန်ဒါဘတ်ဂျက်ရေးဆွဲခြင်းနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ စွမ်းရည်တွေကို ဆက်စပ်အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းတွေအတွင်း တည်ဆောက်သွား ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒတွေချမှတ်ရာမှာ လိုအပ်ချက်တွေအပေါ် မူတည်ပြီးသီးခြားလုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွက် အသုံးစရိတ်နဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အလေ့အထတွေတည်ဆောက်ရန်၊ အသုံးစရိတ်တို့နဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လတ်တလောအခြေခံလိုအပ်ချက်တွေကိုဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့အတွက် တိုက်တွန်းလုပ်ဆောင်သွားမယ်။လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတွေမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ အမျိူးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးရည်မှန်းချက်တွေ ထားရှိဖို့ အမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ အဖွဲ့ဝင် အစုအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ကတိပြုထားပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများပေးအပ်ဖို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်း၊ လိုအပ်ချက်တွေ ကောက်ယူခြင်းနဲ့ ဆန်းစစ်ခြင်း၊ အစီအစဉ်ရေးဆွဲခြင်း၊ အစီရင်ခံခြင်းနဲ့ စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်ခြင်းတွေ လုပ်ဆောင်ရာမှာ ဂျန်ဒါ၊ အသက်၊ မသန်စွမ်း အချက်အလက်တွေကို ထည့်သွင်းစုဆောင်းကောက်ယူ တင်ပြခြင်းကို ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်တယ်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တလျှောက်မှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူတွေအားလုံးကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်ခြင်း၊ အမြတ်ထုတ်ခြင်းနဲ့ အကြမ်းဖက်ခြင်း (PSHEA) ကို လုံးဝလက်သင့်မခံတဲ့မူကို သဘောတူလိုက်နာစေမယ့် အပြင် တာဝန်ရှိမှု၊ တာဝန်ခံမှုတွေ သေချာစေဖို့လိုအပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင် သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်စနစ်ဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုမိုပါဝင်လာစေခြင်း၊ ဂျဲန်ဒါ တန်းတူရေးဖော်ဆောင်ရာမှာ အထောက်အကူပြုတဲ့ အားသာချက်များစွာရှိပေမယ့် အမျိုးသမီး၊ ဂျဲန်ဒါအရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့မူဝါဒတွေကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာတပြေးညီ ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ခက်ခဲတာ၊ ပြည်နယ်၊ ဖက်ဒရယ်ယူနစ် အစိုးရအဆင့်ဆင့်တို့ကို စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရမှာဖြစ်ပြီး ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို အားနည်းစေနိုင်တဲ့ အားနည်းချက်တချို့လည်း ရှိတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို မြှင့်တင် ဖော်ဆောင်ပေးတဲ့ အခြားသောမူဝါဒတွေ၊ စနစ်တွေကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်နဲ့အတူ ပူးတွဲကျင့်သုံး ခြင်းဖြင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထား တယ်။
ဤစာတမ်းမှာ လတ်တလောအရေးပေါ်လိုအပ်ချက်တွေ၊ ရေရှည်ဆောင်ရွက်ရမယ့်အချက်တွေနဲ့ ဒီအချက်တွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့်အချက်တွေကို ဖော်ပြထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွှတ်ခွင့်အလေ့အထကို အမြစ်ပြတ်ဖို့အတွက်ကိုလည်း အဓိကဆောင်ရွက်ရမယ့် အချက်အနေနဲ့ ထည့်သွင်းထားသလို ဖိုဝါဒအမြစ်ဖြတ်ရေးဆိုတာကိုလည်း စာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
စာတမ်းက ဆိုထားတဲ့ အချက်တွေထဲမှာ သိသာထင်ရှားတာကတော့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်ခြင်း၊ အမြတ်ထုတ် ခြင်းနဲ့ အကြမ်းဖက်ခြင်း (PSHEA) ကို ရေးဆွဲနိုင်ခဲ့တာကတော့ ထင်ရှားတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တခု ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့စီမံချက်တွေကို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
“အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့စီမံချက်တွေကို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်”
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန် စာစဉ် (၄) ကို အောက်ပါလင့်ခ်မှာ ဝင်ရောက်ပြီး ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။
https://drive.google.com/file/d/1f-_wechUEdOGmJdkvswVAWYQ7WKpDwYW/view?usp=sharing
#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၄) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။
“ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး ရပ်တည်ချက်စာတမ်း"သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC)၊ ဂျဲန်ဒါမူဝါဒဆိုင်ရာပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မ တီ (JCC-Gender Policy) က ပြုစုပြီး NUCC က အတည်ပြုပြီး ဇူလိုင် ၇ ရက်နေ့က ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ဒီရပ်တည်ချက်စာတမ်းကို JCC-Gender Policy မှာပါဝင်တဲ့ (အမျိုးသမီး၊ လူငယ်နှင့်ကလေးသူငယ် ရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ) နဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဝင် ကိုယ်စားလှယ်များအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ရေးသားပြုစုခဲ့ကြတာ ဖြစ်တယ်။
ဒီစာတမ်းမှာ အခန်း (၆)ခန်း ပါဝင်ပါတယ်။ နိဒါန်းနဲ့နောက်ခံအကျဉ်း၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့မြန်မာနိုင်ငံ၊ နိုင်ငံတော်ရဲ့အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကတိကဝတ်များ၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးလုပ်ဆောင်ချက်များ၊ စံတန်းဖိုးနဲ့ရပ်တည် ချက်များ၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက်ရပ်တည်ချက် စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတို့ဟာ လူ့အခွင့်အရေးရဲ့မရှိမဖြစ်ခွဲမရတဲ့ အစိတ်အပိုင်း တွေဖြစ်ပြီး၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ ပျော်ရွှင်မှု၊ ကျန်းမာမှု၊ ကြွယ်ဝမှု၊ ဘေးကင်းပြီး တရားမျှတမှု တွေကို ဆောင်ကျဉ်းကြောင်းနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးဆိုတာ ဒီမိုကရေစီရဲ့အခြေခံတစ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ စာတမ်းက ဆိုထားပါတယ်။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးရပ်တည်ချက်စာတမ်းဟာ အာဏာရှင်စနစ်တိုက်ဖျက်ရေးသာမက အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ ဖြစ်ထွန်းလာစေဖို့ လမ်းညွှန်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။
၂၀၀၉ ခုနှစ်မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကြားဖြတ်လူဦးရေ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ (၅၁.၁)သန်းမှာ အမျိုးသမီး (၅၃.၂)ရာခိုင်နှုန်း၊ အမျိုးသား (၄၆.၈)ရာခိုင်နှုန်းရှိကြပြီး၊ အမျိုးသားတွေဟာ အမျိုးသမီးတွေထက် စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း၊ လုပ်သားအင်အားပါဝင်မှုနှုန်း ပိုများပါတယ်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အရ လွှတ်တော်အသီးသီးမှာ ရွေးကောက်ခံအမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ် (၁၈)ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ရာထူးမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းထက်နည်းပါးပြီး ရပ်ကွက်နဲ့ကျေးရွာအုပ်စု စုစုပေါင်း (၁၆,၇၈၅) မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှာ အမျိုးသမီးကိုယ်စားပြုမှု (၀.၆၀) ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြထားတယ်။
ဘွဲ့ကြိုသင်တန်းအဆင့်ပညာတတ်မြောက်သူ ဦးရေရဲ့ ၆၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ မဟာဘွဲ့အဆင့်စုစုပေါင်းရဲ့ ၈၀.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပါရဂူဘွဲ့အဆင့် စုစုပေါင်းရဲ့ ၈၀.၈ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဟာ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ကြတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနည်းပညာနဲ့ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း (ယူနက်စကို) ရဲ့ စစ်တမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပညာအရည်အချင်းမြင့်မားမှု ရာခိုင်နှုန်းမှာ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ကြပေမယ့် နိုင်ငံရေးနဲ့ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်တဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုနှုန်း နည်းပါးနေခြင်းဟာ သမိုင်းစဉ်ဆက်က ရိုးရာအစဉ်အလာ၊ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်းတွေအရ အမျိုးသမီးတွေကိုဖယ်ကျဉ်ထားခဲ့တဲ့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဖိုဝါဒ ကြီးစိုးတဲ့ တန်ဖိုးထားမှု၊ယုံကြည်မှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မတူကွဲပြားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုတွေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေ ပျံ့နှံနေပြီး အဲ့ဒီယုံကြည်ချက်တွေကို မကြာခဏအသုံးပြုကာ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုစီးပွားရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေမှာ အမျိုးသားတွေကိုလွှမ်းမိုးခွင့်ပေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၄၈ ခုနှစ်က စတင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ပဋိညာဥ်စာချုပ်မှာ အမျိုးသမီးနဲ့အမျိုးသား တန်းတူအခွင့်အရေးတွေရှိခြင်းကို သက်ဝင် ယုံကြည်ပြီး အလေးအနက်ပြုဖို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်းအရ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားခွဲခြားမှုမရှိစေဘဲ ကြေညာစာတမ်းမှာပါရှိတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်အားလုံး ခံစားခွင့်ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်တွေဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အပေါ် နည်းမျိုးစုံနဲ့ခွဲခြားမှုပပျောက်ရေး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသဘောတူစာချုပ် (စီဒေါ)နဲ့ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂညီလာခံ သဘောတူစာချုပ်၊ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ စာချုပ်တို့ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွေဖြစ်တဲ့ ၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄၊ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြခံဥပဒေ သုံးရပ် လုံးမှာ လူမျိုးစုအရေး၊ ဂျဲန်ဒ်တန်းတူညီမျှမှု ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့အချက်တွေကို ထည့်သွင်းရေးဆွဲထားတာမရှိတဲ့အပြင် အမျိုးသမီးတွေအပေါ်တိုက်ရိုက်၊ သွယ်ဝိုက်နည်းနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ကိုဖြစ်စေအောင် ပြဌာန်းရေးဆွဲထားတဲ့ ဥပဒေအချက်အလက်တွေပါဝင်နေတယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေမြှင့်တင်ဖို့ အတွက် နိုင်ငံတော်အဆင့်လုပ်ငန်းတွေ၊ ဥပဒေတွေ၊ ကော်မတီတွေဖွဲ့စည်းခဲ့ပေမယ့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ကတိကဝတ်တွေဟာ စာရွက်ပေါ်မှာသာရှိနေခဲ့ပြီး လက်ဆုပ်လက်ကိုင်ပြနိုင်စရာ ဘာရလဒ်မှထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိဘူးလို့ စာတမ်းကဆိုထားပါတယ်။ ဒ့ါအပြင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် အရင်အစိုးရလက်ထက်တွေက အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ကြိုးစားခဲ့တဲ့ မူဝါဒတွေနဲ့ မဟာဗျူဟာတွေဟာလည်း လက်ရှိအခြေအနေမှာ ထိရောက်မှုမရှိတော့တဲ့အပြင် ကိုက်ညီမှုလည်း မရှိတော့ ဘူးလို့ စာတမ်းကအတိအလင်းဆိုထားတယ်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီအဖွဲ့ဝင် အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ ခွဲခြားမှု မရှိခြင်း၊ ဂျဲန်ဒါသာတူညီမျှခြင်း၊ ပြီးပြည့်စုံတဲ့တန်းတူညီမျှခြင်း၊ အကျိုးရလဒ်အပေါ်အခြေခံတဲ့ တန်းတူရေး၊ မတူကွဲပြားခြင်း၊ အားလုံးပါဝင်ခြင်း၊ အထူးစီမံဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများ စတဲ့အချက်တွေကို စံတန်ဖိုးတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုအဆုံးသတ်ရေး၊ ဂျဲန်ဒါခွဲခြားမှု၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုမရှိခြင်းတွေအပေါ် လုံးဝလက်သင့်မခံတဲ့မူကို လက်ကိုင်ကျင့်သုံးသွားရေး၊ ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် အလေ့အထအဆုံးသတ်ရေး၊ တရားမျှတမှုနဲ့ တာဝန်ခံမှုရရှိရေး၊ ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ဖြစ်ဉ်တွေမှာ အမျိုးသမီးများကိုယ်စားပြုပါဝင်လာရေး၊ ဂျဲန်ဒါအမြင်ဖြင့် တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်ရေးနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက်ပြောင်းလဲမှုများဖော်ဆောင်ရာမှာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရေးတို့ကို ရပ်တည်ချက်တွေအဖြစ်သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ပုံစံအားလုံးအဆုံးသတ်ရေး၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုများတိုက်ချက်ရေး၊ အမျိုး သမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး အမျိုးသမီးများ ကိုယ်စားပြုပါဝင်မှုသေချာစေရေး၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို အစဉ်တစိုက် အလေးထားတဲ့အလေ့အထများ တည်ဆောက်ခြင်းနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများချမှတ်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ၊ အမျိုးသမီးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး ယန္တရားတည်ဆောက်ရေး တို့ဖြစ်ပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ ခွဲခြားတဲ့ပုံစံတွေကို တားမြစ်တဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်း ဖို့ တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ဆောင်သွားမယ်။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူမညီမျှခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ ဂျဲန်ဒါပုံသေကားချက် ယူဆချက်တွေ၊ ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေဖြစ်တဲ့ ယဥ်ကျေးမှုစံနှုန်းတွေ၊ လူမှုအလေ့အထတွေ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး၊ စီမံအုပ်ချုပ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ အများပြည်သူနယ်ပယ်တွေမှာ လိင်နဲ့ လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားခြင်းကို အခြေခံတဲ့ခွဲခြားမှုတွေအပါအဝင်ထိခိုက်စေတဲ့ ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေနဲ့ ခွဲခြားတဲ့စံနှုန်းတွေကို ထုတ်ဖော်၊ ကိုင်တွယ်တဲ့ အစီအမံတွေလုပ်ဆောင်ကာ မတူကွဲပြားမှုတွေအကြား တန်းတူညီမျှတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို သေချာအောင်ဖော်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီလိုမျိုး ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေနဲ့ ခွဲခြားတဲ့စံနှုန်းတွေကို အဆုံးသတ်စေဖို့အတွက် မူဝါဒတွေ၊ စီမံချက်၊ စီမံကိန်း၊ သုတေသနဲ့ ဆန်းစစ်ချက်တွေ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်ဆောင်မှုအဆင့် အသီးသီးမှာ အထူးစီမံ ဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ တန်းတူရေးကိုဖော်ဆောင်ခြင်းကို ထည့်သွင်းခြင်းမှတဆင့် ဝန်ဆောင်မှုတွေလက်လှမ်းမှီ ရေး၊ အသက်အရွယ်နဲ့သင့်တော်တဲ့ လိင်မှုဆိုင်ရာပညာရေး၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုကာကွယ်တားဆီး ရေးနဲ့ အချိုးကျပါဝင်မှုနဲ့ကိုယ်စားပြုမှုတို့ကို ကြိုးပမ်းသွားမယ်လို့ စာတမ်းမှာဖော်ပြပါတယ်။
ဂျဲန်ဒါတရားသေအယူအဆတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုကျူးလွန်ခံရသူကို အပြစ်တင်တာ၊ အမုန်းစကား ပြောဆိုတာတွေကို မီဒီယာတွေမှာ ထည့်သွင်းခြင်းမှရှောင်ရှားဖို့နဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ဖော်ဆောင်တဲ့ အမျိုး သမီးတွေရဲ့ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ကိုယ်စားပြုမှုကို အလေးပေးခြင်း၊ အိမ်မှုကိစ္စတာဝန်ခွဲဝေယူခြင်း နဲ့ ဖခင်ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့ ပုံဖော်မှုတို့ကို လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းသွား မယ်လို့ ဆိုထားတယ်။
အမျိုးသမီးနဲ့မိန်းကလေးငယ်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေအပါအဝင် ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှု တွေကို လုံးဝလက်သင့်မခံရေးမူ ကျင့်သုံးမှာဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်သူဘယ်သူမဆို ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် အလေ့အထအဆုံးသတ်ရေးအတွက် ကာကွယ်၊ တားဆီး၊ တုံ့ပြန်တာတွေ၊ အဲ့ဒီအတွက် ဥပဒေအကာအကွယ် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ မူဝါဒချမှတ်ခြင်းနဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုယန္တရားတည်ဆောက်ခြင်းတို့ကို အမျိုးသားညီညွတ် ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီအဖွဲ့ဝင် အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အကောင်အထည်ဖော်သွားမယ်လို့ဆိုထားတယ်။
စီဒေါကော်မတီရဲ့ အကြံပြချုက်တွေအပါအဝင် ကော်မတီရဲ့ အနှစ်ချုပ်သုံးသပ်ချက် (၂၀၁၆) ပါ အကြံပြုချက်တွေအတိုင်း ကွန်ဗင်းရှင်းပါ ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေမှုရှိစေတဲ့ ပြည်တွင်းဥပဒေတွေ ဖြစ်စေဖို့ ပြင်ဆင်ခြင်း၊ ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ ပြဌာန်းခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်သွားမယ်။ မုဒိန်းမှုနဲ့ အိမ်ထောင်ဖက်က ကျူးလွန်တဲ့ မုဒိန်းမှုအဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေကို ကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့အညီ ပြင်ဆင်တာ၊ အမျိူးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေမူကြမ်းကို ကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့အညီပြဌာန်းတာ၊ ပဋိပက္ခနဲ့ဆက်နွယ်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို အရေးယူမှုကင်းလွတ်စေတဲ့ ဥပဒေတွေကို ပယ်ဖျက်တာတွေ ပြုလုပ် သွားမယ်။
မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မိန်းမများ အထူးလက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းဆိုင်ရာဥပဒေ၊ လူဦးရေတိုးပွားနှုန်း ထိန်းညှိခြင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဥပဒေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာကူးပြောင်းခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေနဲ့ တလင်တမယားစနစ်ကျင့်သုံးခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေတို့ကိုဖျက်သိမ်းခြင်းနဲ့ စစ်တပ်နဲ့လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေက ကျူးလွန်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၊ တရားစွဲဆိုမှုတို့ကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင် သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်မူဘောင်တွေဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ခြင်း၊ တားဆီးခြင်း၊ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတို့ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်သွားမယ်။
ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်တည်ဆောက်ခြင်း၊ ကိုတာစနစ်ကဲ့သို့ အထူးစီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေ ပြဌာန်းအကောင်အထည်ဖော်ခြင်း၊ အချိုးကျကိုယ်စားပြုတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်၊ မဲများသူနိုင်စနစ်တို့ကို ပူးတွဲကျင့်သုံးခြင်း၊ အခြားသောအစိုးရယန္တရားများဖြစ်တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒ ချမှတ်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းတို့ကို ကျင့်သုံးခြင်းနဲ့ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကိုအစဉ်တစိုက် အလေးထားတဲ့အလေ့အထတွေ တည်ဆောက်ခြင်းတို့ အပါအဝင် အထောက်အပံ့ဖြစ်မယ့် တခြားအစီအမံတွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု ကြေညာစာတမ်းမှာပြဌာန်းထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တဲ့ အခန်း ကဏ္ဍအဆင့်ဆင့်မှာ အမျိုးသမီးအနည်းဆုံး (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ရေးမူကို အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ အစီအမံတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ ထည့်သွင်းသွားမယ်လို့ ဆိုထား တယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရာမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ပိုမိုထိရောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုနဲ့ပြည်နယ်၊ ဖက်ဒရယ် ယူနစ်တွေရဲ့ ဂျဲန်ဒါဘတ်ဂျက်ရေးဆွဲခြင်းနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ စွမ်းရည်တွေကို ဆက်စပ်အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းတွေအတွင်း တည်ဆောက်သွား ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒတွေချမှတ်ရာမှာ လိုအပ်ချက်တွေအပေါ် မူတည်ပြီးသီးခြားလုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွက် အသုံးစရိတ်နဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အလေ့အထတွေတည်ဆောက်ရန်၊ အသုံးစရိတ်တို့နဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လတ်တလောအခြေခံလိုအပ်ချက်တွေကိုဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့အတွက် တိုက်တွန်းလုပ်ဆောင်သွားမယ်။လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတွေမှာ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးနဲ့ အမျိူးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးရည်မှန်းချက်တွေ ထားရှိဖို့ အမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ အဖွဲ့ဝင် အစုအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ကတိပြုထားပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများပေးအပ်ဖို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်း၊ လိုအပ်ချက်တွေ ကောက်ယူခြင်းနဲ့ ဆန်းစစ်ခြင်း၊ အစီအစဉ်ရေးဆွဲခြင်း၊ အစီရင်ခံခြင်းနဲ့ စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်ခြင်းတွေ လုပ်ဆောင်ရာမှာ ဂျန်ဒါ၊ အသက်၊ မသန်စွမ်း အချက်အလက်တွေကို ထည့်သွင်းစုဆောင်းကောက်ယူ တင်ပြခြင်းကို ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်တယ်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တလျှောက်မှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူတွေအားလုံးကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်ခြင်း၊ အမြတ်ထုတ်ခြင်းနဲ့ အကြမ်းဖက်ခြင်း (PSHEA) ကို လုံးဝလက်သင့်မခံတဲ့မူကို သဘောတူလိုက်နာစေမယ့် အပြင် တာဝန်ရှိမှု၊ တာဝန်ခံမှုတွေ သေချာစေဖို့လိုအပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင် သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်စနစ်ဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုမိုပါဝင်လာစေခြင်း၊ ဂျဲန်ဒါ တန်းတူရေးဖော်ဆောင်ရာမှာ အထောက်အကူပြုတဲ့ အားသာချက်များစွာရှိပေမယ့် အမျိုးသမီး၊ ဂျဲန်ဒါအရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့မူဝါဒတွေကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာတပြေးညီ ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ခက်ခဲတာ၊ ပြည်နယ်၊ ဖက်ဒရယ်ယူနစ် အစိုးရအဆင့်ဆင့်တို့ကို စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရမှာဖြစ်ပြီး ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို အားနည်းစေနိုင်တဲ့ အားနည်းချက်တချို့လည်း ရှိတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို မြှင့်တင် ဖော်ဆောင်ပေးတဲ့ အခြားသောမူဝါဒတွေ၊ စနစ်တွေကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်နဲ့အတူ ပူးတွဲကျင့်သုံး ခြင်းဖြင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးကို ထိရောက်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထား တယ်။
ဤစာတမ်းမှာ လတ်တလောအရေးပေါ်လိုအပ်ချက်တွေ၊ ရေရှည်ဆောင်ရွက်ရမယ့်အချက်တွေနဲ့ ဒီအချက်တွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့်အချက်တွေကို ဖော်ပြထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွှတ်ခွင့်အလေ့အထကို အမြစ်ပြတ်ဖို့အတွက်ကိုလည်း အဓိကဆောင်ရွက်ရမယ့် အချက်အနေနဲ့ ထည့်သွင်းထားသလို ဖိုဝါဒအမြစ်ဖြတ်ရေးဆိုတာကိုလည်း စာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
စာတမ်းက ဆိုထားတဲ့ အချက်တွေထဲမှာ သိသာထင်ရှားတာကတော့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်ခြင်း၊ အမြတ်ထုတ် ခြင်းနဲ့ အကြမ်းဖက်ခြင်း (PSHEA) ကို ရေးဆွဲနိုင်ခဲ့တာကတော့ ထင်ရှားတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တခု ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့စီမံချက်တွေကို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
“အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့စီမံချက်တွေကို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်”
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန် စာစဉ် (၄) ကို အောက်ပါလင့်ခ်မှာ ဝင်ရောက်ပြီး ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။
https://drive.google.com/file/d/1f-_wechUEdOGmJdkvswVAWYQ7WKpDwYW/view?usp=sharing
#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media
