Published on
ရေးသားသူ-Liliane


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 



နိဒါန်း
-----


၂၁ ရာစု၏ ထူးခြားမှုသည် နည်းပညာအလွန်အမင်းမြင့်တက်လာခြင်းနှင့် နိုင်ငံအချင်းချင်းကြား ကွာခြားမှု၊ ကန့်သတ်မှု ပါးလျလာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာကြီးသည် ရွာသဏ္ဍာန်ဖြစ်လာပြီး နိုင်ငံအချင်းချင်း ကြား ချိတ်ဆက်မှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပုံစံ ပြောင်းလဲလာသည်။ နည်းပညာတိုးတက်မှု၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်မှုနှင့် လူမှုမီဒီယာ စသည့် ယခင်ကမရှိခဲ့သော အခြေအနေများကြောင့် တော်လှန်ရေးနည်းဗျူဟာ များသည်လည်း သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါသည်။ယနေ့ခေတ် တော်လှန်ရေးများသည် ယခင်ရာစုနှစ်များ ထက် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော မဟာဗျူဟာများကို အသုံးပြုလာကြပြီး နည်းပညာ၊ မီဒီယာ၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မဟာမိတ်များနှင့် နယ်ပယ်အသစ်များတွင် တိုက်ပွဲဝင်လာကြသည်။

 
၂၁ ရာစု တော်လှန်ရေးများ၏ အဓိကလက္ခဏာများ
-----------------------------------------

၁။ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာအသုံးပြုမှု

ယနေ့ခေတ် တော်လှန်ရေးများ၏ အထင်ရှားဆုံးလက္ခဏာမှာ နည်းပညာအသုံးပြုမှု ဖြစ်သည်။ အင်တာနက်၊ လူမှုကွန်ရက်များနှင့် မိုဘိုင်းဖုန်းများက တော်လှန်ရေးသမားများအား အစိုးရထိန်းချုပ်မှုကို ကျော်လွှားပြီး သတင်းအချက်အလက်များကို ဖြန့်ဝေရန်၊ လှုပ်ရှားမှုများကို စီစဉ်ရန်နှင့် နိုင်ငံတကာပံ့ပိုးမှုကို စုဆောင်းရန် စွမ်းရည်အသစ်များကို ပေးခဲ့သည်။

အာရပ်နွေဦးတော်လှန်ရေးများတွင် တွစ်တာနှင့် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ကို ဆန္ဒပြပွဲများကို စီစဉ်ရန်နှင့် အစိုးရဖိနှိပ်မှုကို မှတ်တမ်းတင်ရန် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ဟောင်ကောင်၏ ထီးတော်လှန်ရေးတွင် ဆက်သွယ်ရေးအက်ပ်များဖြစ်သည့် တယ်လီဂရမ်နှင့် စီဂနယ်တို့ကို အစိုးရ၏ စောင့်ကြည့်မှုကို ရှောင်ရှားရန် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာသည် ယေဘူယျဆန္ဒပြမှုများကို တော်လှန်ရေးများအဖြစ် ပြောင်းလဲ စေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသည် သတင်းအချက်အလက်များကို အမြန်ဆုံးဖြန့်ဝေနိုင်ပြီး စုစည်းမှုအား ကို တည်ဆောက်နိုင်သည်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် စစ်အစိုးရ၏ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုများကြားမှပင် VPN များကို အသုံးပြု၍ ကမ္ဘာကို မြန်မာပြည်တွင်း အခြေအနေများကို သတင်းပို့နိုင်ခဲ့သည်။
 
၂။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အပြန်အလှန်ချိတ်ဆက်မှု

ယနေ့ခေတ်တော်လှန်ရေးများတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှုသည် အရေးကြီးသော အချက်တစ်ခု ဖြစ်လာသည်။ နိုင်ငံတကာမီဒီယာများ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံရပ်ခြားတွင်နေထိုင်သော ဒေသခံလူထုက တော်လှန်ရေးများကို ထောက်ခံအားပေးမှုနှင့် အရင်းအမြစ်များပံ့ပိုးပေးခြင်းတို့တွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အီရန်ရှိ "သေဆုံးမှု၊ အမျိုးသမီး၊ အသက်" လှုပ်ရှားမှုသည် နိုင်ငံတကာက ထောက်ခံမှုရရှိခဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဆန္ဒပြပွဲများက ထိုလှုပ်ရှားမှုကို မြင်သာစေခဲ့သည်။

တော်လှန်ရေးအများစုသည် နိုင်ငံတကာကော်ပိုရေးရှင်းများနှင့် အစိုးရများအပေါ် ဖိအားပေးမှုများ ကိုလည်း ပြုလုပ်လာကြသည်။ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုသည် စစ်အစိုးရနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက် နေသော နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီများအပေါ် သပိတ်မှောက်ရန် တိုက်တွန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး စစ်အစိုးရ၏ ငွေကြေးအရင်းအမြစ်များကို ထိခိုက်စေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။
 
၃။ မျိုးစုံသော နည်းဗျူဟာများ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုခြင်း

၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများသည် အကြမ်းမဖက်လှုပ်ရှားမှုများ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဖိအားပေးမှုများ၊ သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် တရားဥပဒေဆိုင်ရာ တိုက်ပွဲများအပါအဝင် မဟာဗျူဟာ အမျိုးမျိုးကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုလာကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၂၀၁၉-၂၀ ခုနှစ် ဟောင်ကောင်ဆန္ဒပြသူများသည် "Be Water!" မဟာဗျူဟာကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး ၎င်းသည် အမြဲတမ်းပြောင်းလဲနေသော နည်းဗျူဟာများနှင့် မမျှော်လင့်သော တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများကို ဖန်တီးနိုင်ရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုနည်းဗျူဟာတွင် အချိန်နှင့် နေရာကို ပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် အာဏာပိုင်များကို စိတ်ရှုပ်ထွေးစေခဲ့သည်။

ဘေလာရုစ်ရှိ ၂၀၂၀-၂၁ ဆန္ဒပြပွဲများတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အခန်းကဏ္ဍကိုအသုံးပြု၍ လူထု စိတ်ခံစားမှုကို ရယူရန်နှင့် အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုများကို လျှော့ချရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ အဖြူရောင်ဝတ်ဆင်ထား သော အမျိုးသမီးများသည် အကြမ်းမဖက်ခုခံမှု၏ သင်္ကေတအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ တချိန်တည်းမှာပင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း မြန်မာ့တော်လှန်ရေးတွင် အကြမ်းမဖက်ဆန္ဒပြပွဲများမှ စတင်ခဲ့သော်လည်း တဖြည်းဖြည်း လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးနှင့် အရပ်သားတို့၏ အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ပေါင်းစပ်ကာ စစ်အစိုးရကို ဘက်စုံမှ ဖိအားပေးသည့် နည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုလာခဲ့သည်။

 
၂၁ ရာစု တော်လှန်ရေးများ၏ မဟာဗျူဟာအခြေအနေများ ပြောင်းလဲလာမှု
-------------------------------------------------------------

၁။ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာများ

၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများသည် ငွေကြေးစနစ်အသစ်များကို အသုံးပြုလာကြသည်။ ခရစ်ပတို ငွေကြေးများသည် အာဏာရှင်စနစ်ရှိသော နိုင်ငံများတွင် နိုင်ငံတော်က ထိန်းချုပ်ထားသော ငွေကြေးစနစ်ကို ကျော်လွှားရန် နည်းလမ်းအသစ်တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တော်လှန်ရေးသမားများသည် စစ်အစိုးရ၏ ငွေကြေးစနစ်ကို ဝေဖန်ရန်နှင့် ရန်ပုံငွေရှာရန် USDT လို ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးများကို အသုံးပြုလာကြသည်။

ထို့အပြင် အစိုးရကို ဖိအားပေးရန် စီးပွားရေးတရားဝင်နည်းလမ်းများကိုလည်း အသုံးပြုလာကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် “Blood Money Campaign” နှင့် စစ်တပ်နှင့် ဆက်စပ်သော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအား သပိတ်မှောက်ခြင်းတို့ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဘေလာရုစ်တွင်လည်း ဆန္ဒပြသူများက အစိုးရထောက်ခံသော ကုမ္ပဏီများကို သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည်။

၂။ ဗျူဟာကျသော ပြောဆိုဆက်သွယ်မှု

၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများတွင် ပြောဆိုဆက်သွယ်မှုသည် စစ်ပွဲကဲ့သို့သော အရေးကြီးမှုရှိလာပြီး သရုပ်ဖော်ပုံများ၊ ရှုပ်ထွေးသော သတင်းစကားများကို ရိုးရှင်းစေခြင်းနှင့် အားလုံးပါဝင်နိုင်သော ပြောဆို ဆက်သွယ်မှုပုံစံများကို ဦးစားပေးလာကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော ဆန္ဒပြသူများသည် ဟယ်ရီပေါ်တာနှင့် ဟင်းဂါဂိမ်းများမှ သင်္ကေတများကို အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး ထိုသင်္ကေတများမှာ လူငယ်များ ကြားတွင် နားလည်လွယ်ပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့များက သိရှိနိုင်ခြေ နည်းပါးခဲ့သည်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာများပေါ်တွင် ပျံ့နှံ့လွယ်သော သင်္ကေတများ၊ သီချင်းများ၊ ပုံဖော်မှုများသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် အရေးကြီးသော ကိရိယာများ ဖြစ်လာသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆူဒန်၏ ၂၀၁၉ တော်လှန်ရေးတွင် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ ဗီဒီယိုသည် တော်လှန်ရေး၏ သင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် သုံးလက်ညှိုးထောင်သောသင်္ကေတ (ဟန်းဂါးဂိမ်းမှယူထားသော) နှင့် သံပုံးတီးသံများမှတဆင့် စိတ်ဓာတ် စစ်ဆင်ရေးကို ထိရောက်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။

၃။ ဒေတာနှင့် သတင်းအချက်အလက်စစ်ဆင်ရေး

ဒေတာအခြေပြုသော မဟာဗျူဟာများသည် ၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများ၏ ထူးခြားချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသည် အစိုးရဖိနှိပ်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်ရန်၊ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ သက်သေအထောက်အထားများကို စုဆောင်းရန်နှင့် နိုင်ငံတကာသို့ အသိပေးရန် ဒေတာများကို စနစ်တကျ စုဆောင်းလာကြသည်။

ယခုအခါ ထိုသက်သေအထောက်အထားများသည် နိုင်ငံတကာ တရားစီရင်ရေးတွင် တရားဝင်အသုံးပြုလာနိုင်ပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားသူများသည် စစ်တပ်၏ ရာဇဝတ်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်ရန် အပလီကေးရှင်းများနှင့် ဝက်ဘ်ဆိုက်များကို တည်ထောင် ခဲ့ကြပြီး အနာဂတ်တွင် တရားစွဲဆိုမှုများအတွက် အထောက်အထားများကို စုဆောင်းပေးခဲ့သည်။ ဆီးရီးယား တွင်လည်း အလားတူ ရာဇဝတ်မှုသက်သေခံ အထောက်အထားများကို စုဆောင်းခဲ့ကြသည်။

 
ဖြစ်ရပ်လေ့လာမှုများ
-------------------

၁။ အာရပ်နွေဦး (၂၀၁၀-၂၀၁၁)

အာရပ်နွေဦးသည် ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုမှုမှတစ်ဆင့် တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာများ ပြောင်းလဲလာပုံကို ပြသခဲ့သည်။ တူနီးရှားတွင် စတင်ခဲ့သော ၎င်းတော်လှန်ရေးများသည် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်နှင့် တွစ်တာကဲ့သို့သော ပလက်ဖောင်းများကို အသုံးပြု၍ လူထုစည်းရုံးရေးကို ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီး ပရိသတ်အများအပြား ဆီသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ "We Are All Khaled Said" ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာသည် အီဂျစ်တော်လှန်ရေး အတွက် စုဝေးရာနေရာဖြစ်လာခဲ့ပြီး အာဏာရှင်ဟော်စနီ မူဘာရက်ကို ဖြုတ်ချရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။

အာရပ်နွေဦးသည် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း ရရှိခဲ့သော ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေးများကို ထိန်းသိမ်းရန် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ တူနီးရှားကဲ့သို့သော အချို့နိုင်ငံများတွင် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းမှု အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း လစ်ဗျားနှင့် ဆီးရီးယား ကဲ့သို့သော အခြားနိုင်ငံများတွင် ပြည်တွင်းစစ်များနှင့် ကာလရှည် မတည်ငြိမ်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

၂။ ယူကရိန်းတော်လှန်ရေး (၂၀၁၃-၂၀၁၄)

ယူကရိန်းတော်လှန်ရေးသည် ပေါင်းစပ်မဟာဗျူဟာများကို အသုံးပြုခဲ့သော သာဓကကောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ကီးယက်မြို့ရှိ ကျယ်ပြန့်သော အများပြည်သူစုဝေးမှုများသည် ဗဟိုချက် ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ဆန္ဒပြသူများသည် ၎င်းတို့အား နိုင်ငံတကာမီဒီယာတွင် မြင်သာစေရန် အဓိကနေရာများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြပြီး အကြမ်းမဖက်မှုမှ အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲအထိ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

လူငယ် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအဖွဲ့များသည် အာဏာရှင်ယနုကိုဗစ်ချ်၏ အဂတိလိုက်စားမှုများကို ဖော်ထုတ်ရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုကို ရရှိစေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးသည် ယနုကိုဗစ်ချ်ကို ဖြုတ်ချနိုင်ခဲ့သော်လည်း ရုရှား၏ တုံ့ပြန်မှုကြောင့် ခရိုင်းမီးယားကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး အရှေ့ယူကရိန်းတွင် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၎င်းအဖြစ်အပျက်များသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးတို့က တော်လှန်ရေး၏ ရလဒ်အပေါ် မည်မျှသက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း သရုပ်ပြနေသည်။
 
၃။ ဟောင်ကောင် "ထီးတော်လှန်ရေး" (၂၀၁၄) နှင့် ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဆန္ဒပြပွဲများ

ဟောင်ကောင်၏ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော လှုပ်ရှားမှုများသည် ဆန်းသစ်သော မဟာဗျူဟာများနှင့် နည်းပညာအသုံးပြုပုံတို့၏ နမူနာကောင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် ထီးတော်လှန်ရေးသည် အဓိကလမ်းများကို ပိတ်ဆို့ပြီး ခေတ်သစ်တစ်ခု၏ အကြမ်းမဖက်သော ခုခံတော်လှန်မှုပုံစံကို ပြသခဲ့သည်။ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ဆန္ဒပြသူများသည် ၎င်းတို့၏ "Be Water!" ဗျူဟာဖြင့် အာဏာပိုင်များကို ရှောင်တိမ်းခဲ့ကြပြီး ၎င်းတို့သည် ကြိုတင်ခန့်မှန်းရခက်ပြီး ထိန်းချုပ်ရန်ခက်ခဲခဲ့သည်။

နည်းပညာအသုံးပြုမှုအရ Telegram နှင့် LIHKG ကဲ့သို့သော ဆက်သွယ်ရေးပလက်ဖောင်းများသည် ရဲတပ်ဖွဲ့၏စောင့်ကြည့်မှုကို ရှောင်ရှားရန် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ဆန္ဒပြသူများသည် ဆန္ဒပြပွဲများကို စီစဉ်ရန်၊ သတိပေးချက်များကို မျှဝေရန်နှင့် အရေးပေါ်အခြေအနေများအတွက် ကိုယ်ပိုင် မိုဘိုင်းအပလီကေးရှင်းများ ကိုပင် ဖန်တီးခဲ့ကြသည်။ ဤတော်လှန်ရေးသည် တရုတ်ပြည်မကြီး၏ ကြီးမားသော စွမ်းအားကို ရင်ဆိုင်ရခြင်းက အဓိကစိန်ခေါ်မှုဖြစ်ခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ၂၀၂၀ ခုနှစ် အမျိုးသားလုံခြုံရေးဥပဒေသည် လှုပ်ရှားမှုကို ဖိနှိပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးများကို သိသိသာသာ လျှော့ချခံခဲ့ရသည်။

၄။ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေး (၂၀၂၁-ယနေ့ထိ)

စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးသည် ၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများ၏ လက္ခဏာများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများကို ပြသခဲ့သည်။ ယင်းတော်လှန်ရေးသည် ကနဦးတွင် အရပ်သား အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (CDM) နှင့် အကြမ်းမဖက်ဆန္ဒပြပွဲများဖြင့် စတင်ခဲ့သော်လည်း တဖြည်းဖြည်း လက်နက်ကိုင်ခုခံမှုအဖြစ်သို့ တိုးတက်လာခဲ့သည်။

စိတ်ဝင်စားဖွယ်မဟာဗျူဟာတစ်ခုမှာ တစ်သီးပုဂ္ဂလ တော်လှန်ရေး ငွေကြေးရှာဖွေမှုဖြစ်သည်။ ပြည်ပရောက် မြန်မာများမှာ ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးအတွက် ကရစ်ပတိုငွေကြေးများကို အသုံးပြု၍ ရန်ပုံငွေများ ပေးပို့ခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က "စစ်အာဏာရှင်စနစ်တိုက်ဖျက်ရေးဘွန်းလက်မှတ်" (Revolution Bonds) များကို ထုတ်ရောင်းခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေရှာဖွေခဲ့သည်။

နည်းပညာအသုံးပြုမှုအရ VPN များ၊ လုံခြုံသော ဆက်သွယ်ရေးချန်နယ်များနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေကြေးများသည် တော်လှန်ရေးအတွက် အဓိကကျခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရ၏ သတင်းအချက်အလက် ဟန့်တားမှုများရှိသော်လည်း တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသည် နည်းပညာကို အသုံးပြု၍ ကမ္ဘာနှင့် ဆက်သွယ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ စစ်အစိုးရ၏ ထိန်းချုပ်မှုကို တဖြည်းဖြည်းလျော့နည်းလာခြင်းနှင့်အတူ တော်လှန်ရေးသည် တိုးတက်မှုရှိလာသော်လည်း စစ်တပ်၏ ကြမ်းကြုတ်သော တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများဖြင့် ကာလရှည်ပဋိပက္ခ ဖြစ်လာခဲ့သည်။
 

နိဂုံး
-----

၂၁ ရာစုတော်လှန်ရေးများသည် ယခင်ရာစုနှစ်များထက် သိသိသာသာကွဲပြားပြီး ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော နည်းစနစ်များနှင့် မဟာဗျူဟာများကို အသုံးပြုလာကြသည်။ ဤတော်လှန်ရေးများသည် အကြမ်းမဖက်မှု၊ နည်းပညာအသုံးပြုမှုနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှုများကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုလာကြပြီး နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ရရှိရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည်။

အာရပ်နွေဦးမှစ၍ ယနေ့ထိ တော်လှန်ရေးများတွင် ဆန္ဒပြသူများသည် ဆိုရှယ်မီဒီယာ၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထောက်ခံမှုများကို အသုံးပြု၍ အာဏာရှင်ဖြုတ်ချခြင်းမှသည် လူ့အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ခြင်းအထိ တိုးတက်မှုအမျိုးမျိုးရရှိခဲ့ကြသည်။ သို့သော် စိန်ခေါ်မှုများလည်း ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

၂၁ ရာစု၏ ကျန်ရှိသေးသော နှစ်များတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တော်လှန်ရေး များသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာများ၊ နိုင်ငံတကာ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော နည်းစနစ်များကို အလျဉ်းသင့်သလို ဆင့်ကဲတိုးတက်အသုံးပြုလာကြမည်သာ။ ရေရှည်တွင် အောင်မြင်မှုရရှိရန် တော်လှန်ရေးသမားများသည် နည်းပညာအသစ်များကို လျင်မြန်စွာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ရန် နှင့် ဒေသန္တရကိစ္စရပ်များနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် မဟာဗျူဟာချမှတ်နိုင်စွမ်း လိုအပ်လာကြောင်း ထင်ရှားစွာ မြင်တွေ့ကြ  ရမည် ဖြစ်သည်။



အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media



Published on
ရေးသားသူ-Liliane


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 
​

 
တော်လှန်ရေးသမားများသည် မိမိတို့ထိန်းချုပ်နိုင်သော ကိန်းရှင်များကို ထိရောက်စွာ အသုံးချခြင်းဖြင့် ကိန်းသေများဖြစ်သော အခြေအနေများကို မိမိတို့အတွက် အကျိုးရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်


နိဒါန်း
-----

လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ပြောင်းလဲမှုသည် တစ်ခါတစ်ရံ ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးတက်လာသကဲ့သို့ အချို့သော အခြေအနေများတွင် အလျင်အမြန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်သည်။ သမိုင်းကြောင်းတွင် တော်လှန်ရေးများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အခြေခံပုံစံကို ပြောင်းလဲရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင် ခဲ့သည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် အောင်မြင်မှု မရရှိခဲ့ကြပေ။

အချို့သော တော်လှန်ရေးများသည် ပန်းတိုင်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ခဲ့ပြီး၊ အချို့မှာမူ လမ်းခုလတ်တွင် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ဤအောင်မြင်မှုနှင့် ဆုံးရှုံးမှုကြားရှိ ကွာဟချက်ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ပေးသော အဓိကအချက်မှာ တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာပင် ဖြစ်သည်။ မဟာဗျူဟာသည် တော်လှန်ရေး၏ လမ်းကြောင်းကို လမ်းညွှန်ပေးသည့် ပင်မမြေပုံ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရှင်းလင်းသော ရည်မှန်းချက်များ၊ အရင်းအမြစ်များကို ထိရောက်စွာအသုံးချပုံ၊ အဟန့်အတားများကို ကျော်လွှားရန် နည်းလမ်းများကို ဖော်ပြထားသည်။
 
မဟာဗျူဟာဟူသည်
------------------

မဟာဗျူဟာဆိုသည်မှာ မူလဂရိဘာသာစကားမှ "strategia" သို့မဟုတ် "Art of General" ဟူသော အဓိပ္ပါယ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ မဟာဗျူဟာဆိုသည်မှာ ရရှိလိုသော ပန်းတိုင်ကို ဦးတည်ပြီး ရရှိနိုင်သော အရင်းအမြစ်များကို ထိရောက်စွာ အသုံးချနိုင်ရန် ရေးဆွဲထားသော ပြည့်စုံသော အစီအစဉ်ရေးဆွဲခြင်း ဖြစ်စဉ်ကို ဆိုလိုသည်။ တော်လှန်ရေးအခြေအနေတွင် မဟာဗျူဟာသည် လက်ရှိအခြေအနေမှ ရည်မှန်း ထားသော အနာဂတ်အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိရန်အတွက် ရှင်းလင်းသော လမ်းပြမြေပုံတစ်ခု ဖြစ်သည်။

စစ်ရေးမဟာဗျူဟာပညာရှင် Carl von Clausewitz က မဟာဗျူဟာကို "စစ်ပွဲ၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ရရှိရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအနေဖြင့် တိုက်ပွဲများကို အသုံးချသည့် အနုပညာ" ဟု ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးများတွင် ဤဖွင့်ဆိုချက်ကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ နားလည်နိုင်ပြီး၊ တော်လှန်ရေး၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ရောက်ရှိရန် ရရှိနိုင်သော အရင်းအမြစ်များကို အသုံးချသည့်ပုံစံအဖြစ် ယူဆနိုင်သည်။ ပြင်သစ်စစ်ရေးသီအိုရီပညာရှင် André Beaufre က မဟာဗျူဟာကို "အင်အားကို အသုံးပြု၍ ဆန့်ကျင်ဘက် ဆန္ဒနှစ်ခုအကြား အငြင်းပွားမှုကို ဖြေရှင်းနေသော သက်ဝင်လှုပ်ရှားမှု၏ အနုပညာ" ဟုခေါ်ခဲ့သည်။
 
မဟာဗျူဟာအတွက် အဓိကအစိတ်အပိုင်းများ
-------------------------------------

၁. ခေါင်းဆောင်မှု

တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာတိုင်းတွင် ခေါင်းဆောင်မှုသည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ သမိုင်းကြောင်းအရ တော်လှန်ရေးအများစုတွင် ထူးခြားဆန်းသစ်သော ခေါင်းဆောင်မှုစွမ်းရည်ရှိသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များက ဦးဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ဤခေါင်းဆောင်များသည် အများအားဖြင့် အသက် ၃၀ မှ ၅၀ အကြား၊ လူလတ်တန်းစားနောက်ခံရှိသော ပညာတတ်များ ဖြစ်တတ်ကြသည်။

တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များ၏ အဓိကတာဝန်များမှာ (၁) အယူဝါဒဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်မှုပေးခြင်း၊ (၂) တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ (၃) အကြမ်းမဖက်လမ်းစဉ်နှင့် အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း နှင့် ကိုင်တွယ်စီမံခြင်း၊ (၃) နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးများ စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ (၄) တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှု ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ (၅) ရေရှည်မဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း တို့ ဖြစ်သည်။

၂. အယူဝါဒ

အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် ခိုင်မာသော အယူဝါဒတစ်ခု ရှိသည်။ အယူဝါဒဆိုသည်မှာ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု၏ အခြေခံယုံကြည်ချက်စနစ်၊ တန်ဖိုးများနှင့် စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ရည်ညွှန်း သည်။ ၎င်းသည် လက်ရှိအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်သော ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှု၊ အနာဂတ်အတွက် မျှော်မှန်းချက်နှင့် ထိုမျှော်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဆိုပြုလမ်းကြောင်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။
 
၃. အဖွဲ့အစည်း

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် တော်လှန်ရေး၏ လက်တွေ့ယန္တရားဖြစ်ပြီး ရည်မှန်းချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် နေ့စဉ်လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်သည်။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးနှင့် လူမှုရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပြီး တော်လှန်ရေး၏ ထိရောက်မှုနှင့် ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကို သေချာ စေသည်။

၄. အကြမ်းဖက်မှုနှင့် သုံးစွဲပုံ

အကြမ်းဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေးအများစု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်း၏ အတိုင်းအတာနှင့် သဘောသဘာဝသည် တော်လှန်ရေးပုံစံအလိုက် ကွဲပြားမှုရှိသည်။ အချို့တော်လှန်ရေးများ သည် အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းများကို အဓိကကျသည့် နည်းလမ်းအဖြစ် အသုံးပြုကြပြီး၊ အခြားတော်လှန်ရေး များမှာမူ အကြမ်းမဖက်ရေး နည်းဗျူဟာများကို ဦးစားပေးကြသည်။

အကြမ်းဖက်မှုကို တော်လှန်ရေးလက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုရာတွင် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။

ရည်ရွယ်ချက် - အကြမ်းဖက်မှုကို မည်သည့်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အသုံးပြုမည်နည်း။ (ဥပမာ - အစိုးရ၏ ထိန်းချုပ်မှုကို ယိုယွင်းစေရန်၊ လူထုကို စည်းရုံးသိမ်းသွင်းရန်၊ ရန်သူ့တပ်ဖွဲ့များကို နှိမ်နင်းရန်)

ပစ်မှတ် - မည်သည့်အရာများနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို ပစ်မှတ်ထားမည်နည်း။ (စစ်ရေးပစ်မှတ်များသာ၊ အရပ်သားပစ်မှတ်များပါ ပါဝင်သလား)

အတိုင်းအတာ - အကြမ်းဖက်မှု၏ အတိုင်းအတာနှင့် ပြင်းထန်မှု မည်မျှရှိမည်နည်း။

ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားချက်များ - အကြမ်းဖက်မှုကို မည်သည့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများဖြင့် ကန့်သတ်ထားမည်နည်း။

အကျိုးဆက်များ - အကြမ်းဖက်မှု၏ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံတကာအကျိုးဆက်များကို မည်သို့ စီမံခန့်ခွဲမည်နည်း။

၅. နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး
----------------------

တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် ဒေသတွင်းသာ ဖြစ်ပွားသော်လည်း နိုင်ငံတကာရှုထောင့်နှင့် ကင်းကွာ၍ မရပေ။ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များထံမှ ထောက်ခံမှု၊ အရင်းအမြစ်များနှင့် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုတို့သည် တော်လှန်ရေး၏ ရှင်သန်နိုင်မှုနှင့် အောင်မြင်မှုအတွက် ဆုံးဖြတ်ပေးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။

မဟာဗျူဟာသည် ကိန်းသေအခြေအနေများအပေါ် ကိန်းရှင်များမှ ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြစ်သည်

 ကိန်းသေ-ကိန်းရှင်များ
နိုင်ငံရေးတော်လှန်ရေးများတွင် "ကိန်းသေ" နှင့် "ကိန်းရှင်" ဟူ၍ အရေးကြီးသော အယူအဆနှစ်ခု ရှိပါသည်။ ဤအယူအဆများသည် တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာကို နားလည်ရန်အတွက် အခြေခံဖြစ်သည်။

 
ကိန်းသေများ - အခြေအနေများ (Conditions)
---------------------------------------

ကိန်းသေများဆိုသည်မှာ တော်လှန်ရေးသမားများ၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် မရှိသော ဖြစ်ရပ်များ၊ အခြေအနေများနှင့် အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် တော်လှန်ရေးဖြစ်ပေါ်ရန် "ပေးထားသော အခြေအနေများ" (givens) များဖြစ်ပြီး၊ တော်လှန်ရေးသမားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကို လက်ခံ၍ လိုက်လျော ညီထွေဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ရမည်။

တော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်နှင့် တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ဖြစ်ပေါ် ပြောင်းလဲနေသော (၁) စီးပွားရေးအခြေအနေများ၊ (၂) လူမှုရေးအခြေအနေများ၊ (၃) နိုင်ငံရေး အခြေအနေများ၊ (၄) ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများသည် ကိန်းသေ အကြောင်းအရင်းခံများ ဖြစ်သည်။ ထိုကိန်းသေအကြောင်းအရာများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူလူထုက လက်မခံနိုင်တော့ကြောင်း ပိုပြီး မြင်သာလာသည်နှင့်အမျှ တော်လှန်ရေးဖြစ်လာနိုင်သလို၊ တော်လှန်ရေးကာလအတွင်းမှာ ကိန်းသေ အကြောင်းအရာများသည် ပိုမိုယိုယွင်းလာနိုင်သည်။

ဤအခြေအနေများအပြင်၊ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားရန် လှုံ့ဆော်ပေးသော လတ်တလောဖြစ်ရပ်များလည်း ရှိတတ်သည်။ ၎င်းတို့မှာ စစ်ပွဲနှင့် စစ်ရေးပြိုကွဲမှုများ၊ စစ်တပ်ပုန်ကန်မှုများ၊ အာဏာသိမ်းမှုများ၊ ရုတ်တရက် အကြီးအကျယ်ဈေးနှုန်းတက်ခြင်း၊ လူမျိုးရေးခွဲခြား ဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်ရပ်များ၊ နယ်ချဲ့ကျူးကျော်မှု၊ ရွေးကောက်ပွဲများအား တမင်ရွှေ့ဆိုင်း ခြင်း၊ ပြုလုပ်ခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားမှုဆိုင်ရာအကျင့်ပျက်မှုများ ပေါ်ထွက်လာခြင်း စသည့် ကြီးမားသော အပြောင်းအလဲများက တော်လှန်ရေးကို ချက်ချင်း ပေါက်ထွက်လာစေသည်။
 
ကိန်းရှင်များ - မဟာဗျူဟာ (Strategy)
---------------------------------

ကိန်းရှင်များဆိုသည်မှာ တော်လှန်ရေးသမားများအနေဖြင့် ထိန်းချုပ်နိုင်သော အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် မဟာဗျူဟာ၊ နည်းဗျူဟာနှင့် နည်းစနစ်များ အစရှိသော တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု၏ လက်တွေ့ကျသော ရွေးချယ်မှုများ ဖြစ်သည်။ အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော ခေါင်းဆောင်မှု၊ အယူဝါဒ၊ အဖွဲ့အစည်း၊ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတို့သည် အဓိကကိန်းရှင်များ ဖြစ်သည်။

ကိန်းရှင်များကို ထိန်းချုပ်ခြင်းသည် ကိန်းသေများကို အသုံးချနိုင်ရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ ကိန်းသေများ နှင့် ကိန်းရှင်များကြားဆက်စပ်မှုကို နားလည်ခြင်းသည် ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာ ရေးဆွဲရာတွင် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်။ တော်လှန်ရေးသမားများသည် မိမိတို့ထိန်းချုပ်နိုင်သော ကိန်းရှင်များကို ထိရောက်စွာ အသုံးချခြင်းဖြင့် ကိန်းသေများဖြစ်သော အခြေအနေများကို မိမိတို့အတွက် အကျိုးရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။
 
မဟာဗျူဟာရေးဆွဲနည်းနာများ
---------------------------

တော်လှန်ရေးအတွက် မဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်းသည် ရှုပ်ထွေးသောလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ တိကျသောအခြေအနေပေါ် မူတည်၍ ကွဲပြားမှုရှိသည်။ သို့သော် အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာ များတွင် တူညီသော အဓိကလုပ်ငန်းစဉ်အဆင့်များ ရှိကြသည်။

၁။ အခြေအနေများလေ့လာခြင်း

တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်း၏ ပထမအဆင့်မှာ လက်ရှိအခြေအနေကို အသေးစိတ် လေ့လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများ အပြင်၊ ပြိုင်ဘက်အင်အားစုများ၏ အားသာချက်နှင့် အားနည်းချက်များလည်း ပါဝင်သည်။ လူထု၏ စိတ်နေသဘောထားနှင့် ထောက်ခံမှုအခြေအနေ၊ နိုင်ငံတကာပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ထောက်ခံမှုအလားအလာ၊ ရရှိနိုင်သောအရင်းအမြစ်များနှင့် စွမ်းရည်များကို သိရှိနေရမည်။

၂။ ရည်မှန်းချက်များနှင့် ပန်းတိုင်များချမှတ်ခြင်း

အခြေအနေကို အကဲဖြတ်ပြီးနောက် တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များသည် ရှင်းလင်းပြီး လက်တွေ့ ကျသော ရည်မှန်းချက်များနှင့် ပန်းတိုင်များကို ချမှတ်ရမည်။ ရည်မှန်းချက်များသည် ကာလအပိုင်းအခြား အလိုက် ခွဲခြားထားရမည်။

ရေတိုရည်မှန်းချက်များ - ကနဦးအောင်မြင်မှုများနှင့် တပ်ဖွဲ့စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်သော လွယ်ကူပြီး အလျင်အမြန်ရရှိနိုင်သော ပန်းတိုင်များ။
ရေလတ်ရည်မှန်းချက်များ - တော်လှန်ရေး၏ လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲပေးမည့် ပိုမိုကြီးမားသော အောင်ပွဲများ။

၃။ အရင်းအမြစ်အကဲဖြတ်ခြင်းနှင့် ခွဲဝေခြင်း

တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာတွင် အရင်းအမြစ်များကို ကာလအပိုင်းအခြားအလိုက် ထိရောက်စွာ ခွဲဝေအသုံးပြုရန် အစီအစဉ်ရှိရမည်။ တော်လှန်ရေးအဆင့်ကာလ ကွဲပြားသည့်အလျောက် အရင်းအမြစ် လိုအပ်ချက်များလည်း ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် တော်လှန်ရေး၏ ကနဦးအဆင့်များတွင် ဝါဒဖြန့်ချိရေးနှင့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးအတွက် အရင်းအမြစ်များကို ဦးစားပေးရမည်ဖြစ်ပြီး၊ တော်လှန်ရေး တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ စစ်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးအတွက် အရင်းအမြစ်များကို ပိုမိုအသုံးပြု လာရမည်ဖြစ်သည်။

လူအင်အား - တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်သူ အရေအတွက်၊ အရည်အသွေးနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုများ

ငွေကြေးအရင်းအမြစ်များ - ရန်ပုံငွေရရှိနိုင်မှုနှင့် ဘဏ္ဍာရေးစီမံခန့်ခွဲမှု

လက်နက်နှင့် စစ်ပစ္စည်းများ - စစ်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အရင်းအမြစ်များ

သတင်းအချက်အလက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေး - သတင်းအချက်အလက်ရရှိမှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးနိုင်မှု

နည်းပညာနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ - ဆက်သွယ်ရေးစနစ်များ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်များနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ
 
၄။ နည်းဗျူဟာဖွံ့ဖြိုးရေး

တော်လှန်ရေးရည်မှန်းချက်များကို ရရှိရန်အတွက် တိကျသောနည်းဗျူဟာများ ဖွံ့ဖြိုးရေးသည် မဟာဗျူဟာလုပ်ငန်းစဉ်တွင် အဓိကအဆင့်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နည်းဗျူဟာများသည် ထိရောက်ရန်၊ ကိုက်ညီရန် နှင့် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းတို့သည် လက်ရှိအခြေအနေအပေါ် အခြေခံရမည်ဖြစ်ပြီး ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေအလိုက် ပြင်ဆင်ရန်အတွက် လုံလောက်သော ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိရန် လိုအပ်သည်။

အောက်ပါနယ်ပယ်များအတွက် နည်းဗျူဟာများ ဖွံ့ဖြိုးရန် လိုအပ်သည်။

နိုင်ငံရေးနည်းဗျူဟာ - ပြည်တွင်းထောက်ခံမှု တည်ဆောက်ရန်နှင့် နိုင်ငံရေးတရားဝင်မှု ရရှိရန်

စစ်ရေးနည်းဗျူဟာ - စစ်ရေးပြိုင်ဘက်ကို ရင်ဆိုင်ရန်နှင့် နယ်မြေထိန်းချုပ်မှု ရရှိရန်

စီးပွားရေးနည်းဗျူဟာ - ရန်ပုံငွေရရှိရန်နှင့် တော်လှန်ရေးရေရှည်တည်တံ့ရန်

မီဒီယာနှင့် ဆက်သွယ်ရေးနည်းဗျူဟာ - သတင်းစကားဖြန့်ဝေရန်နှင့် လူထုသဘောထားကို လွှမ်းမိုးရန်

နိုင်ငံတကာနည်းဗျူဟာ - နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု ရရှိအောင် ချဉ်းကပ်ရန်နှင့် မိတ်ဆွေဖွဲ့ရန်
 
၅။ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် တန်ပြန်တုံ့ပြန်ခြင်း

တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်း၏ နောက်ဆုံးအဆင့်မှာ မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာများကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် တန်ပြန်တုံ့ပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤအဆင့်တွင် အောက်ပါအချက်များ ပါဝင်သည်။

တာဝန်ခွဲဝေခြင်းနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်း - ရှင်းလင်းသော တာဝန်များနှင့် တာဝန်ခံမှုစနစ်

ရှေ့တိုးနောက်ဆုတ်တိုင်းတာခြင်း - တိုးတက်မှုကို ခြေရာခံရန်နှင့် ရလဒ်များကို တိုင်းတာရန် သတ်မှတ်ချက်များ

ခြေရာခံခြင်းနှင့် တုံ့ပြန်ချက်ရယူခြင်း - အကောင်အထည်ဖော်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်ချက်ရယူရန် ယန္တရားများ

မဟာဗျူဟာပြင်ဆင်ညှိနှိုင်းခြင်း - လိုအပ်သည့်အခါ မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာများကို ပြင်ဆင်ခြင်း

တန်ပြန်တုံ့ပြန်ခြင်း - ရန်သူ့မဟာဗျူဟာနှင့် တုံ့ပြန်မှုများကို ကြိုတင်မှန်းဆပြီး တုံ့ပြန်ခြင်း

ဗီယက်နမ်တွင် ဟိုချီမင်းနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ဗိုငွေးဂျပ်တို့သည် မဟာဗျူဟာပြင်ဆင်ညှိနှိုင်းခြင်းကို အလွန် ကောင်းစွာအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ၏ တုံ့ပြန်မှုများကို ဆန်းစစ်ပြီး သူတို့၏ မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာများကို ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။

မဟာဗျူဟာကျဆုံးခန်း
--------------------

တော်လှန်ရေးများတွင် မဟာဗျူဟာကျဆုံးခြင်းသည် အောင်မြင်မှုကို တားဆီးနိုင်သည့် အဓိက အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများစွာသည် ချို့ယွင်းသောမဟာဗျူဟာများ သို့မဟုတ် အကောင်အထည်ဖော်မှုအားနည်းခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ဤအပိုင်းတွင် တော်လှန်ရေး မဟာဗျူဟာများ ကျဆုံးရသော အဓိကအကြောင်းရင်းများကို စူးစမ်းလေ့လာသွားမည်။

၁။ မတူညီသော အုပ်စုများအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုမရှိခြင်း

တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် အောင်မြင်ရန်အတွက် ကျယ်ပြန့်သော ထောက်ခံမှု လိုအပ်သည်။ ပြဿနာတစ်ခုမှာ တော်လှန်ရေးတွင် အဓိကပါဝင်သည့် အုပ်စုများအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုများနှင့် အပြန်အလှန်မယုံကြည်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို အားနည်းစေပြီး၊ ရန်သူများအတွက် အုပ်စုခွဲခြင်းနှင့် အုပ်ချုပ်ခြင်းနည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုရန် အခွင့်အလမ်းပေးသည်။ ထို့ကြောင့် တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာ များတွင် မတူညီသော အုပ်စုများအကြား ရှင်းလင်းသော သဘောတူညီမှုနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းတို့ ပါဝင်ရမည်။

၂။ လူထုထောက်ခံမှုဆုံးရှုံးခြင်း

တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် လူထုထောက်ခံမှုကို မှီခိုအားထားရသည်။ နည်းဗျူဟာကျသော အမှားများ၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ သို့မဟုတ် တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များ နှင့်ပတ်သက်၍ ဆက်သွယ်ရေးပျက်ကွက်မှုများကြောင့် ထိုထောက်ခံမှု ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာတစ်ခုသည် လူထုထောက်ခံမှုကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် တိုးမြှင့်ရန် ရှင်းလင်းသော အစီအစဉ်တစ်ခု ပါဝင်ရမည်။ ၎င်းတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာသော ဆက်သွယ်ရေး၊ အကြမ်းဖက်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် လူထုအကျိုးစီးပွားကို ဦးစားပေးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

၃။ အရင်းအမြစ်များကို ညံ့ဖျင်းစွာစီမံခန့်ခွဲခြင်း

လုပ်ငန်းများအတွက် လုံလောက်သောအရင်းအမြစ်များ ထောက်ပံ့ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း၊ အရင်းအမြစ် များကို လွဲမှားစွာဦးစားပေးခွဲဝေခြင်း၊ လက်နက်၊ ငွေကြေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်များကဲ့သို့ အရေးကြီးသော အရင်းအမြစ်များကို ကာကွယ်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း၊ သင်တန်းနှင့် လေ့ကျင့်ရေး အခွင့်အလမ်း များကို လျစ်လျူရှုခြင်း တို့သည် တွေ့ရများသော အရင်းအမြစ်စီမံညံ့ဖျင်းခြင်းများ ဖြစ်သည်။ ဤပြဿနာများ ကို ကျော်လွှားရန် တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာများတွင် အရင်းအမြစ်ကာကွယ်ရေး၊ ခွဲဝေရေးနှင့် အသုံးချရေးအတွက် ရှင်းလင်းသော အစီအစဉ်များ ပါဝင်ရမည်။

၄။ ရေရှည်မဟာဗျူဟာမရှိခြင်း

တော်လှန်ရေးများသည် များသောအားဖြင့် အချိန်ကြာမြင့်သော ဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်သည်။ ရေတိုအောင်မြင်မှုများအတွက်သာ အာရုံစိုက်ပြီး ရေရှည်မဟာဗျူဟာမရှိခြင်းသည် နောက်ဆုံးတွင် ဆုံးရှုံးမှုသို့ ဦးတည်နိုင်သည်။ ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာများသည် ရေတို၊ ရေလတ်နှင့် ရေရှည်ပန်းတိုင် များကို ချိတ်ဆက်ထားသော ရှင်းလင်းသော မျှော်မှန်းချက်ရှိရမည်။

၅။ ရန်သူ့ဘက်၏စွမ်းရည်ကို လျှော့တွက်ခြင်း

တော်လှန်ရေးသမားများသည် ရန်သူ့အင်အားစု၏ စွမ်းရည်၊ ခံနိုင်ရည်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ် အောင် ပြုပြင်နိုင်စွမ်းကို မကြာခဏ လျှော့တွက်တတ်ကြသည်။ ဤသို့ လျှော့တွက်ခြင်းသည် မဟာဗျူဟာ ဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ထိခိုက်စေပြီး၊ ကြိုတင်မမျှော်မှန်းထားသော အခက်အခဲများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အင်အားကိုလည်း လွန်ကဲစွာခန့်မှန်းခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိပြီး တော်လှန်ရေးသမားများအကြား စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းခြင်းနှင့် လက်လျှော့လိုစိတ် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ထိရောက်သော မဟာဗျူဟာသည် ရန်သူ၏ စွမ်းရည်ကို မျှတစွာ ဆန်းစစ်ရမည်။

၆။ ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်မရှိခြင်း

တော်လှန်ရေးအခြေအနေသည် အလွန်ပြောင်းလဲနေတတ်သည်။ ချမှတ်ထားသော မဟာဗျူဟာကို လုံးဝမပြောင်းလဲဘဲ စွဲကိုင်ထားခြင်းသည် ဆုံးရှုံးမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေး မဟာဗျူဟာသည် အခြေအနေအသစ်များနှင့် ကိုက်ညီအောင် ပြောင်းလဲ နိုင်စွမ်းရှိရမည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဗီယက်ကွန်းများသည် ပြောင်းလဲလာသော စစ်ဆင်ရေးအခြေအနေများကို တုံ့ပြန်ရန် သူတို့၏ မဟာဗျူဟာကို အစဉ်ပြောင်းလဲညှိနှိုင်းခဲ့သည်။ စစ်ဆင်ရေးလမ်းကြောင်းများနှင့် တိုက်ခိုက်ရေးနည်းဗျူဟာများကို ပြောင်းလဲ ခြင်းဖြင့် ရန်သူကို အစဉ်အမြဲ မသေချာမရေရာဖြစ်စေခဲ့သည်။

၇။ အကြီးမားဆုံးအခက်အခဲနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများကို လျစ်လျူမရှုနိုင်ခြင်း

တော်လှန်ရေးသမားများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် နိုင်ငံတကာပိုင်းဆိုင်ရာ ယှဉ်ပြိုင်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ ရသည့် အကြီးမားဆုံးအခက်အခဲများကို နားလည်ရန် ပျက်ကွက်ကြသည်။ တိုက်ရိုက်သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများကို ကျဆုံးစေနိုင်သည်။ ထိရောက်သော တော်လှန်ရေး မဟာဗျူဟာတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော နိုင်ငံတကာတုံ့ပြန်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။ ပြင်ပထောက်ခံမှု ရရှိရေးနှင့် ပြင်ပဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများကို တားဆီးရန် သို့မဟုတ် လျှော့ချရန် နည်းလမ်းများလည်း ပါဝင်ရမည်။
 
၈။ အောင်မြင်မှုအပြီး လွဲမှားသော အကူးအပြောင်းလမ်းစဉ်

တော်လှန်ရေးများသည် ကနဦးအောင်မြင်မှုရပြီးနောက် ကျဆုံးသွားနိုင်သည်။ ဤသို့ကျဆုံးရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ အကူးအပြောင်းကာလအတွက် ရှင်းလင်းသော အစီအစဉ် မရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအပြီး အခြေအနေတည်ငြိမ်ရေး၊ ရေရှည်တည်တံ့သော အဖွဲ့အစည်းများတည်ဆောက်ရေးနှင့် လူထု၏မျှော်လင့်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရေးအတွက် ရှင်းလင်းသော အစီအစဉ်မရှိပါက တော်လှန်ရေး၏ ရလဒ်သည် ပရမ်းပတာဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် အာဏာရှင်စနစ်ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။

ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာတွင် အကူးအပြောင်းကာလစီမံခန့်ခွဲမှုအတွက် ရှင်းလင်းသော အစီအစဉ်တစ်ခု ပါဝင်ရမည်။ ၎င်းတွင် အစိုးရအသစ် တည်ထောင်ခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အဆင့်ဆင့်ဆောင်ရွက်မည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ ပါဝင်ရမည်။
 
နိဂုံး
-----

နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အာဏာရှင်၏ အရှိုက်ကို ထိုးနိုင်နေပြီဖြစ်သော အခင်းအကျင်းတရပ်တွင် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ပြည်သူသည်လည်း နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကျပ်တည်းနေသည်။ စစ်အာဏာရှင်တွေ အမြန်ပြုတ်ကျပြီး အရပ်သားအစိုးရကို ပြန်တည်ဆောက်နိုင်ရန် အရေးတကြီးလိုအပ်နေပြီ ဖြစ်သည်။ မဟာဗျူဟာသည် တော်လှန်ရေး၏ ကံကြမ္မာကို ပုံဖော်ပေးနိုင်သည်။ သမိုင်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်ပါက၊ မဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အောင်မြင်မှု သို့မဟုတ် ဆုံးရှုံးမှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့သော အဓိကအချက်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။

လက်ရှိအခြေအနေကို နက်နက်နဲနဲ နားလည်ခြင်း၊ ရှင်းလင်းသော ရည်မှန်းချက်များ ချမှတ်ခြင်း၊ ထိရောက်သော နည်းဗျူဟာများ ရေးဆွဲခြင်းနှင့် ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေ များကို တုံ့ပြန်နိုင်ခြင်းတို့သည် တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အချက်များဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးများနှင့် ဆုံးရှုံးသော တော်လှန်ရေးများကြားရှိ အဓိက ကွာဟချက်မှာ ရှင်းလင်း၍ ထိရောက်သော မဟာဗျူဟာရေးဆွဲမှု ဖြစ်သည်။ ထိရောက်သောမဟာဗျူဟာမှ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှုကို ဆောင်ကျဉ်းပေးနိုင်ပါစေကြောင်း။       

“မဟာဗျူဟာသည် တော်လှန်ရေး၏ ကံကြမ္မာကို ပုံဖော်ပေးနိုင်သည်။ သမိုင်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်ပါက၊ မဟာဗျူဟာရေးဆွဲခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အောင်မြင်မှု သို့မဟုတ် ဆုံးရှုံးမှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့သော အဓိကအချက်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်”


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media​
 


Published on
ရေးသားသူ-Liliane
 
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 


တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် အစပိုင်းတွင် များသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများဖြင့် စတင်ကြသော်လည်း၊ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နည်းလမ်းများလည်း ပြောင်းလဲလာပြီး၊ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်ကို အမြင့်ဆုံးတိုက်ပွဲအဖြစ် ကိုင်စွဲလာကြသည်

 
စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဆိုတာ ဘာလဲ
---------------------------------

စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဆိုသည်မှာ လက်ရှိတည်ဆဲ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး သို့မဟုတ် လူမှုရေးစနစ် တစ်ခုကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲပစ်ရန် ရည်ရွယ်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤတော်လှန်ရေး များသည် လက်ရှိအာဏာဖွဲ့စည်းပုံကို စိန်ခေါ်ရုံသာမက အဆိုပါစနစ်၏ အခြေခံတန်ဖိုးထားမှုများ၊ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အဖွဲ့အစည်းများကိုပါ အခြေခံကျကျ ပြန်လည်ပုံဖော်ရန် ကြိုးပမ်းကြပါသည်။

စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တစ်ရပ် ဖြစ်လာရန် (၁) ပြည်သူလူထု၏ အခြေခံကျသော ဒေါသနှင့် မကျေနပ်ချက်၊ (၂) ရှင်းလင်းသော အမြင်သစ်နှင့် အပြောင်းအလဲအတွက် တောင်းဆိုချက်၊ (၃) တော်လှန်လိုသူအားလုံးက လက်ခံထားသည့် ဘုံရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ၊ (၄) စီစဉ်ထားသော ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု၊ (၅) မတူညီသော တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းများနှင့် မဟာဗျူဟာကျစွာ တော်လှန်နိုင်မှုတို့ ဟန်ချက်ညီမျှစွာ ရှိနေရန် လိုအပ်သည်။

 
အကြမ်းဖက်မှုဆိုတာ ဘာလဲ
------------------------

အကြမ်းဖက်မှုဆိုသည်မှာ လူပုဂ္ဂိုလ်များ သို့မဟုတ် ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေရန်၊ ပျက်စီးစေရန် သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်သော အပြုအမူကို ဆိုလိုပါသည်။ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းတွင် အကြမ်းဖက်မှုသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအပေါ် တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍ အုပ်စုလိုက် သို့မဟုတ် တစ်ဦးချင်း ပုံစံဖြင့် ပေါ်ပေါက်နိုင်ပါသည်။

အကြမ်းဖက်မှု၏ အဓိကပုံစံများမှာ-

၁. ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - လူသတ်မှု၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေမှု၊ ပစ္စည်းဥစ္စာများ ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဆူပူအုံကြွမှု စသည်တို့ ပါဝင်သည်။

၂. စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - ခြိမ်းခြောက်မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ စိတ်ဒဏ်ရာပေးခြင်း၊ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ချိုးနှိမ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ပညာရှင် Frantz Fanon က ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ဤအကြမ်းဖက်မှုသည် "ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာထက် ပို၍သိမ်မွေ့ပြီး ရက်စက်ကာ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို နှိမ့်ချသည်။"

၃. နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - အစိုးရအရာရှိများ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးပန်းတိုင်များအတွက် အဖွဲ့အစည်းများကို ပစ်မှတ်ထားသော အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်သည်။ အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားသော အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် စနစ်ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

၄. တရားဝင်အကြမ်းဖက်မှု - နိုင်ငံတော်မှ ဥပဒေပြဌာန်းပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ သို့မဟုတ် စစ်တပ်မှတစ်ဆင့် ကျင့်သုံးသော အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးပညာရှင် Nieburg က ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း "အစွန်းရောက်ပြီး အကြမ်းဖက်သော နိုင်ငံရေးအပြုအမူကို မတည်ငြိမ်သော၊ ပုံမှန်မဟုတ်သောနှင့် အဓိပ္ပါယ်မဲ့သောအရာအဖြစ် ပယ်ချ၍မရပေ။

အကြမ်းဖက်မှုသည် ၎င်း၏ပုံစံအားလုံးတွင် နိုင်ငံရေးအပြုအမူ၏ သဘာဝပုံစံတစ်ခု ဖြစ်သည်။" ဤအဆိုအရ အကြမ်းဖက်မှုသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ပုံမှန်ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု အဖြစ် ပါဝင်နိုင်သည်ဟု နားလည်နိုင်ပါသည်။

 
တော်လှန်ရေးအရှိန်မြှင့်လာတာနဲ့အမျှ ပြောင်းလဲလာသော နည်းနာများ
--------------------------------------------------------

တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် အစပိုင်းတွင် များသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများဖြင့် စတင်ကြသော်လည်း၊ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နည်းလမ်းများလည်း ပြောင်းလဲတိုးတက် လာကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ဤပြောင်းလဲမှုများတွင် အောက်ပါအဆင့်များ ပါဝင်သည်။

အဆင့် - ၁. နှိုးဆော်ခြင်းနှင့် စုစည်းခြင်းအဆင့်

တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ ပထမအဆင့်တွင် အဓိကအာရုံစိုက်မှုမှာ လူထုကို နိုင်ငံရေးအသိစိတ် နှိုးဆော်ခြင်းနှင့် စုစည်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤအဆင့်တွင် ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် တော်လှန်မှုကို စတင် လုပ်ဆောင်နိုင်လာရန်အတွက် ပညာပေးလုပ်ငန်းများ (ဆွေးနွေးပွဲများ၊ ဟော​ပြော​ပွဲများ၊ စာပေဖြန့်ဝေခြင်း)၊ သတင်းမီဒီယာကမ်ပိန်းများ (စာစောင်များ၊ ရေဒီယို၊ ခေတ်သစ်တွင် အင်တာနက်နှင့် လူမှုမီဒီယာများ)၊ လူထုတွေ့ဆုံပွဲများ (ဆွေးနွေးပွဲများ၊ ရပ်ကွက်အစည်းအဝေးများ၊ မိတ်ဆက်ပွဲများ)ကို လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည်။

အဆင့် - ၂. ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခြင်းအဆင့်

နိုင်ငံရေးအသိရှိသော လူစုလူဝေးများ စုစည်းလာသည်နှင့်အမျှ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် ပိုမို မြင်သာသော လုပ်ဆောင်မှုများသို့ တိုးတက်လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် တော်လှန်လိုသောစိတ်များမှသည် တော်လှန်သောလုပ်ရပ်များကို စတင်မြင်တွေ့နိုင်သည်။

ပြည်သူလူထု၏ အာဏာပိုင်တွေအပေါ် စပြီး ဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခြင်း၊ တရားဝင်နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းမှ ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်း ခြင်း၊ အာဏာဖီဆန်လှုပ်ရှားမှုများ လုပ်ခြင်း၊ အခွန်ပေးရန် ငြင်းဆန်ခြင်း၊ ဥပဒေများအား ချိုးဖောက်ခြင်း၊ ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်း (အလုပ်သမားသပိတ်၊ စားသုံးသူသပိတ်၊ ကျောင်းသားသပိတ်) တို့ကို ပြုလုပ်လာကြသည်။

ဤအဆင့်တွင် အကြမ်းမဖက်သော ခုခံမှုကို အလေးထားသော်လည်း၊ အာဏာပိုင်များနှင့် ဆန္ဒပြသူများကြား ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားလာနိုင်ပြီး တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာနိုင်သည်။

အဆင့် - ၃. ခုခံမှုနှင့် ပြန်လည်တုံ့ပြန်မှုအဆင့်

ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုကို အလေးမထားပါက တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာလိမ့်မည်။ ဆန္ဒပြသူများ အပေါ် အာဏာပိုင်များက ဖိနှိပ်မှုတုံ့ပြန်ချက်ကြောင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် ပိုမိုတိုက်ရိုက်သော ခုခံမှုပုံစံများသို့ ပြောင်းလဲလာသည်။

အစိုးရပိုင်ပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် သင်္ကေတများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်း၊ ဆန္ဒပြသူများက အာဏာပိုင်များ၏ အကြမ်းဖက်မှုမှ ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းများ ပြုလုပ်လာခြင်း၊ လူထုအာဏာဖီဆန်မှု (ရဲနှင့်စစ်တပ်လုပ်ဆောင်ချက်များကို တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်ခြင်း) စတင်လာခြင်း၊ မြေအောက်လှုပ်ရှားမှုများ၊ လျှို့ဝှက်ကွန်ရက်များ စတင်ဖွဲ့စည်းခြင်းများ အဖြစ် ဆန့်ကျင်မှုများ မြှင့်တက် လာမည်။

ဤအဆင့်တွင် ဖိနှိပ်မှုနှင့် တုံ့ပြန်မှုသံသရာ စတင်ဖြစ်ပွားလာနိုင်ပြီး၊ ဆန္ဒပြမှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာနိုင်သည်။

အဆင့် - ၄. လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲနှင့် ပုန်ကန်မှုအဆင့်

ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများ မအောင်မြင်သောအခါ၊ ဖိနှိပ်မှုပြင်းထန်လာသောအခါ၊ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲဆင်နွှဲသည့် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာသည်။

တိုက်ခိုက်ရေးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းခြင်း  (လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများ၊ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ)၊ ပြောက်ကျားတိုက်ပွဲများစတင်လာခြင်း၊ စစ်ရေးပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ခြင်း (အစိုးရဌာနများ၊ စစ်တပ်တပ်စခန်းများ)၊ နယ်မြေသိမ်းပိုက်ခြင်း (မြို့များ၊ ဒေသများကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း) များကို တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးခုခံမှုအဖြစ် မြင်တွေ့ နိုင်သည်။

​ဤအဆင့်တွင် အကြမ်းဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေး၏ အဓိကစွမ်းအားတစ်ခု ဖြစ်လာသော်လည်း၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုကို ဆုံးရှုံးနိုင်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ခြင်း စသည့် စိန်ခေါ်မှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

“ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများ မအောင်မြင်သောအခါ၊ ဖိနှိပ်မှုပြင်းထန်လာသောအခါ၊ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲဆင်နွှဲသည့် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာသည်”


စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်များအကြား ဆက်စပ်မှု
-----------------------------------------------------------

စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်နည်းနာများကြား ရှုပ်ထွေးသော ဆက်စပ်မှုရှိပါသည်။ တော်လှန်ရေးအများစုတွင် အကြမ်းဖက်မှုပါဝင်လေ့ရှိသော်လည်း၊ ဤဆက်စပ်မှုကို နားလည်ရန် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသည်။

၁. ရည်မှန်းချက်နှင့် နည်းလမ်းဆက်စပ်မှု

ပန်းတိုင်ဆီသို့ သွားရာလမ်း - အကြမ်းဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များရရှိရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။
မလိုလားအပ်သော နောက်ဆက်တွဲ - အကြမ်းဖက်မှုသည် တရားဝင်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး၊ တော်လှန်ရေး၏ မူလရည်ရွယ်ချက်များကို ခေတ္တမျှော်မှန်းချက်တွေဖြင့် အစားထိုးစေနိုင်သည်။

ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာရေရာမှု - အကြမ်းဖက်မှုသည် ငြိမ်းချမ်းသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတည်ဆောက်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါသလား ဆိုသည့် မေးခွန်းသည် တော်လှန်ရေးဝါဒီများကြား ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။

၂. စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် သင်္ကေတဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများ

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လွတ်မြောက်မှု - Frantz Fanon ၏ အဆိုအရ၊ ဖိနှိပ်ခံလူတန်းစားများအတွက် အကြမ်းဖက်မှုသည် "သန့်စင်စေသော အင်အားတစ်ခု" ဖြစ်နိုင်ပြီး "နိမ့်ကျမှုစိတ်ဓာတ်နှင့် စိတ်ဓာတ်ကျမှု၊ လှုပ်ရှားမှုကင်းမဲ့ခြင်းတို့မှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သည်။"

သင်္ကေတဆိုင်ရာ အရေးပါမှု - အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များသည် စနစ်တစ်ခု၏ အားနည်းချက်ကို ဖော်ပြနိုင်ပြီး၊ လူထုသတိပြုမှု ရရှိရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။
ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနှင့် ပူးပေါင်းအင်အား - အကြမ်းဖက်မှုသည် အုပ်စုတစ်ခု၏ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကို သင်္ကေတဖြစ်စေနိုင်ပြီး စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သည်။

၃. နိုင်ငံရေးအရ အကြမ်းဖက်မှု၏ အခန်းကဏ္ဍများ

အကြမ်းမဖက်လမ်းစဉ်တစ်ခုတည်းနဲ့ အာဏာရှင်ကို လုံလောက်စွာ မတွန်းလှန်နိုင်ချိန်မှာ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် နောက်ထပ်ရွေးချယ်စရာ နည်းလမ်းဖြစ်လာသည်။ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် ပိုမို လျင်မြန်သော နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲကို ယူဆောင်လာနိုင်သည်။ အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရေး ရည်ရွယ်ချက် အတိုင်း ဖြစ်လာစေရန် ညှိနှိုင်းရာတွင် ဖိအားပေးနိုင်သည်။တချိန်တည်းတွင် လက်ရှိ အုပ်ချုပ်နေသည့် အာဏာရှင်၏ တရားဝင်မှုကို စိန်ခေါ်နိုင်သည်။ တော်လှန်ရေးအင်အားစု၏ နိုင်ငံရေးကို မြှင့်တင်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပြည်သူလူထု၏ အတွေးအခေါ်နှင့် ယုံကြည်ချက်ကိုလည်း ပြောင်းလဲမှုအမြင်အဖြစ် ပုံဖော်ပေးနိုင်သည်။

တော်လှန်ရေးအတွင်း အကြမ်းဖက်မှုအသုံးပြုခြင်းတွင် ပြင်းထန်သော ကန့်သတ်ချက်များနှင့် အန္တရာယ်များကို သတိထားရန် လိုသည်။ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ် အားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ ပြည်သူလူထု ၏ လုံခြုံရေးနှင့် အသက်အန္တရာယ်ကို ပိုမိုထိခိုက်စေပါသည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ပြည်သူထောက်ခံမှုကို အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ အကြမ်းဖက်မှု - ဖိနှိပ်မှု သံသရာလည်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို များစွာပျက်စီးစေခြင်း စသည်တို့ကို ကြုံတွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အကြမ်းဖက် လမ်းစဉ်ကို နည်းဗျူဟာကျကျ ကြိုတင်တွက်ချက်ပြီး သုံးစွဲရသည်။ တချိန်တည်းတွင် အကြမ်းဖက် နည်းနာများသည် အကြမ်းမဖက်နည်းနာများကဲ့သို့ ပြည်သူလူထု၏ ကျယ်ပြန့်စွာပါဝင်နိုင်မှု၊ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ထောက်ခံမှု၊ ရေရှည်တောင့်ခံနိုင်မှု စသည်တို့ကို လက်လွတ်ရနိုင်သည်။

အကြမ်းဖက်မှုအလွန်အကျွံ အသုံးပြုခဲ့သော တော်လှန်ရေးများနောက်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် အမျိုးသားပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး လုပ်ငန်းများသည် ပိုမိုခက်ခဲလာနိုင်ပါသည်။ တော်လှန်ရေးအလွန် ငြိမ်းချမ်းသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ကြိုတင်စဉ်းစားထားခြင်းသည် မဟာဗျူဟာကျသော အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

၄. ပေါင်းစပ်နည်းလမ်း-ကွဲပြားသောတော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်များ၏ အပြန်အလှန်အကျိုးသက်ရောက်မှု

ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးများသည် အကြမ်းမဖက်နှင့် အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းများကို မဟာဗျူဟာကျကျ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုကြကြောင်း လက်တွေ့ရလဒ်များက ပြသနေပါသည်။  ဤပေါင်းစပ် နည်းလမ်းကို တောင်အာဖရိက၏ အသားအရောင်ခွဲခြားရေးဆန့်ကျင်မှုလှုပ်ရှားမှုတွင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ အဓိကအားဖြင့် အကြမ်းမဖက်သော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သော်လည်း၊ တဘက်မှာလည်း Umkhonto we Sizwe (MK) က  စစ်ရေးခုခံမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်စလုံး၏ ဖိအားကြောင့် အသားအရောင်ခွဲခြားရေးအဆုံးသတ်ရေး ညှိနှိုင်းမှုများ ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့သည်။

အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းနှင့် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းကြား ဆက်နွယ်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြင့် ပိုမိုထိရောက်သော တော်လှန်ရေးနည်းဗျူဟာကို ဖော်ဆောင်နိုင်သည်။

တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဖြည့်စွက်ခြင်း - အကြမ်းမဖက်သော လှုပ်ရှားမှုများသည် ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှု နှင့် တရားဝင်မှုကို တည်ဆောက်ပြီး၊ အကြမ်းဖက်လှုပ်ရှားမှုများက စစ်ရေးဖိအားကို ဖန်တီးနိုင်သည်။

မတူညီသော အုပ်စုများ၏ အခန်းကဏ္ဍများ - တော်လှန်ရေးတစ်ခုအတွင်း မတူညီသော အုပ်စုများ သည် မတူညီသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုနိုင်ပြီး၊ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဖြည့်စွက်နိုင်သည်။

အခြေအနေပေါ်မူတည်၍ ချိန်ညှိခြင်း - အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် မတူညီ သော အခြေအနေများတွင် မည်သည့်နည်းလမ်းသည် ပိုမိုထိရောက်သည်ကို စဉ်းစားကြသည်။

အဆင့်ပေါ်မူတည်၍ ဆီလျော်သော နည်းဗျူဟာရွေးချယ်ခြင်း - တော်လှန်ရေး၏ အဆင့်အလိုက် ပိုမိုထိရောက်သော နည်းလမ်းကို ရွေးချယ်သင့်သည်။

တစ်ဖက်သတ်မဟုတ်ဘဲ ပြည့်စုံသောချဉ်းကပ်မှု - အခြေအနေကို ပြည့်စုံစွာအကဲဖြတ်ပြီး ဆီလျော် သော နည်းလမ်းများကို ရွေးချယ်အသုံးပြုခြင်း။

ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများ - အကြမ်းဖက်မှု အသုံးပြုသည့်အခါတွင်ပင် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများကို လိုက်နာရန် လိုအပ်သည်။

ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုအဆင့်သို့ ကူးပြောင်းခြင်း - အကြမ်းဖက်ခုခံမှုကို ညှိနှိုင်းအရေးဆိုခြင်းဆီသို့ ကူးပြောင်းရန် အစီအစဉ်ရှိရန် လိုအပ်သည်။

လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများ - တော်လှန်ရေးလုပ်ဆောင်ရာတွင် လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်း များကို လေးစားရန် လိုအပ်သည်။

ခေတ်သစ်တော်လှန်ရေးများတွင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းများကို မဟာဗျူဟာ ကျကျ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုသည့် သဘောထားကို ပိုမိုလက်ခံလာကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဒီမိုကရေစီပိုမိုရရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတည်ဆောက်ရေးပန်းတိုင်အတွက် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းများကို ဦးစားပေးလာကြသည်။
 

နိဂုံး
-----

အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးနှင့် နောက်ဆုံးတုံ့ပြန်မှုဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ် အများဆုံးလည်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကိုယ်တိုင်က တော်လှန်ရေးပန်းတိုင်ကို ပြန်ပြီး မဖြိုချ မိစေရန် သတိချပ်အပ်သည်။ ထို့ကြောင့် အကြမ်းဖက်နည်းနာ၏ ကောင်းကျိုးကို နိုင်ငံရေး ပန်းတိုင်အတွက် ပိုမိုအသုံးချနိုင်ပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကိုလည်း ကာကွယ်လျော့ချနိုင်မည့် အစီအစဉ်များကို ကြိုတင်ရေးဆွဲထားသင့်သည်။

အကြမ်းမဖက်ခုခံဆန့်ကျင်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်တော်လှန်မှုသည် ဆန့်ကျင်နေသော လမ်းစဉ်မဟုတ်ပဲ၊ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု အောင်မြင်ရန်အတွက် တော်လှန်ရေးအင်အားစုနှင့် ဗျူဟာအသီးသီး၏ မတူညီသောအခန်းကဏ္ဍများကို အသိအမှတ်ပြုရန်နှင့် ပေါင်းစပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သည်။ ဖိနှိပ်မှုအားလုံး အဆုံးသတ်ရေးအတွက် တော်လှန်ရေးဖြစ်လာပါစေကြောင်း။                       ။

“အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးနှင့် နောက်ဆုံးတုံ့ပြန်မှုဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ် အများဆုံးလည်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကိုယ်တိုင်က တော်လှန်ရေးပန်းတိုင်ကို ပြန်ပြီး မဖြိုချမိစေရန် သတိချပ်အပ်သည်”


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media​

Published on
ရေးသားသူ-Liliane


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 



နိဒါန်း
-----

လူ့သမိုင်းတစ်လျှောက် တော်လှန်ရေးများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြောင်းလဲစေသည့် အဓိက အင်အားစုများအဖြစ် တည်ရှိခဲ့ကြသည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများကို လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ချက်များအဖြစ် ပြောင်းလဲရာ တွင် ကြားခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။

အရေးတကြီး ရုတ်တရက် အပြောင်းအလဲလုပ်ရန် လိုအပ်နေသည့် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ နိုင်ငံတကာအရေးစသည့် အခြေအနေများ ပေါင်းစပ်ဖြစ်ပေါ်မှု၏ ရလဒ်နှင့် လူထု၏ မကျေနပ်ချက်ကို အရင်းခံပြီး တိုက်ပွဲဝင်ရန် ဆန္ဒရှိသော လူငယ်များနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၊ အသိပညာရှင်များကဲ့သို့သော လူအုပ်စုများကနေ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကို စတင်ဖွဲ့စည်းကြသည်။ တော်လှန်ရေးကို စတင်ဦးဆောင်သူများသည် စိတ်ကူးစိတ်သန်းရှိပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနှင့် ဆောင်ရွက်နိုင် ရမည်။
 


တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ အင်္ဂါရပ်များ
--------------------------------------

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အောက်ပါဝိသေသလက္ခဏာရပ်များ ရှိသည် -

ရှင်းလင်းသောရည်ရွယ်ချက် - လက်ရှိလူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ပြောင်းလဲရန် ရှင်းလင်းသော ရည်ရွယ်ချက်သည် အဖွဲ့အစည်း၏ ရည်မှန်းချက်များ၊ မဟာဗျူဟာများနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို လမ်းညွှန်ပေးသည်။

ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိသော အမိန့်ကွင်းဆက် - ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခြင်းနှင့် ညွှန်ကြားချက်များကို ခေါင်းဆောင်မှုမှ တဆင့် အဖွဲ့ဝင်များထံသို့ ထိရောက်စွာ စီးဆင်းနိုင်ရန် ရှင်းလင်းသော ကွပ်ကဲမှုစနစ် ရှိရမည်။

စည်းကမ်းတင်းကျပ်မှု - လီနင်၏အဆိုအရ စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအတွက် “ပရော်ဖက်ရှင်နယ် တော်လှန်ရေးသမားများ” လိုအပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ဘဝတစ်ခုလုံးကို တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းအတွက် နှစ်မြုပ်ထားသူများ ဖြစ်ရမည်။

တိကျသော အခန်းကဏ္ဍများနှင့် တာဝန်များ - အဖွဲ့ဝင်တိုင်းသည် ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့် အခန်းကဏ္ဍကို ရှင်းလင်းစွာ နားလည်ထားရမည်။

ပြည့်စုံသော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံ - စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် မဟာဗျူဟာ ဆိုင်ရာ ဦးဆောင်မှုအဖွဲ့၊ ဗဟိုကော်မတီ၊ ဒေသဆိုင်ရာကော်မတီများ၊ ဌာနတွင်းယူနစ်များနှင့် အထူးတာဝန် အဖွဲ့များ ပါဝင်သည်။

ထိရောက်သော ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက် - အဖွဲ့အစည်း၏ အဆင့်အမျိုးမျိုးအကြား သတင်းအချက်အလက်များ သာမက အဖွဲ့အစည်းနှင့် လူထုအကြားတွင်လည်း ထိရောက်စွာ စီးဆင်းနိုင်ရမည်။

မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာရေးဆွဲနိုင်မှု - တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော နိုင်ငံရေးဗျူဟာ၊ စစ်ရေးဗျူဟာ၊ လူမှုရေးမဟာဗျူဟာ၊ စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာ၊ သတင်းအချက်အလက်၊ ဆက်သွယ်ရေး မဟာဗျူဟာကို ရေးဆွဲနိုင်ရမည်။ ကွဲပြားသောဗျူဟာများကိုလည်း ချိတ်ဆက်အသုံးပြုနိုင်ရမည်။

ကျယ်ပြန့်သော နောက်ခံများရှိသော အဖွဲ့ဝင်များ - Sergei Nechayev ဖော်ပြခဲ့သကဲ့သို့ “တော်လှန်ရေးသမား သည် ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျသူ” ဖြစ်သည်။

သူ၌ ကိုယ်ပိုင်အကျိုးစီးပွား၊ ကိုယ်ပိုင်ကိစ္စရပ်များ၊ ကိုယ်ပိုင် စိတ်ခံစားချက်များ၊ ချစ်ခင်တွယ်တာမှုများ၊ ပိုင်ဆိုင်မှုများ၊ ကိုယ်ပိုင်အမည်နာမပင် မရှိပေ။

သူ၏အထဲတွင် စိတ်ဝင်စားမှု၊ အတွေးအခေါ်၊ စိတ်အားထက်သန်မှု တစ်ခုတည်းကသာ လွှမ်းမိုးထားသည်။ စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းအတွက် အဖွဲ့ဝင်အရေအတွက်ထက် အရည်အသွေးက ပိုမိုအရေးကြီးသည်။


အဖွဲ့ဝင် များသည် အမျိုးမျိုးသော လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေးနောက်ခံများမှ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် အောက်ပါအရည်အချင်းများရှိရန် လိုအပ်သည်-

စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှု - ဖိနှိပ်မှု၊ အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင်ပင် မလျှော့သော ဇွဲလုံ့လ။

စည်းကမ်းရှိမှု - ကိုယ်ပိုင်လိုအပ်ချက်များကို တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များအောက်တွင် ထားရှိနိုင်ခြင်း။

ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိမှု - အခြေအနေသစ်များနှင့် အလျင်အမြန် လိုက်လျောညီထွေနိုင်ခြင်း။

နိုင်ငံရေးသိမြင်နိုင်မှု - တော်လှန်ရေး၏သဘောတရားများနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များကို နက်နဲစွာ နားလည် ခြင်း။

လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအတွက် လိုအပ်သော လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုများ (ဆက်သွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေး၊ စည်းရုံးရေး စသည်)။

လူထုနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်နွယ်မှု - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် လူထုဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်း ထားရမည်။ မော်တောင်၏ အဆိုအရ၊ ပြည်သူလူထုကြားတွင် ရှင်သန်ရသော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် "ရေထဲမှ ငါးကဲ့သို့" ဖြစ်သည်။


ထိုဆက်နွယ်မှုတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-

လူထုနှင့် ပုံမှန်ဆက်သွယ်မှု - ပြည်သူလူထု၏ တုံ့ပြန်ချက်၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများနှင့် လိုအပ်ချက်များကို နားလည်ရန် စဉ်ဆက်မပြတ် ဆက်သွယ်မှု။

ဖွံ့ဖြိုးရေးအစီအစဉ်များ - ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ ပညာရေး၊ သန့်ရှင်းရေးနှင့် အခြားလူမှုရေး လိုအပ်ချက်များကို ပံ့ပိုးခြင်း။

ပညာပေးလုပ်ငန်းများ - တော်လှန်ရေး၏ရည်မှန်းချက်များနှင့် သဘောတရားများကို ပြည်သူလူထုသို့ ပညာပေး၊ သတင်းဖြန့်ချိခြင်း။

ပြည်သူလူထုကို အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ထည့်သွင်းခြင်း - လူထုအခြေပြုကော်မတီများ၊ ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်သူလူထုစည်းရုံးရေးယန္တရားများမှတဆင့် တိုက်ရိုက်ပါဝင်မှု။

နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာကို သတိထားရမည်။


နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးသည် တော်လှန်ရေးနှင့် ၎င်း၏ရည်မှန်းချက်များအတွက် ထောက်ခံမှုရရှိရန် အရေးကြီးသည်။ ထိုလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သော အဓိကအချက်များမှာ-

နိုင်ငံတကာမှ ထောက်ခံမှုနှင့် အသိအမှတ်ပြုမှု - အခြားတိုင်းပြည်များ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ နှင့် ဆက်ဆံရေးကွန်ရက်များထူထောင်ခြင်း။

ရင်းမြစ်များရရှိရေး - ဘဏ္ဍာရေး၊ လက်နက်၊ ပစ္စည်းကိရိယာ၊ နည်းပညာနှင့် သင်တန်းများအတွက် နိုင်ငံတကာကူညီထောက်ပံ့မှု ရှာဖွေခြင်း။

ခိုလှုံရာ - လိုအပ်ပါက အခြားတိုင်းပြည်တွင် လုံခြုံသော ခိုလှုံရာနေရာ၊ လေ့ကျင့်ရေးစခန်းများနှင့် ဆုတ်ခွာရာနေရာများ ရရှိရေး။

နိုင်ငံတကာဆန္ဒခံယူချက် - နိုင်ငံတကာမီဒီယာနှင့် အများပြည်သူ၏ထင်မြင်ချက်တွင် တော်လှန်ရေး ၏ရည်ရွယ်ချက်များကို အကောင်းမြင်စေမည့် ပုံရိပ်တည်ဆောက်ခြင်း။

 
တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအတွင်း စံတန်ဖိုးတည်ဆောက်ပုံ
----------------------------------------------------

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ အင်အားသည် ရှင်းလင်းသော၊ ခိုင်မာသော စံတန်ဖိုးစနစ်အပေါ် တည်မှီသည်။ ဤစံတန်ဖိုးစနစ်က အဖွဲ့ဝင်များအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖန်တီးပေးရုံသာမက လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များအတွက် လမ်းညွှန်ချက်အဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်သည်။

အခြေခံအယူဝါဒဆိုင်ရာမူဘောင် - စံတန်ဖိုးစနစ်တွင် ပထမဆုံးအနေဖြင့် တော်လှန်ရေး၏သဘောတရားနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို ဖော်ပြထားသော အခြေခံအယူဝါဒဆိုင်ရာမူဘောင်တစ်ခု ပါဝင်သည်။


ဤမူဘောင်သည် အောက်ပါတို့ကို ထောက်ပံ့သည်-

လက်ရှိစနစ်အား ဝေဖန်ချက် - လက်ရှိလူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေများ၏ ပြဿနာများ နှင့် အားနည်းချက်များကို ထိုးထွင်းသိမြင်မှု။

ပြောင်းလဲမှုအတွက် အမြင် - တော်လှန်ရေးရည်မှန်းချက်များနှင့် ရောက်ရှိလိုသော အနာဂတ် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ပုံရိပ်။

အယူဝါဒဆိုင်ရာ အခြေခံမူများ - တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်သော အဓိကတန်ဖိုးများနှင့် ယုံကြည်ချက် များ (ဥပမာ - လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု၊ တန်းတူညီမျှမှု)။

သဘောတရားဆိုင်ရာ နားလည်မှု - လူ့သမိုင်းတွင် ပြောင်းလဲမှုပြုလုပ်ပုံနှင့် လူမှုရေးတိုးတက်မှုအား နက်နဲသော သဘောတရားနားလည်မှု။

အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှု - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အောက်ပါအချက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ထူးခြားသော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုရှိသည်။

စုပေါင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း - သင့်လျော်သော အခြေအနေများတွင် အဖွဲ့ဝင်များပါဝင်သော ဒီမိုကရေစီ နည်းကျ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုများ။

ဝေဖန်ရေးနှင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုဝေဖန်ရေး - အမှားများကို ပွင့်လင်းစွာ အသိအမှတ်ပြုပြီး ပြင်ဆင်ရန် ဆန္ဒရှိမှု၊ အဖွဲ့ဝင်များအကြား ပွင့်လင်းသော ဝေဖန်မှု။

တာဝန်ယူမှု - ရလဒ်များအတွက် တာဝန်ခံမှု၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှု။

တန်းတူညီမျှရေးတန်ဖိုး - အဖွဲ့ဝင်များကြားတွင် လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ ကျားမရေးရာ စသည်တို့ကို အခြေခံသော ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း။

ရဲစွမ်းသတ္တိနှင့် စွန့်စားမှု - အန္တရာယ်များနှင့် အခက်အခဲများကို ရင်ဆိုင်ရန် ဆန္ဒရှိခြင်း။


စည်းကမ်းနှင့် ဆုလာဘ်စနစ် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် မူအားဖြင့် တင်းကျပ်သော စည်းကမ်းများရှိလေ့ရှိသည်။ စည်းကမ်းနှင့် ဆုလာဘ်စနစ်တွင် ပါဝင်သည်များမှာ-

အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ် - အဖွဲ့ဝင်များ လိုက်နာရမည့် အပြုအမူစည်းမျဉ်းများနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များ။

စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးယန္တရားများ - စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရန် လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများနှင့် ဖြစ်နိုင်သော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ။

အသိအမှတ်ပြုမှုစနစ် - အားကောင်းသော ပါဝင်မှုနှင့် အောင်မြင်မှုများအတွက် ရာထူးတိုးမြှင့်ခြင်း၊ ဂုဏ်ပြုမှု သို့မဟုတ် အခြားဆုလာဘ်များ။

လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များ - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းနှင့် ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင်များကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများနှင့် စည်းမျဉ်းများ။

ပုံသွင်းခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ရေးလုပ်ငန်းစဉ် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အဖွဲ့ဝင်သစ်များကို ပုံသွင်းရန် နှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် လေ့ကျင့်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များရှိသည်။


ဤလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်သည်များမှာ-

နိုင်ငံရေးပညာရေး - တော်လှန်ရေး၏ အယူဝါဒဆိုင်ရာ အခြေခံမူများကို သဘောတရားပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်သင်ကြားမှု။

လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုလေ့ကျင့်ရေး - အဖွဲ့ဝင်များအား လိုအပ်သော လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုများ သင်ကြားပေးခြင်း။

လူမှုရေးအရ ပုံသွင်းခြင်း - တော်လှန်ရေးတန်ဖိုးများနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံကျင့်သုံးလာစေရန် အဖွဲ့ဝင်သစ်များကို ပုံသွင်းခြင်းအစီအစဉ်။

စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး - အဖွဲ့ဝင်များ၏ ကျွမ်းကျင်မှုများနှင့် နိုင်ငံရေးသိမြင်နိုင်မှုကို တိုးမြှင့်ရန် ဆက်လက်သင်ကြားပေးခြင်း။

ကိုယ်စားပြုမှုနှင့် ဖွင့်ဆိုချက် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် ၎င်းတို့ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ဆိုသော လူထုနှင့် နှီးနွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းသည်။


​ဆိုလိုသည်မှာ အဖွဲ့အစည်းသည်-

ကိုယ်စားပြုမှု - အဖွဲ့အစည်းတွင် လူမှုဆိုင်ရာကွဲပြားမှုများအား ကိုယ်စားပြုမှုရှိခြင်း (လူမျိုး၊ တိုင်းရင်းသား၊ ကျားမရေးရာ၊ ဘာသာရေး၊ လူမှုစီးပွားရေးနောက်ခံ)။

လူထုအခြေပြုဖွင့်ဆိုချက် - တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များနှင့် မဟာဗျူဟာများကို ပြည်သူ လူထု၏ ဦးစားပေးမှုများနှင့် လိုအပ်ချက်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုခြင်း။

တာဝန်ခံမှု - ပြည်သူလူထု၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တာဝန်ခံမှုရှိခြင်း၊ လူထုရှေ့တွင် တာဝန်ခံခြင်း။
 

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ ကျဆုံးခန်း
------------------------------------

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းကျဆုံးခန်းကို နားလည်ခြင်းသည် ထိုအန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန် သို့မဟုတ် ရှောင်ရှားရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။

ပြင်ပအကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးခြင်း - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အောက်ပါ ပြင်ပ အကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးနိုင်သည်-

ရန်သူက တိုက်ရိုက်ချေမှုန်းခြင်း - ရန်သူနှင့် အင်အားမမျှခြင်းကြောင့် အဖွဲ့အစည်းကို အတင်းအကျပ် ဖျက်ဆီးခံရခြင်း။

လူထုထောက်ခံမှုဆုံးရှုံးခြင်း - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု၏ ရည်မှန်းချက်များကို ရေရှည်မမြင်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်၏ ဆိုးကျိုးများနှင့် အခက်အခဲများကြောင့် အများပြည်သူ ထောက်ခံမှု ဆုံးရှုံးခြင်း။

နိုင်ငံတကာအခြေအနေပြောင်းလဲမှု - နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုနှင့် အရင်းအမြစ်များ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးချိန်ခွင်လျှာ ပြောင်းလဲမှု။

အတွင်းပိုင်းအကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးခြင်း - အတွင်းပိုင်းအကြောင်းရင်းများကြောင့်လည်း တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ ကျဆုံးနိုင်သည်-

အယူဝါဒဆိုင်ရာရှုပ်ထွေးမှု - နားလည်ရခက်သော၊ လက်မခံနိုင်သော အယူဝါဒဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက်။

အတွင်းပိုင်းကွဲပြားမှု - ခေါင်းဆောင်မှု၊ မဟာဗျူဟာ သို့မဟုတ် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ကိစ္စများအပေါ် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကြောင့် ပြင်းထန်သော အဖွဲ့တွင်းအကွဲအပြဲများ။

အာဏာရှင်ဆန်လာခြင်း - လူနည်းစု၏အသံများကို ဖိနှိပ်ခြင်းနှင့် ခေါင်းဆောင်မှုအတွင်း အာဏာအလွန်အကျွံ စုစည်းလာခြင်း။

အကျင့်ပျက်ခြစားခြင်း - ဘဏ္ဍာရေးအကျင့်ပျက်ခြစားခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်ကျိုးအတွက် အာဏာ အလွဲသုံးစား လုပ်ခြင်း။

လက်တွေ့မဆန်ခြင်း - လက်တွေ့မဆန်သော ရည်မှန်းချက်များ သို့မဟုတ် ရရှိနိုင်သည့် အရင်းအမြစ်များနှင့် မကိုက်ညီသော မဟာဗျူဟာများ။
 

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအားကောင်းလာရေးလုပ်ငန်းစဉ်
--------------------------------------------------

 တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ရှင်သန်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်း ကြသည်-

အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အလိုက်သင့်ပြုပြင်ခြင်း - ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေများကို ထင်ဟပ်စေရန် အဖွဲ့အစည်းကို ပုံမှန်ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း။

ခေါင်းဆောင်မှုဆက်ခံမှု - နောက်ထပ်မျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်များကို လေ့ကျင့်ပေးခြင်းနှင့် တာဝန်ခွဲဝေ ပေးခြင်း။
 
ကြားကာလရည်မှန်းချက်များ - ရေရှည်မဟာဗျူဟာဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်များကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားစဉ် ကြားကာလရည်မှန်းချက်များကို သတ်မှတ်ခြင်း။

အတိတ်ကအမှားများမှ သင်ယူခြင်း - ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံနှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း များ၏ အတွေ့အကြုံများမှ သင်ယူခြင်း။

လူထုအခြေခံ - ပြည်သူလူထုနှင့် ခိုင်မာသောဆက်နွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ကြာရှည်ခိုင်မြဲမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုများအတွက် အင်ဂျင်များဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ပြောင်းလဲရန် ကြိုးစားနေသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုယ်တိုင်ကဲ့သို့ပင် ပြောင်းလဲမှုကို ကိုယ်တိုင် ခံယူရန် အမြဲတမ်း အဆင်သင့်ရှိရမည်။ အကောင်းဆုံးအနေဖြင့် စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ သည် ၎င်းတို့တွန်းအားပေးသော မျှော်မှန်းထားသော ပြောင်းလဲမှုများကို ထင်ဟပ်ပြသရမည်။

​ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့သည် တရားမျှတပြီး၊ တန်းတူညီမျှကာ၊ ပိုမိုလွတ်လပ်ပြီး ဒီမိုကရေစီကျသော လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးရန် ကြိုးစားနေပါက ၎င်းတို့သည် အပြင်မှ ဖိအားပေးခြင်းမဟုတ်ဘဲ အတွင်းမှစတင်၍ ထိုတန်ဖိုးများကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးရမည် ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေး၏ ကံကြမ္မာသည် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအပေါ် လုံးလုံးလျားလျား တည်မှီနေကြောင်း သတိပြုအပ်ပါသည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများမှသည် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတပ်ပေါင်းစုဆီသို့။           ။


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media
Published on
ရေးသားသူ- Liliane


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 
​
 
မြန်မာပြည်ကို ပန်းချီကားတစ်ချပ်နဲ့ နှိုင်းရမယ်ဆိုရင် စစ်တလင်း ကြားမှာ တော်လှန်ရေးအလံကို အမြင့်ဆုံး လွှင့်ထူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်အပြည့်မျက်လုံးနဲ့ လှမ်းကြည့်နေသည့် ပမာပင်


နိဒါန်း
-----

(၄) နှစ်ပြည့်လာပြီဖြစ်တဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ ပြည်သူလူထုရဲ့ အားရမှု၊ စိတ်ပျက်မှုတွေကြားမှာ လက်ရှိအချိန်အထိ တပ်ဦးအလံကို မကျစတမ်း လွှင့်ထူထားနိုင်ဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကိုယ်တိုင်ကပင် နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ အောင်မြင်မှုတစ်ခုမဟုတ်ပါသလား။ (၄၈) လသက်တမ်းရှိတဲ့ကာလအတွင်းမှာ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုဟာ အထွန့်အထိပ်ကို ရောက်ရှိခဲ့သလို၊ စစ်ရေးစွမ်းရည်တွေ အရှိန်ထိုးမြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။

စစ်ရေးနဲ့အတူ နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်ကို အုတ်မြစ်ချနိုင်မှုနဲ့ အခြေတည်နိုင်မှုက အားနည်းပါတယ်။ လွတ်မြောက်နယ်မြေဒေသက အုပ်ချုပ်မှုတွေအပေါ် မကျေနပ်မှုတွေက နေ့စဉ်ရက်ဆက် ပိုပြီးအသံကျယ် လာပါတယ်။ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ပြည်သူတွေရဲ့ ဒုက္ခတွေဟာ ဆထက်တပိုး မြင့်တက်လာပါတယ်။ စစ်ပွဲတွေကြားက ဒေသတွေကတော့ အပျက်ပုံပမာနဲ့ လွတ်ရာဒေသကို စစ်ရှောင်ခဲ့ကြရပါတယ်။

တောင့်ခံနိုင်သလောက် အဆုံးထိ တောင့်ခံကြသွားမဲ့ပြည်သူတွေကတော့ မျက်ရည်လည်ရွှဲနဲ့ တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲကို နေ့စဉ်ရက်ဆက်‌ စောင့်မျှော်နေဆဲပင်။ မြန်မာပြည်ကို ပန်းချီကားတစ်ချပ်နဲ့ နှိုင်းရမယ်ဆိုရင် စစ်တလင်းကြားမှာ တော်လှန်ရေးအလံကို အမြင့်ဆုံး လွှင့်ထူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်အပြည့်မျက်လုံးနဲ့ လှမ်းကြည့်နေသည့် ပမာပင်။

(၄) နှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ပြည်သူလူထုနဲ့ တော်လှန်ရေးကို အလှုပ်အခတ်ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ ကိစ္စပေါင်း မြောက်များစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး၊ ကောလင်းတိုက်ပွဲ၊ ရမခသိမ်းတိုက်ပွဲ၊ နပခသိမ်း တိုက်ပွဲတွေအကြောင်း၊ စစ်မှုထမ်းဥပဒေနဲ့ မရိုးနိုင်တဲ့ (၆) လတခါသက်တမ်းတိုးနေတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သက်တမ်းနဲ့ လူတွေကို စိုးရိမ်မှုဖြစ်စေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကိစ္စတွေပါ။ဒါတွေက တော်လှန်ရေးမှာ ပြောစမှတ် ဖြစ်ရတဲ့ဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ ပူးပေါင်းပြီး စစ်ရေးဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားတွေကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေအပေါ် တရားမျှတမှု ရှိအောင် စီမံပေးဖို့ဆိုတဲ့တောင်းဆိုချက်တွေကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ကြားခဲ့ကြရပါတယ်။ (၄)နှစ်တာ ခရီးကို ပြန်မျှော်ကြည့်ရမယ်ဆို တိုက်ပွဲတွေရဲ့ အောင်မြင်မှုတွေအပေါ် အားရ စိတ်ကျေနပ်မိရသလောက် တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲအတွက် ရင်လေးနေရတုန်းပင် ဖြစ်ပါတယ်။
 
စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအတွက် ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံများ
----------------------------------------------

နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ စစ်ကောင်စီ၊ မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် အာဏာရှင်တသိုက် ပြုတ်ကျအောင် တိုက်ပွဲဝင်နေတာထက် အများကြီး ပိုပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အာဏာရှင်စနစ်ကနေ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြောင်းလဲပေးမဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ဖြစ်ပါတယ်။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတိုင်းမှာ အရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖွဲ့တစ်ခု မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာမှုအများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကြိုတင် မှန်းဆသော လေ့လာမှုတွေထဲက Eric Hoffer ရဲ့ လေ့လာမှုက အကျော်ကြားဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ သူက တော်လှန်ရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရဲ့ အဆင့်သုံးဆင့်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် အမျိုးအစား သုံးမျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ Hoffer ရဲ့ လေ့လာမှုအရ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတွေကို “စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူ (Men of Words)” တွေက ပြင်ဆင်ပေးပြီး၊ “အမြစ်မြေလှန်တလမ်းမောင်းခေါင်းဆောင်သူ (Head by the fanatic)” က ထိပ်တိုက်တွေ့တဲ့အထိ ဦးဆောင်ပေးပြီးတော့၊ “လက်တွေ့ကျခေါင်းဆောင်သူ (Practical Men of Action)” တွေက တော်လှန်ရေးအခြေကျအောင် လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။

စကားလုံးတွေနဲ့ဦးဆောင်သူတွေက လက်ရှိပြည်သူလူထုတွေ လက်ခံထားတဲ့အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ ယုံကြည်ချက်တွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို အသရေဖျက်တာ ရှုတ်ချတာတွေ လုပ်ပြီးတော့၊ ယုံကြည်မှုအသစ် သို့မဟုတ် အယူဝါဒအသစ်တစ်ခုအတွက် ဆန္ဒကို ဖန်တီးပေးတာ၊ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အာဏာရှင်အစိုးရအပေါ် ယုံကြည်မှုကို ယိုယွင်းစေခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချပေးပါတယ်။

တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု ရင့်မှည့်လာသောအခါ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲပြုလိုတဲ့ တလမ်းမောင်း ခေါင်းဆောင်သူသာလျှင် ဦးဆောင်နိုင်ပါတယ်။ စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူတွေက ဒီလို တော်လှန်ရေးရဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲတွေအတွက် မသင့်လျော်ပါဘူး။ စနစ်အဟောင်း ပြိုကွဲပြီး ဖရိုဖရဲဖြစ်လာခြင်းက သူတို့ကို ကြောက်လန့်သွားစေပါတယ်။ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲလုပ်ချင်နေတဲ့ တလမ်းမောင်းခေါင်းဆောင်သူ တွေကတော့ ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး။ ဆူပူမှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တွေကို ဟန်ချက်ညီညီနဲ့ အမိန့်နာခံမှု အားကောင်းအောင် စီမံလုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့တွေရဲ့ အရေးပါတဲ့ အရည်အသွေးတွေက - (၁) ရဲရင့်မှု၊ (၂) မြင့်မြတ်သောရည်ရွယ်ချက်အပေါ် မျက်ကန်းဆန်တဲ့ ယုံကြည်မှု၊ (၃) လူအများကို ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး၊ (၄) နောက်လိုက်များရဲ့ အကြီးမားဆုံး လိုလားချက်သည် စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ သွေးစည်း ညီညွတ်မှု၊ စုပေါင်းဆက်သွယ်မှုဖြစ်ကြောင်း နားလည်မှု၊ နှင့် (၅) မျက်စိမှိတ်ယုံကြည်ကြတဲ့ လက်စွမ်း ထက်သည့်အဖွဲ့ကို စုစည်းနိုင်စွမ်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။ Hoffer က ထိုသူတို့မှာ မလိုအပ်သော အရည်အသွေး အချို့ကိုလည်း ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ထူးခြားသော ဉာဏ်ရည်၊ စိတ်ရင်းကောင်းသောစရိုက်၊ မူရင်းဆန်မှုတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ Hofferက ဒီအရည်အသွေးတွေက အဟန့်အတားပင် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

            Hoffer အရ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးကို လက်တွေ့ကျတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေက အခြေကျစေပါတယ်။ သူတို့တွေက သင့်လျော်သလို ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးနိုင်ပြီး၊ အပေးအယူလုပ်နိုင်ကာ၊ တည်ငြိမ်မှု ပုံရိပ်တစ်ခု ပြန်လည်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ကြတဲ့ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်တတ်သူ၊ အေးဆေးတည်ငြိမ်သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ လူမှုရေးအင်အားစုများနဲ့ စိတ်ခံစားချက်များရဲ့ ဦးတည်ရာကို ခံစားနားလည်နိုင်သလို၊ အခြေအနေ အချိန်အခါနဲ့အညီ မိမိတို့ရဲ့အပြုအမူကို ညှိနှိုင်းနိုင်စွမ်းလည်း ရှိပါတယ်။

Hoffer ရဲ့အဆိုအရ တော်လှန်ရေးတစ်ခုမှာ ဤအခန်းကဏ္ဍသုံးခုကို လူအမျိုးမျိုးက အဆင့်ဆင့်နဲ့ သီးခြားစီ လုပ်ဆောင်ခြင်းက အကျိုးရှိစေပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ တက်ကြွမှုနဲ့ ထိရောက် မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ Hoffer က ထောက်ပြတာက လူအနည်းငယ်သာလျှင် အခန်းကဏ္ဍသုံးခုလုံးကို ထိရောက်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။

            တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ်သဘောတရားတစ်ခုကို Rex D. Hopper က ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ သူသည် စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးရဲ့ အဆင့်လေးဆင့်မှာ လိုအပ်တဲ့ ခေါင်းဆောင် အမျိုးအစား လေးမျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ “ပဏာမ” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ လှုံ့ဆော်သူရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ လူထုကို အသိတရားရစေဖို့၊ မတရားမှုတွေနဲ့ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုတွေကို မီးမောင်း ထိုးပြဖို့၊ မငြိမ်မသက်မှုနဲ့ မကျေနပ်မှုကို အမြင့်ဆုံးဖြစ်စေဖို့၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ အနှစ်သာရကို စိန်ခေါ်ဖို့ ကြိုးပမ်းသူဖြစ်ပါတယ်။

“လူထုပါဝင်လာမှု” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ ပရောဖက်နဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား၏ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ ပရောဖက်က အထူးအသိပညာနှင့် အထူးတာဝန်သိစိတ် ရှိတာကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားတွေက သီးခြားပြဿနာတွေအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ရမဲ့ သီးခြားရွေးချယ်စရာ နည်းနာတွေနဲ့ အစီအစဉ်တွေကို တင်ပြရတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးရဲ့ “တရားဝင်” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ မူဝါဒအသစ်တွေကို ရေးဆွဲအကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပြီး၊ လူထုရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ ဆန္ဒတွေကို တိုင်းတာနိုင်သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

လှုပ်ရှားမှုရဲ့နောက်ဆုံး သို့မဟုတ် “အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ” အဆင့်မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ အမှုဆောင်တွေ ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ တော်လှန်ရေးရည်မှန်းချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ရေးအတွက် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ စီစဉ်မှုအသစ်တွေကို ဖန်တီးနိုင်တဲ့ နည်းပညာရှင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ခေါင်းဆောင်မှုအမျိုးအစား၊ အသက်အရွယ်၊ လူမှုရေးနောက်ခံ၊ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ပညာရေးတို့ မည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်တွေဟာ အခြေခံကျတဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်အချို့ကို ထမ်းဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြောင်း သက်သေပြရပါမယ်။ အနည်းဆုံးအနေနဲ့ သူတို့ဟာ သင့်လျော်တဲ့ နိုင်ငံရေး အယူဝါဒတစ်ခုကို ရေးဆွဲနိုင်ရမှာ ဖြစ်သလို၊ သင့်လျော်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို တည်ထောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  ထိရောက်သော အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်ခြင်းကို အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်သလို၊ နိုင်ငံတကာအခြေအနေကို အကျိုးအရှိဆုံး စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
 
ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နေရသည့် အပြောင်းအလဲများ
-------------------------------------------

         နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နိုင်တဲ့ အပြောင်းအလဲများစွာ ရှိပါတယ်။ ပြည်သူ လူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအပေါ် စိတ်ဝင်တစားပါဝင်လာမှုဟာ အမြင့်ဆုံးကို ရောက်ရှိနေပါတယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာဟာ စစ်အာဏာရှင်လူတစ်စုထက် ပိုကျယ်ပြန့်ပြီး အမျိုးသားလူထုအချင်းချင်းကြား တန်းတူညီမျှရေး မရှိမှုတွေ၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ပြဌာန်းပိုင်ခွင့်မရှိမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ပိုပြီးထင်ထင်ရှားရှားမြင်လာ ကြသလို၊ တရားမျှတမှုသည် တော်လှန်ရေးကာလအတွင်းမှာပင် မျက်ကွယ်မပြုသင့်သည့် အရာဖြစ်တယ် ဆိုတာ ပိုပြီးမြင်လာကြပါတယ်။ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုအမြင့်ဆုံးရောက်ရှိနေသလို၊ စစ်ကောင်စီကို စစ်ရေးနည်းနဲ့ အမြင့်ဆုံး ဖိအားပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေကို ဖန်တီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ့တော်လှန်ရေးသမိုင်းမှာ လွတ်မြောက် နယ်မြေအများဆုံးအချိန်လို့တောင် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ စစ်တပ်တွင်း စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြားမှုကို သိသိသာသာ မြင်တွေ့နေရတဲ့အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် မြင်တွေ့နိုင်တဲ့အပြောင်းအလဲက လူမှုစံနှုန်းအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးအမြင်တွေ ထင်ထင်ရှားရှားပြောင်းလဲလာသလို၊ ပြည်တွင်းစစ်အပေါ်၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေအပေါ် အမြင် ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ အဆင့်ဆင့်ဖိနှိပ်မှုသဘောတရားကို ပိုပြီးမြင်သာလာတဲ့အချိန်အခါလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါ တယ်။ နောက်ဆုံးထင်ရှားတဲ့ အပြောင်းအလဲတစ်ခုက နိုင်ငံတကာရဲ့ မြန်မာ့အရေးစိတ်ဝင်စားမှုနဲ့ ထောက်ပံ့မှု ဟာ ပြည်သူတွေ ထင်ထားတာထက်ကို အလွန်နည်းတာကို တွေ့ရပါတယ်။
 
အရေးတကြီးဖာထေးရမည့် ဟာကွက်များ
----------------------------------

            နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အောင်မြင်နိုင်မှု အမြင့်ဆုံးအချိန်ကိုလည်း ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သလို၊ ထိခိုက်နာကျင်မှု အများဆုံးအနေအထားကိုလည်း ရောက်ရှိနေပါပြီ။ ဒါကြောင့် အားနည်းချက်တွေကို အရေး တကြီးဖာထေးသွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးတကြီး ဖာထေးရမဲ့ ဟာကွက်တွေကတော့ (၁) တော်လှန်ရေး ဦးဆောင်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်ပြီးအံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်၊ (၂) အုပ်ချုပ်မှုစွမ်းရည် ပိုမို ကောင်းမွန်လာရန်နဲ့ ဒေသလိုအပ်ချက်ကို အမြင့်ဆုံးဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်နှင့် (၃) မဟာဗျူဟာမြောက် စစ်ရေး  လှုပ်ရှားများ ပိုမိုဖြစ်လာရန် ဖြစ်ပါတယ်။

            တော်လှန်ရေးဦးဆောင်မှုဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ဝေဖန်ခံရဆုံးအချက်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီဟာကွက် ကို သေချာစွာ သုံးသပ်ရင်းနဲ့ လူမှန်နေရာမှန်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါတယ်။ စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေး တစ်ခု အောင်မြင်ဖို့ရန်အတွက် စိတ်၊ စေတနာ၊ ဇော အားကောင်းရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံ မှန်ကန်မှုဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူတွေ အလွန်များနေပြီး၊ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲလုပ်ချင်နေတဲ့ တလမ်းမောင်း ခေါင်းဆောင်သူတွေနဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ခေါင်းဆောင်သူတွေက အားနည်းနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အပူတပြင်း ဖာထေးရမဲ့ ဟာကွက်တွေ ဖြစ်ပါကြောင်း။          ။

“စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေးတစ်ခု အောင်မြင်ဖို့ရန်အတွက် စိတ်၊ စေတနာ၊ ဇော အားကောင်းရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံ မှန်ကန်မှုဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်”

Published on
ရေးသားသူ- Liliane

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရင်း မိမိကိုယ်တွင်း အာဏာရှင် စိတ်ဓာတ်နဲ့ အတွေးအခေါ်နဲ့ အမူအကျင့်တွေကို အတွင်းကျကျ ပယ်သတ်နိုင်မှသာလျှင် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို တပါတည်း တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်

နိဒါန်း
-----

အာဏာရှင်စနစ်အောက်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်ခဲ့ရတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေနဲ့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကူးပြောင်းရာမှာ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့် ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ဟာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်နဲ့ အပြုအမူများကို နှစ်ပေါင်းများစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့နှင့်ပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ထိုစနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကြောင့် ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်နိုင်စွမ်း၊ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းနဲ့ စုပေါင်း ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းတို့ ယုတ်လျော့ကျဆင်းပုံပျက်ခဲ့ကြရပါတယ်။

အာဏာရှင်ကိုဖြုတ်ချနိုင်ရုံနဲ့ တော်လှန်မှုရဲ့အနှစ်သာရကို မရရှိနိုင်ပါဘူး။ ပြည်သူ တစ်ယောက်ချင်း ကိုယ်တိုင်က မိမိတို့ရဲ့အခွင့်အရေးနဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို သိရှိနားလည်ရုံမျှမက လက်တွေ့ကျင့်သုံးတတ်ဖို့ စိတ်ပြင်းပြင်းပြပြရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လွတ်လပ်စွာတွေးခေါ်တတ်ခြင်း၊ မိမိရဲ့ အမြင် သဘောထားများကို ဖော်ထုတ်တတ်ခြင်း၊ တပါးသူအမြင်များကို လေးစားတတ်ခြင်း၊ အများပါဝင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်တတ်ခြင်းစတဲ့ ဒီမိုကရေစီ ကျင့်စဉ်များကိုလည်း လေ့လာကျင့်သုံးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

အာဏာရှင်စနစ်မှ ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းရာမှာ နိုင်ငံရေးစနစ် ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဥပဒေများ ပြဌာန်းခြင်း၊ အဖွဲ့အစည်းများ တည်ထောင်ခြင်း စသည့် အပေါ်ယံအဆင့် ပြောင်းလဲမှုများသာမက ပြည်သူ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် အမူအကျင့်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အာဏာရှင်စနစ်အောက်ကနေ ရုန်းထွက်ပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ဆီသို့ လှမ်းချီနိုင်ရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို မည်သို့တော်လှန်ပြောင်းလဲသင့်ကြောင်း အသေးစိတ် ဆွေးနွေး တင်ပြသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

“အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နှစ်ရှည်လများ နေထိုင်ခဲ့ရတာကြောင့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ တွေးခေါ်မှုပုံစံနဲ့ အပြုအမူတွေဟာ စွဲကပ်နေတတ်ပါတယ်”

အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကို သိမြင်ခြင်း
--------------------------------------

အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နှစ်ရှည်လများ နေထိုင်ခဲ့ရတာကြောင့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ တွေးခေါ်မှုပုံစံနဲ့ အပြုအမူတွေဟာ အောက်ပါ လက္ခဏာတွေ စွဲကပ်နေတတ်ပါတယ်။ ထိုလက္ခဏာတွေကို သိမြင်ခြင်းအားဖြင့် မိမိကိုယ်တွင်းမှာ အာဏာရှင်စနစ် ဘယ်လောက်အထိ အမြစ်တွယ်နေသလဲဆိုတာကို ပြန်ပြီး သုံးသပ်စစ်ဆေး နိုင်ပါတယ်။

၁။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို မယုံကြည်မှု
  • မိမိရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေအပေါ် ယုံကြည်မှု နည်းပါးခြင်း
  • မိမိရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ တွန့်ဆုတ်နေခြင်း
  • အသစ်အဆန်းတွေကို စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
  • အခြားသူတွေရဲ့ အကဲဖြတ်မှုကို အလွန်အမင်း ကြောက်ရွံ့ခြင်း
  • မိမိရဲ့ အရည်အချင်းများကို လျှော့တွက်တတ်ခြင်း
  • အရေးကြီးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ အခြားသူများအပေါ် အလွန်အမင်း မှီခိုတတ်ခြင်း

၂။ အထက်လူကြီးကို ကြောက်ရွံ့နာခံမှု
  • အထက်လူကြီးတွေရဲ့ အမိန့်ကို မေးခွန်းမထုတ်ဘဲ လိုက်နာခြင်း
  • အထက်လူကြီးတွေရဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း
  • ရာထူးအဆင့်အတန်းကိုသာ အလွန်အမင်း အလေးထားတတ်ခြင်း
  • အထက်လူကြီးတွေကို မျက်နှာလိုမျက်နှာရ လုပ်ကိုင်တတ်ခြင်း
  • အထက်အောက် ဆက်ဆံရေးတွင် ပွင့်လင်းမှု မရှိခြင်း
  • အထက်လူကြီးတွေ ရှိနေတဲ့အခါမှာ မိမိရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားတတ်ခြင်း​

၃။ တာဝန်ယူမှု တိမ်းရှောင်ခြင်း
  • ပြဿနာတွေကို ရှောင်ရှားပြီး တာဝန်ကို အခြားသူတွေအပေါ် ပုံချခြင်း
  • မိမိရဲ့ အမှားတွေကို ဝန်ခံဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
  • ခက်ခဲသော ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ရှောင်ရှားတတ်ခြင်း
  • အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ ကြားနေတတ်ခြင်း
  • ပြဿနာတွေကို ဖုံးကွယ်ထားပြီး ရင်မဆိုင်လိုခြင်း
  • အခြားသူတွေရဲ့ အမှားတွေကို တုံ့ပြန်ပြောဆိုဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း

၄။ စုပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားနည်းခြင်း
  • အခြားသူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
  • အဖွဲ့လိုက် ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
  • အခြားသူတွေရဲ့ အကြံဉာဏ်တွေကို လက်ခံနိုင်ဖို့ ခက်ခဲခြင်း
  • မိမိရဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို မျှဝေဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
  • အများနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
  • အများအကျိုးအတွက် ရပ်တည်ပြောဆိုဖို့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း

“အာဏာရှင်အမူအကျင့်တွေကို အပြောင်းအလဲ မပြုလုပ်ဘဲ ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပေါ်ထွန်းလာဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး”

ထိုလက္ခဏာအားလုံးဟာ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ စနစ်တကျဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုတွေကနေ ဖြစ်ပေါ် လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအမူအကျင့်တွေဟာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဟန့်တားရုံ သာမက၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးကိုပါ အဟန့်အတား ဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထိုလက္ခဏာတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲဖို့ အလွန်အရေးကြီး ပါသည်။ ဒီလိုအပြောင်းအလဲတွေ မပြုလုပ်ဘဲ ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပေါ်ထွန်းလာဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ခြင်း
-----------------------

ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် အောင်မြင်ဖို့အတွက် အထက်ပါ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့်ပိုင်း ဆိုင်ရာ အားနည်းချက်တွေကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အောက်ပါ နယ်ပယ်တွေမှာ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

၁။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
  • မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ခြင်း
  • ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ချမှတ်တတ်စေခြင်း
  • အပြုသဘောဆောင်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ မွေးမြူခြင်း
  • စိတ်ဓာတ်ခွန်အား မြှင့်တင်ခြင်း
  • မိမိရဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ တန်ဖိုးကို သိမြင်နားလည်ခြင်း
  • စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုတွေကို ကျော်လွှားတတ်စေခြင်း

၂။ အသိပညာပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
  • ပညာရေးနှင့် အသိပညာ တိုးမြှင့်ခြင်း
  • သတင်းအချက်အလက်တွေကို စနစ်တကျ ဆန်းစစ်လေ့လာခြင်း
  • အတွေးအခေါ်သစ်တွေကို လက်ခံတတ်စေခြင်း
  • လေ့လာသင်ယူမှုကို အမြဲပြုလုပ်နေခြင်း
  • အခြားသူတွေကနေ သင်ခန်းစာယူတတ်စေခြင်း
  • ဆန်းသစ်တီထွင်မှု စွမ်းရည်တွေ မြှင့်တင်ခြင်း

၃။ လူမှုဆက်ဆံရေးပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
  • အခြားသူတွေနဲ့ ထိရောက်စွာ ဆက်သွယ်ပြောဆိုခြင်း
  • ပဋိပက္ခတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းတတ်စေခြင်း
  • အခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို လေးစားခြင်း
  • စုပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းစေခြင်း
  • ကိုယ်ချင်းစာနာတတ်စေခြင်း
  • လူမှုကွန်ရက်တွေ တည်ဆောက်နိုင်ခြင်း

၄။ ခေါင်းဆောင်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
  • တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု အားကောင်းစေခြင်း
  • ဦးဆောင်မှု စွမ်းရည်များ မြှင့်တင်ခြင်း
  • အခြားသူတွေကို လမ်းညွှန်နိုင်စွမ်း တိုးတက်စေခြင်း
  • စည်းရုံးရေးစွမ်းရည် မြှင့်တင်ခြင်း
  • ရှေ့ဆောင်ရှေ့ရွက်ပြု လုပ်ဆောင်တတ်စေခြင်း
  • အဖွဲ့အစည်းစီမံခန့်ခွဲမှု စွမ်းရည်တွေ တိုးတက်စေခြင်း
 
၅။ နိုင်ငံသားပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
  • နိုင်ငံသားတာဝန်နှင့် အခွင့်အရေးတွေကို နားလည်ခြင်း
  • အများအကျိုးအတွက် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း
  • တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လေးစားလိုက်နာခြင်း
  • လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်တွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း
  • ပြည်သူ့ရေးရာကိစ္စတွေမှာ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခြင်း
  • အဂတိလိုက်စားမှုကို ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ခြင်း
 
လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ရမည့် အချက်များ
---------------------------------

          အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းရာမှာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဥပဒေတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း လိုအပ်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ အချိန်ယူရပြီး၊ စိတ်ရှည် သည်းခံရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပေမဲ့ စစ်မှန်သော ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

၁။ တစ်ဦးချင်းအဆင့်
  • စာဖတ်ခြင်းကို အလေ့အကျင့်ပြုရန်
  • အခြားသူတွေရဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို လေ့လာရန်
  • မိမိရဲ့ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေကို သိရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရန်
  • ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်ကို မြှင့်တင်ရန်

၂။ မိသားစုအဆင့်
  • မိသားစုတွင်း ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ရန်
  • ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အတူတကွ ချမှတ်ရန်
  • တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုကို လေ့ကျင့်ရန်

၃။ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအဆင့်
​
  • မတူကွဲပြားတဲ့ လူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်
  • အများပါဝင်သော ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ရန်
  • အခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို နားထောင်တတ်ရန်
  • ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်ရန်
  • အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်
  • လူမှုကွန်ရက်များမှတဆင့် အသိပညာ မျှဝေရန်

မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကို ဖယ်ရှားပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီယဉ်ကျေးမှုပေါ်ထွန်းလာစေဖို့ အထောက်အကူပြုပါတယ်။ ထိုပြောင်းလဲမှုတွေဟာ တစ်ဦးချင်း အဆင့်မှစတင်ပြီး တဖြည်းဖြည်းပြန့်ပွားစေကာ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းကား တော်လှန်ရေး တစ်ခု အောင်မြင်ဖို့အတွက် အဓိက သော့ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ မလွဲမသွေလုပ်ဆောင်ရမဲ့ အရာဖြစ်သလို၊ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရင်း မိမိကိုယ်တွင်း အာဏာရှင် စိတ်ဓာတ်နဲ့ အတွေးအခေါ်နဲ့ အမူအကျင့်တွေကို အတွင်းကျကျ ပယ်သတ်နိုင်မှသာလျှင် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို တပါတည်း တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ နောက်ထပ် သဏ္ဍာန်ကွဲစစ်အာဏာရှင်စနစ်တွေ၊ အရပ်သားအာဏာရှင်စနစ်တွေ ပေါ်ထွန်းလာဖို့အတွက် လမ်းစမဖြစ်စေဖို့ လိုပါတယ်။

ဒါကြောင့် အာဏာရှင်ပေါက်ပွားနိုင်သော စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်၊ ရပ်တည်ချက်၊ အမူအကျင့် တွေကို အပြီးတိုင်ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပြောင်းလဲပေးနိုင်တဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက တာဝန်ယူမှု အပြည့်နဲ့ မိမိကိုယ်တွင်းတော်လှန်ခြင်းကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ကြဖို့ စိတ်နှလုံးနှစ်ပြီး တိုက်တွန်း အပ်ပါတယ်။

“အာဏာရှင်ပေါက်ပွားနိုင်သော စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်၊ ရပ်တည်ချက်၊ အမူအကျင့် တွေကို အပြီးတိုင်ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပြောင်းလဲပေးနိုင်တဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက တာဝန်ယူမှု အပြည့်နဲ့ မိမိကိုယ်တွင်းတော်လှန်ခြင်းကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ကြဖို့ စိတ်နှလုံးနှစ်ပြီး တိုက်တွန်း အပ်ပါတယ်”


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media


Published on
ရေးသူ - Liliane
​
အမျိုးသမီးအသံအမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ် အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်တင်ပြသည်။ 

နိဒါန်း
-------

တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် အယူဝါဒတစ်ခု မပါမဖြစ် ပါသည်။ အယူဝါဒသည် ရုပ်ရှင်ကားတစ်ကားတွင် ပါရှိရမည့် ဇာတ်ညွှန်းကဲ့သို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဇာတ်ညွှန်းမရှိဘဲ ဇာတ်ကားကောင်းတစ်ခု မဖန်တီးနိုင်သကဲ့သို့ အယူဝါဒမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ် အောင်မြင်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးတစ်ခု၏ အမြုတေဖြစ်သည်။

သမိုင်းကို ပြန်လည်လေ့လာကြည့်ပါက ပြင်သစ်တော်လှန်ရေး၊ အမေရိကန်တော်လှန်ရေး၊ ရုရှားတော်လှန်ရေး၊ တရုတ်တော်လှန်ရေးမှစ၍ ကမ္ဘာအနှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့သော တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် ရှင်းလင်းသော အယူဝါဒဆိုင်ရာ ခံယူချက်များမှ အစပြုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့အားလုံးတွင် တွန်းလှန်ရမည့်စနစ်ကို ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ရှုတ်ချထားသော အယူဝါဒများနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် အပြုသဘောဆောင်သော ရည်မှန်းချက်များကို မြင်တွေ့ရပါသည်။
 
အယူဝါဒဟူသည်
----------------

အယူဝါဒဟူသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း (သို့မဟုတ် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အုပ်စုသေးငယ်တစ်ခု) ကို စည်းနှောင် ထားသော စိတ်ခံစားမှုပြင်းထန်သည့် အတွေးအခေါ်၊ ယုံကြည်ချက်၊ သမိုင်း၊ ပုံပြင်များနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများ ကနေ စုစည်းပုံဖော်ထားသော စနစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ အယူဝါဒသည် လူတစ်ဦးတည်း၏ အတွေးအခေါ် မဟုတ်ဘဲ လူအုပ်စုတစ်ခုလုံး၏ ယုံကြည်ချက်နှင့် အမြင်စနစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လူအုပ်စုတစ်ခု၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လမ်းညွှန်ပြီး ၎င်းတို့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် တုံ့ပြန်မှုများကို ပုံဖော် ပေးသည်။

အယူဝါဒ၏ အရေးပါသော လက္ခဏာတစ်ခုမှာ စိတ်ခံစားမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ခြင်း၊ စိတ်ခံစားမှု ဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုကို ဆွဲဆောင်ခြင်းနှင့် ခံစားမှုကို ဖြစ်စေခြင်း ဖြစ်သည်။ အယူဝါဒသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စုပေါင်းခံစားချက်များနှင့် ခံယူချက်များ ကို ဖန်တီးပေးသည်။

အယူဝါဒသည် သင်္ကေတများမှတဆင့် သမိုင်းကြောင်း၊ ဒဏ္ဍာရီများနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများကို ဆက်သွယ်ပေးသည်။ သင်္ကေတများဆိုသည်မှာ အလံ၊ ယဉ်ကျေးမှုများ၊ ဆော်ကြောသံများ စသည့် အရာများဖြစ်သည်။ သင်္ကေတများသည် အဓိပ္ပါယ်ကျယ်ပြန့်မှုကို ကိုယ်စားပြုပြီး မတူညီတဲ့နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့ အကြား တည်ရှိနေတဲ့အဓိပ္ပါယ်ကို ချက်ချင်း နားလည်စေသည်။

ဥပမာအားဖြင့် လက်သုံးချောင်းထောင်သည့် သင်္ကေတသည် နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ဟင်္သာသင်္ကေတသည် မွန်လူမျိုးဖြစ်တည်မှု၊ အောက်ချင်းငှက်သည် ချင်းလူမျိုးဖြစ်တည်မှု၊ ဖားစည်သည် ကရင်လူမျိုးဖြစ်တည်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။
 
အယူဝါဒ ပေါ်ထွန်းလာပုံ
---------------------

အယူဝါဒများသည် ဗလာကျင်းအခြေအနေထဲမှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း မဟုတ်ပေ။ ယေဘုယျအားဖြင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ခွဲခြားဖိနှိပ်ဖယ်ကျဉ်မှုများနှင့် အတင်းအဓမ္မလုယူခံရမှုများကြောင့် လူအုပ်စုတစ်စု၏ အသိစိတ်သည် ပြောင်းလဲသွားပြီး အယူဝါဒ ပေါ်ပေါက် လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ဤအတင်းအဓမ္မလုယူမှုများ၊ ဆိုးရွားသောခွဲခြားဖိနှိပ်ဖယ်ကျဉ်မှုများသည် မကျေနပ်မှု၊ ဒေါသနှင့် ပုန်ကန်မှုကို တွန်းအားပေးသည့် ဆန္ဒတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး လက်ရှိအနေအထားကို ပြောင်းလဲရန် စုပေါင်းဆန္ဒတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

တော်လှန်ရေးအယူဝါဒ ပေါ်ပေါက်လာပုံကို အဓိကအဆင့် (၃) ဆင့်ဖြင့် ဖော်ပြနိုင်သည်။ ပထမအဆင့်မှာ လက်ရှိအခြေအနေကို ကျင့်ဝတ်မဲ့သည်ဟု အပြည့်အဝဝေဖန်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေး အယူဝါဒတိုင်းသည် မတရားသော လက်ရှိလူမှုစနစ်ကို ရှုတ်ချသည်။ လက်ရှိစနစ်၏ ရှုပ်ထွေးသော ပြဿနာများ၊ ချို့ယွင်းချက်များနှင့် အားနည်းချက်များကို ပြသပြီး ဤပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် လက်ရှိ စနစ်၏စွမ်းရည်မရှိကြောင်း ဖော်ထုတ်ဝေဖန်သည်။

ဤအဆင့်သည် လက်ရှိအုပ်ချုပ်သူ၏ တရားဝင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး အုပ်ချုပ်သူ၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် စည်းကမ်းကို ယိုယွင်းစေသည်။ ကျင့်ဝတ် ဆိုင်ရာ ဒေါသ၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စိတ်ဆိုးမှု၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ကန့်ကွက်မှုများသည် တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများ အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်။

ဒုတိယအဆင့်မှာ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် အခြားရွေးချယ်စရာ အမြင်တစ်ခုကို သတ်မှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော၊ ပိုမိုတရားမျှတသော၊ ပိုမိုတန်းတူညီမျှသော အနာဂတ်ကို ခြယ်မှုန်းသည်။ ဤအဆင့်တွင် အယူဝါဒသည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင် အပြုသဘောဆောင်သော တန်ဖိုးများကို ပြန်လည်သတ်မှတ်သည်။

လွတ်လပ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ တရားမျှတမှု၊ ညီအစ်ကိုရင်းချာစိတ်ဓာတ်၊ လူသားဆန်မှုစသည့် စံနှုန်းများကို အခြေပြုပြီး အတွေးသစ်၊ အမြင်သစ်ကို ဖန်တီးသည်။ ဤအခြားရွေးချယ်စရာ အမြင်သည် ကြီးကျယ်သောဒဏ္ဍာရီကို အခြေခံ၍ ကြီးကျယ်သော ဟန်ချက်ညီသော လူ့အဖွဲ့အစည်းပုံရိပ်တစ်ခုကို ဖော်ပြသည်။ ထိုအမြင်သစ်သည် လွန်ကဲသော တန်ဖိုးများကို ဖော်ပြပြီး လူထုအတွက် စည်းရုံးရေးဆော်ကြောသံ ဖြစ်လာသည်။

စည်းရုံးရေး အား အကောင်းဆုံးဖြစ်ရန် ထိုအမြင်ကို ပိုမိုနားလည်စွဲမြဲပြီး သုံးစွဲရန်အတွက် ရိုးရှင်းအောင် ပြုလုပ်ရသည်။ ထို့ကြောင့် လီနင်၏ “မြေယာ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပေါင်မုန့်” ဆိုသော ဆော်ဩသံ သို့မဟုတ် နွေဦးတော်လှန်ရေး တွင် “ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီတည်ဆောက်ရေး” ကဲ့သို့ ကြွေးကြော်သံကို မြင်ရနိုင်သည်။

တတိယအဆင့်မှာ အမြင်သစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လုပ်ဆောင်ချက်အစီအစဉ် တစ်ခုကို ဖန်တီးခြင်းဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် အတွေးအခေါ်သစ်များ ရရှိရန် အကောင်အထည်ဖော်ရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်အစီအစဉ်တစ်ခုလည်း ပါဝင်သည်။ တနည်းပြောရလျှင် တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် အမြင် များနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများ အကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် အင်အားစုအသီးသီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ပုံစံများကို ဆက်စပ်ရန် ရှာဖွေသည်။

အချို့တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများတွင် ချက်ချင်း လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာများ၊ အချိန်ကာလတခုတွင် မဖြစ်မနေအကောင်အထည်ဖော်ရမည့်အရာများနှင့် နောက်ဆုံးမှ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရမည့် ရည်မှန်းချက်များဟူ၍ သတ်မှတ်သော ဦးစားပေး အစီအစဉ်တစ်ခု ပါဝင်နိုင်သည်။

“တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် အယူဝါဒသည် ကျယ်ပြန့်သော လူထုထောက်ခံမှု ရရှိရမည် ဖြစ်သည်”

တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် အယူဝါဒသည် ကျယ်ပြန့်သော လူထုထောက်ခံမှု ရရှိရမည် ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် အယူဝါဒသည် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိပြီး အခွင့်အရေးကို လိုက်၍ ဆောင်ရွက် နိုင်ရမည်။ အမျိုးမျိုးသောကိစ္စရပ်များအပေါ် အယူဝါဒ၏ ရပ်တည်ချက်သည် သတ်မှတ်ပြီး အပြီးသတ်ဖြစ်၍ မရပေ။ ရှေ့တိုးနောက်ဆုတ်လုပ်ရန်နှင့် ညှိနှိုင်းရန် လုံလောက်သော နေရာချန်လှပ် ထားရမည်။ အယူဝါဒ ဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်မှုသည် တော်လှန်ရေးကျဆုံးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
 
တော်လှန်ရေးအပေါ် အယူဝါဒ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုများ
-----------------------------------------

            တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ ခရီးလမ်းကြောင်းနှင့် ရလဒ်ကို ပုံဖော်ပေးသည်။ တော်လှန်ရေးအပေါ် အယူဝါဒ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုများကို ဖော်ပြရပါက -

(၁) ရေရှည်ရည်မှန်းချက်ကို သတ်မှတ်ပေးခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် ရည်မှန်းချက်နှင့် အနာဂတ်မျှော်မှန်းချက်ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ရှင်းလင်းသော ရည်မှန်းချက်မရှိဘဲ တော်လှန်ရေးသည် ဦးတည်ချက်ပျောက်ဆုံးပြီး ကမောက်ကမ ဖြစ်နိုင်သည်။ ရည်ရွယ်ချက် ရှင်းလင်းသော အယူဝါဒရှိခြင်းက တော်လှန်ရေးသမားများကို အာရုံစူးစိုက်မှုရှိစေပြီး လတ်တလော အဆင်ပြေမှုအတွက် ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းမရှိဘဲ ရေရှည်ပန်းတိုင်ဆီသို့ ရောက်ရှိအောင် ဇွဲလုံ့လဖြင့် ကြိုးပမ်းစေသည်။

(၂) ဆွဲဆောင်စည်းရုံးမှုကို အားပေးခြင်း - စိတ်ဓာတ်လှုံ့ဆော်မှုရှိပြီး၊ ရှင်းလင်းပေါ်လွင်သော၊ ပြတ်သားသည့် အယူဝါဒသည် သာမန်ပြည်သူများကို တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်လာရန် ဆွဲဆောင်နိုင်ပါသည်။

တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုသည် လူထု၏ နာကျင်မှုနှင့် မကျေနပ်မှုကို အခြေခံ၍ တော်လှန်ရေးတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်လာအောင် လုပ်ဆောင်ရမည်။တော်လှန်ရေးသမားများ၏ လူထု အပေါ် စည်းရုံးရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအသိပညာပေးနိုင်လေလေ၊ လူထုလိုလားသော ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု ဖန်တီးနိုင်လေလေ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန် အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုများပြားလေ ဖြစ်သည်။

(၃) တော်လှန်ရေးလုပ်ဆောင်ချက်များကို တရားဝင်ဖြစ်စေခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး သမားများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို တရားဝင်ဖြစ်စေပြီး ဂုဏ်သိက္ခာပေးသည်။

တရားမျှတမှုရှိသော၊ ကျင့်ဝတ်နှင့်ညီသော အယူဝါဒတစ်ခုကို အခြေခံခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးသမားများသည် သူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် တိုက်ပွဲဝင်မှုများအတွက် ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားအင်နှင့် ခိုင်မာမှုကို ရရှိစေသည်။ တော်လှန်ရေးသမားများကို သူတို့လုပ်ဆောင်နေသည့်အရာသည် မှန်ကန်သည်ဟု ခံစားစေပြီး လူထုက သူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို နားလည်ပံ့ပိုးရန် အခွင့်အလမ်း ပိုပေးသည်။

(၄) ကိုယ်ကျိုးစွန့် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုကို မြှင့်တင်ခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် တစ်ဦးချင်းထက် အုပ်စုလိုက် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုကို လိုအပ်သည်။ ခိုင်မာသော အယူဝါဒနှင့် တည်ဆောက်ထားသော တော်လှန်ရေးသမားများသည် သူတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အသက်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ကြသည်။ တော်လှန်ရေးတစ်ခုတွင် ဤကဲ့သို့သော စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုမျိုးမရှိလျှင် ၎င်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အဓိက စွမ်းအားစုကို ဆုံးရှုံးစေသည်။

(၅) တော်လှန်ရေးသမားများအား စိတ်ဓာတ်ခွန်အားပေးခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် အရိပ်အမြွက် မျှသာ အမြင်ရသော ရေရှည်တိုက်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်သည်။

ဤကဲ့သို့သော ခက်ခဲသောခရီးလမ်းတွင် တော်လှန်ရေးသမားများအား စွမ်းအင်ဖြည့်ပြီး စိတ်ဓာတ်ခွန်အားပေးသော အယူဝါဒသည် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်။ အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးသမားများအား ၎င်းတို့၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် ရည်မှန်းချက်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ကူညီပေးပြီး ခက်ခဲသောအခြေအနေများကို ကျော်လွှားရန် စွမ်းအားပေးသည်။ ၎င်းသည် အရှုံးနှင့် ကျဆုံးမှုများ၏ ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေပြီး တော်လှန်ရေးကို ရှေ့ဆက်ရန် ခွန်အား ဖြစ်စေသည်။

(၆) စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်း - ရှင်းလင်းသောအယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ အကြား ယုံကြည်မှုကို ပိုဖြစ်စေပြီး စည်းလုံးမှုကို ပိုဖြစ်စေနိုင်သည်။ မတူညီသောအမြင်များကိုလည်း ညှိနှိုင်းရ ပိုလွယ်ကူစေသည်။ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှုသည် တော်လှန်ရေးအင်အားစုကို စုစည်း နိုင်ခြင်းနှင့် ရလဒ်များကို စုပေါင်းရရှိခြင်းအပေါ် များစွာမူတည်သည်။

(၇) အရေးပေါ်ဆုံးဖြတ်ချက်များအတွက် လမ်းညွှန်ချက်ပေးခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် မမျှော်လင့် ထားသော ပြဿနာများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ရွေးချယ်မှုများကို မကြာခဏ ရင်ဆိုင်ရသည်။ ဤအခြေအနေများတွင် အယူဝါဒသည် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရာတွင် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော လမ်းညွှန်မှု ကို ပေးနိုင်သည်။ ခိုင်မာသော အယူဝါဒရှိသော တော်လှန်ရေးသမားများသည် ၎င်းတို့၏ အခြေခံ တန်ဖိုးများနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ မျှော်မှန်းမထားသော အကျပ်အတည်းများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ပိုမိုအဆင်သင့် ဖြစ်ကြသည်။

(၈) တော်လှန်ရေးအလွန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးအလွန် လူမှုပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများနှင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။ ခိုင်မာပြီး တိကျသော ရှင်းလင်းသောအယူဝါဒမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးသည် အစိုးရတစ်ရပ်ကို ပြုတ်ကျစေခြင်းဖြင့်သာ အဆုံးသတ်သွားပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်ကာ၊ တရားမျှတသော၊ တန်းတူညီမျှသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။
 
နိဂုံး
-----

တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များနှင့် ခံယူချက်များ ပါရှိသည်။ အယူဝါဒများ မပါသော တော်လှန်ရေးများသည် ဖရိုဖရဲဖြစ်ကာ အကျိုးမဲ့၊ သို့မဟုတ် ဖိနှိပ်သော စနစ်တစ်ခုကို အခြား တစ်ခုဖြင့် အစားထိုးသည့် ရလဒ်သာ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် ထိရောက်သော အယူဝါဒသည် သာတူညီမျှကာ ပိုမိုတရားမျှတမှု၊ လူသားဆန်မှုရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဆီသို့ ဦးတည်စေသည့် အရေးပါသော ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

တော်လှန်ရေးတစ်ခု၏ အောင်မြင်မှုသည် ထိရောက်သော အယူဝါဒနှင့် ခိုင်မာသည့်ချဉ်းကပ်မှု၏ ပေါင်းစပ်မှုအပေါ် မူတည်ပါသည်။ သို့မှသာ တော်လှန်ရေးသည် စစ်မှန်သော လူသားဆန်သော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းသစ်တစ်ခု ဖန်တီးရန် ရည်မှန်းချက်ကို ပြည့်မီနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ စိတ်ဝိဉာဉ်ဖြစ်ပြီး ထိုစိတ်တန်ခိုးနှင့် ကြီးမားသော ရန်သူကို ရင်ဆိုင်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ခိုင်မာအားကောင်းသော အယူဝါဒတစ်ခုကို တည်ဆောက်နိုင်မှသာ တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲကို မြင်တွေ့ကြရမှာ ဖြစ်ပါသည်။
​
“အယူဝါဒ ဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်မှုသည် တော်လှန်ရေးကျဆုံးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်”
​


အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

Published on
ရေးသူ - Liliane

အမျိုးသမီးအသံအမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်တင်ပြသည်။ 

မြန်မာပြည်သူများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို “ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများ” အဖြစ်မှ “တော်လှန်သော နိုင်ငံသားများ” အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လာကြသည်

နိဒါန်း
-------

နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် စတင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ နက်ရှိုင်းသော သမိုင်းဝင် လူမှုစီးပွား၊ နိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုဆီသို့ ဦးတည်နေပါသည်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်စဉ်ကို လုံးဝလက်မခံရာကနေ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဖြစ်စေသော နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အခြေခံအုတ်မြစ် အားလုံးကို ပြောင်းလဲရန် ဦးတည်စေခဲ့ပါသည်။ မတရားလုပ်ရပ်ကနေ မတရားမှုအားလုံး၊ ဖိနှိပ်ချုပ်ကိုင်မှုနှင့် ချယ်လှယ်အုပ်စိုးမှုအားလုံးကို ပြည်သူလူထုတရပ်လုံးက မြင်ခဲ့ကြရသည်။ ဤသည်ကား မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးပေတည်း။

တော်လှန်ရေးဆိုသည်မှာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး သို့မဟုတ် စီးပွားရေးစနစ် များကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်သည်။ တော်လှန်ရေးများကို  နိုင်ငံရေးရှုထောင့်၊ စီးပွားရေး ရှုထောင့်မှ လေ့လာသလို စိတ်ပညာအခြေခံကနေလည်း လေ့လာကြည့်ရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။ Charles A. Ellwood၊ Peter H. Amann၊ Gustave Le Bon နှင့် Dale Yoder အစရှိသော ပညာရှင်များက စိတ်ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်နည်းများဖြင့် တော်လှန်ရေးများကို လေ့လာဆန်းစစ်ခဲ့ကြသည်။

တော်လှန်ရေးများကို စိတ်ပညာရပ်ရှုထောင့်မှ ကြည့်လျှင် ပြင်ပပုံသဏ္ဍန်များ (အကြမ်းဖက်မှု၊ ဆူပူအုံကြွမှု၊ အာဏာလွှဲပြောင်းခြင်း) ထက်ကျော်လွန်၍ အတွင်းပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို နားလည်လာနိုင်စေသည်။ ဤချဉ်းကပ်နည်းက တော်လှန်ရေး၏ အနက်ရှိုင်းဆုံး အခြေခံများကို ဖော်ထုတ်ရန် ကြိုးစားပေးနိုင်သည်။

Ellwood ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေခံ” တစ်ခုရှိသည်။ တော်လှန်ရေးများသည် လူမှုအစီအစဉ်တွင် မငြိမ်သက်မှုများဖြစ်ပြီး လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက် ပျက်စီးသွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ပုံမှန်အခြေအနေတွင် လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ သည် တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြောင်းလဲနေပြီး တော်လှန်ရေးအခြေအနေများတွင်မူ ထိုပြောင်းလဲမှုက လျင်မြန်၍ စနစ်တကျ ဖြစ်လာသည်။

ဤသီအိုရီအရ တော်လှန်ရေးများကို “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဘဝ၏ ဥပဒေသများ” နှင့်အညီ ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်များအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်ပြီး ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သည်ဟု Ellwood က အဆိုပြုသည်။ လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများသည် ခိုင်မာပြီး ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်မရှိဘဲ၊ ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေ၊ အချိန်အခါနှင့်အတူ မလိုက်လျောညီထွေ မဖြစ်တော့သောအခါ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားရန် အလားအလာ ပိုများပြားလာသည်။
​
Amann ၏ အမြင်တွင် နိုင်ငံရေးအုပ်ချုပ်မှုစနစ်များသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားသုံးမှုအပေါ် လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားခြင်းနှင့် “နာခံမှုအလေ့အထ” ဟုခေါ်သော လူထုကြားတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ မျှဝေထားသော သဘောထားတို့ကြောင့် တည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးသည် “နိုင်ငံတော်၏ အာဏာလက်ဝါးကြီး အုပ်မှုကား ယာယီဖြစ်စေ၊ ကြာရှည်ဖြစ်စေ ပျက်စီးသွားခြင်း” ဖြစ်ပြီး၊ များသောအားဖြင့် နာခံမှုအလေ့အထ လျော့နည်းသွားခြင်းနှင့်အတူ ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ဆိုသည်။

Le Bon ကမူ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ယုံကြည်ချက်များ၊ ခံစားချက်များနှင့် ပုံပြင်ဆန်သော အယူအဆများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ဆိုသည်။ “တော်လှန်ရေးကြီးများ” သည် ဓလေ့ထုံးတမ်းနှင့် အတွေးအခေါ်တို့၏ တော်လှန်မှုများဖြစ်ပြီး၊ လူတစ်စု၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကို ပြောင်းလဲပစ်သည့် တော်လှန်ရေးများ ဖြစ်သည်။ Yoder ၏ အဆိုအရ “စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးသည် ရိုးရာအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အစီအစဉ်၏ အခြေခံဖြစ်သော လူမှုရေးသဘောထားနှင့် တန်ဖိုးများတွင်ပါ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်သည်” ဟုဆိုသည်။
​
တော်လှန်ရေးများသည် တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းရင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း မဟုတ်ဘဲ ရှုပ်ထွေးသော ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ လူမှုအလေ့အထများ ပြောင်းလဲခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အကြောင်းရင်းလား အကျိုးဆက်လား ဆိုသည်မှာ မရှင်းလင်းပေ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုရှိမှသာ တကယ့်တော်လှန်ရေးကို ဖြစ်စေသည်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ တန်ဖိုးထားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုမဖြစ်ပါက ရိုးရိုးအုံကြွမှုမျှသာ ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။

တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း အတွေးအခေါ်သစ်များနှင့် သဘောထားပြောင်းလဲမှုများသည် ယခင်က ယူဆထားသည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်ကို “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ” ဟု လည်း ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ ခေတ်သစ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာများက ဤဖြစ်စဉ်ကို ပိုမိုမြန်ဆန်စေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးများသည် တစ်ဖက်တွင် အုပ်စုတစ်စုအတွင်း လူများကို ခိုင်မာစွာ ပေါင်းစည်းစေသော်လည်း အခြားတစ်ဖက်တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကွဲပြားမှုများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေနိုင်သည်ကိုလည်း သတိထားရမည်။
 
လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးကို တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ စိတ်ပညာရှုထောင့်မှ သုံးသပ်ခြင်း
-----------------------------------------------------------------------

(၁) စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာ - တော်လှန်ရေး၏ အခြေခံ

            နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် အားအကောင်းဆုံး အချက်တစ်ခုမှာ Le Bon ၏ “စုပေါင်းစိတ်ဝိညာဉ်” ဆိုင်ရာ သဘောတရားနှင့် ထပ်တူကျနေသော “ဂုဏ်သိက္ခာ” ဆိုသည့် သဘောတရားပင် ဖြစ်သည်။ ပြည်သူတို့သည် ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပုံရိပ်ကို ပြန်လည်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုကာ ခေတ်အဆက်ဆက် ၏ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းဆန်လိုက်ကြသည်။

Le Bon ၏ အဆိုအရ “တော်လှန်ရေးကြီးများ” သည် ပုံပြင်ဆန်သော အယူအဆများနှင့် ခံစားချက်များ ထဲမှ ထွက်ပေါ်လာသည်ဟုဆိုရာ၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် “ပြောင်းလဲမှု-အားမာန်-ရဲဝံ့မှု-အနာဂတ်” ဟူသော ခိုင်ကြည်သည့် အယူအဆများသည် တတိုင်းတပြည်လုံးရှိ ပြည်သူများ၏ အမှတ်လက္ခဏာထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားခဲ့သည်။

မြန်မာပြည်သူများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို “ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများ” အဖြစ်မှ “တော်လှန်သော နိုင်ငံသားများ” အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လာကြသည်။ ဤသို့ စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲလာခြင်းသည် Ellwood ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေခံ သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီနေသည်။ ဤအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲမှုက “မဖြစ်နိုင်” ဟုထင်ရသော လုပ်ရပ်များကို ရုတ်တရက် “ဖြစ်နိုင်” လာစေပြီး၊ ပြည်သူများအကြား မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော စွမ်းရည်ရှိမှု ခံစားချက်ကို ဖန်တီးပေးသည်။
 
(၂) နာခံမှုအလေ့အထများ ကျဆင်းခြင်း

            Amann ၏ အယူအဆအရ အစိုးရတစ်ရပ်သည် “နာခံမှုအလေ့အထ” နှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားသုံးမှု လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုတို့အပေါ်တွင် တည်မှီနေသည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ အဓိကအချက်မှာ “အုပ်ချုပ်သူစစ်ကောင်စီအပေါ် နာခံမှုအလေ့အထ” ၏ ကျဆင်းခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတဝှမ်းရှိ အာဏာဖီဆန်လှုပ်ရှားမှု (CDM) နှင့် အခြားသောပုံစံများဖြင့် မနာခံခြင်းသည် နာခံမှုအလေ့အထ၏ တရားဝင်မှုကို ချိုးဖျက်ခဲ့သည်။

            နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုကို လူအများက ရှုတ်ချလာကြသည့် ကျယ်ပြန့်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် Amann ၏ “နိုင်ငံတော်၏ အာဏာလက်ဝါးကြီးအုပ်မှု ပျက်စီးသွားခြင်း” ဟူသော သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီသည်။ စစ်အစိုးရသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားကို ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားသော်လည်း တရားဝင်မှုနှင့် နာခံမှုအလေ့အထကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
 
(၃) လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲခြင်း

            Ellwood ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးများသည် လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက် ပျက်စီးသွားခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် ဤအချက်ကို ရှင်းလင်းစွာ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ရုံးများ၊ ကျောင်းများ၊ ဘဏ်များသည် CDM လှုပ်ရှားမှုကြောင့် လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး ပြည်သူပိုင်ဝန်ဆောင်မှု အများအပြားသည် အပြည့်အဝ နည်းပါးရပ်တန့်သွားပြီး ပုံစံပြောင်းပြီး လည်ပတ်နေရသည်။ နေ့စဉ်လူမှုဘဝ၏ ပုံမှန်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပေါ် အပြောင်းအလဲကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

            Ellwood ၏ သဘောတရားအရ တော်လှန်ရေးအခြေအနေတွင်မူ ပြောင်းလဲမှုမှာ ရုတ်တရက်နှင့် ကြီးမားခြင်း ဖြစ်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော အင်စတီကျူးရှင်းများနှင့် စစ်အစိုးရမှ ထူထောင်ထားသော အင်စတီကျူးရှင်းများ ယှဉ်ပြိုင်တည်ရှိနေခြင်းသည် လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲသွားသည့် ထင်ရှားသောသာဓက ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ ပြိုင်ဆိုင် နေသော အင်စတီကျူးရှင်းများသည် ပုံမှန်လူမှုအသိုက်အဝန်းတစ်ခုတွင် တွေ့မြင်ရလေ့မရှိပေ။

“တော်လှန်ရေးများသည် လူထု၏ စိတ်ဝိညာဉ်ထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားမှသာလျှင် စစ်မှန်သောရလဒ်များ ရရှိနိုင်သည်”

(၄) စုပေါင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းအင်များ

            Le Bon ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးများသည် လူထု၏ စိတ်ဝိညာဉ်ထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားမှသာလျှင် စစ်မှန်သောရလဒ်များ ရရှိနိုင်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်အချက်မှာ ဆန့်ကျင်ဘက်တွင် ရှိသော ဆန္ဒပြသူများကြားနှင့် ကွဲပြားသောအုပ်စုများကြား သိသာထင်ရှားသော စုပေါင်းစည်းလုံးမှု စိတ်ဓာတ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤစုပေါင်းစိတ်ဓာတ်သည် တိုင်းရင်းသားကွဲပြားမှုများ၊ ဘာသာရေးကွဲပြားမှုများနှင့် အခြားသော ပဋိပက္ခဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အကွဲအပြဲများကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။

            Yoder ၏ အဆိုအရ “စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးသည် လူမှုရေးသဘောထားနှင့် တန်ဖိုးများတွင် ပြောင်းလဲမှုဖြစ်သည်” ဆိုသည့်အတိုင်း နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် လူငယ်များ၏ စိတ်ဓာတ်၊ သဘောထားနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ ယခင်က နိုင်ငံရေးတွင် စိတ်ဝင်စားမှုမရှိသူများသည် ရုတ်တရက် ပြည်သူ့ရေးရာဆိုင်ရာများတွင် တက်ကြွလာကြသည်။ လူငယ်များ၏ ယုံကြည်မှုစနစ်တွင် မဟာဗျူဟာကျသော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယခင်က တရားဝင်ဟု လက်ခံခဲ့သော အင်စတီကျူးရှင်းများနှင့် အာဏာပိုင်များကို စိန်ခေါ်လာနိုင်ကြသည်။
 
(၅) အတွေးအခေါ်များ ပျံ့နှံ့ခြင်း

            သတိပြုဖွယ်ရာအချက်တစ်ခုမှာ နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း သတင်းအချက်အလက်နှင့် အတွေးအခေါ်များ ပျံ့နှံ့မှုနှုန်းပင် ဖြစ်သည်။ လူမှုကွန်ရက်များမှတဆင့် စစ်တပ်ဆန့်ကျင်ရေးသဘောထားများ၊ အတွေးအခေါ်သစ်များနှင့် နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်များသည် လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် Le Bon ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီပြီး ခေတ်သစ်နည်းပညာက ပို၍ အားကောင်းစေခဲ့သည်။

            ဆက်သွယ်ရေးမီဒီယာသည် သတင်းအချက်အလက်များ ပျံ့နှံ့ရန်သာမဟုတ်ဘဲ စိတ်ခံစားချက်များနှင့် ဖြစ်ရပ်များအပေါ် ထင်မြင်ချက်များကိုလည်း မျှဝေရန် အရေးပါသော ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်က စုပေါင်းသဘောတူညီချက်ကို ဖန်တီးပေးပြီး ဝေးကွာသော နယ်မြေများ အကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။
 
(၆) ပတ်ဝန်းကျင်အရေးပါမှုနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများ

            Ellwood ၏ အဆိုအရ “လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများသည် ခိုင်မာပြီး ပြောင်းလွယ် ပြင်လွယ် မရှိသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် ပြောင်းလဲနေသောအခြေအနေအချိန်အခါများနှင့်အတူ မပြောင်းလဲ သောအခါ တော်လှန်ရေးများ ဖြစ်ပွားရန် ပို၍ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်” ဆိုသည့်အတိုင်း၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲမှုနှင့် သမိုင်းရှည်ကြာသော ဖိနှိပ်မှုများအကြား ဆက်နွယ်မှုမှ ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်က ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်ခဲ့သော နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးများစွာ ရှိခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်ထိရောက်စွာ မပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့သလို၊ ပြည်သူလူထု၏ မျှော်လင့်ချက်ကို များစွာ မဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခဲ့ပေ။ ထိုအခြင်းအရာများသည်လည်း နွေဦးတော်လှန်ရေး ပိုမိုအားကောင်းလာရန် မီးစာ မြှင့်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုနည်းအတူ ၂၀၁၀ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၀ ကြားကာလများတွင် လစ်ဘရယ်အတွေးအခေါ် အားကောင်းလာသော လူမှုအသိုက်အမြုံများလာခြင်းသည်လည်း တော်လှန်ရေးကို ပိုမိုလျင်မြန်စေခဲ့သည်။
 
(၇) စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနှင့် ရေရှည်တော်လှန်ရေး

            နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ ထူးခြားသော ဝိသေသလက္ခဏာတစ်ခုမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုပင် ဖြစ်သည်။ ကာလကြာရှည် “တော်လှန်ရေးစိတ်ဓာတ်” ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မှုသည် စုပေါင်းစိတ်ဓာတ် ကျဆင်းမှုကို ကာကွယ်ရန် အရေးကြီးသော စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော ကြမ်းတမ်း သောဖိနှိပ်မှုနှင့် ခက်ခဲသော အခြေအနေများကြောင့် ပြည်သူများတွင် “အရှုံးပေးခြင်းနှင့် မျှော်လင့်ချက် ဆုံးရှုံးခြင်း” နှင့် “တက်ကြွစွာဆန့်ကျင်ခြင်း” ကြား စိတ်ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆွဲငင်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာဒဏ်ရာများစွာ ဖြစ်နေသည့်ကြားက အချင်းချင်းကြား အမှီသဟဲပြုပြီး တောင့်ခံနိုင်ခဲ့ကြသည်။ အောင်မြင်စွာ ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်ခြင်းနှင့် စုပေါင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွန်အားကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်းတို့သည် Le Bon ၏ “စုပေါင်းစိတ်ဝိညာဉ်” သဘောတရားနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။

နိဂုံး
------

            တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ စိတ်ပညာရှုထောင့်မှ ကြည့်လျှင် နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ပြင်ပနိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်တစ်ခုမျှသာ မဟုတ်ဘဲ အတွင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ Ellwood၊ Amann၊ Le Bon နှင့် Yoder တို့၏ သဘောတရားများအရ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် နာခံမှုအလေ့အထများ ကျဆင်းခြင်း၊ လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲခြင်း၊ စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ကျယ်ပြန့်သော လူမှုရေးသဘောထားပြောင်းလဲခြင်းတို့မှ ပေါ်ထွက်လာသည့် စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေး ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

            ရေရှည်တော်လှန်ရေး၏ ရလဒ်မှာ မရေရာသေးသော်လည်း အဓိက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှု များမှာ ထင်ရှားနေပြီဖြစ်သည်။ ကျယ်ပြန့်သော လူဦးရေအတွင်း စွမ်းရည်ရှိမှုနှင့် ခံစားချက် ထိန်းချုပ်မှု တိုးပွားလာခြင်း၊ အားကောင်းသော လူမှုဆက်ဆံရေးများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း၊ စုပေါင်းစိတ် ဝိညာဉ်နှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှု ခိုင်မာအားကောင်းလာခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းရှိ နောက်ဆက်တွဲ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်များလည်း ဖြစ်လာသည်။

တချိန်တည်းတွင် ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ဒဏ်ရာအပေါ် ပြန်လည်နလန်ထူမှု၊  စိတ်ခွန်အားနှင့် ခုခံနိုင်မှု ၊ အင်အားစုအချင်းချင်းကြား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် အသွင်ကူးပြောင်းနိုင်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲလာသော တန်ဖိုးထားမှု၊ ယုံကြည်ချက်များနှင့် ခံယူချက်များအပေါ် ဟန်ချက်ညီသော နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေး တည်ဆောက်နိုင်မှုသည် တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုထောင့် ဖြစ်သည်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တိုက်ပွဲ၊ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှုနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အတွက် တိုက်ပွဲ၊ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းပယ်သော တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်တို့ကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် မှတ်ကျောက်တင်စရာ တော်လှန်မှုလည်း ဖြစ်သည်။ အတွင်းပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများသည် ဤတော်လှန်ရေး၏ အမှန်စစ်မှန်သော အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သလို၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စိတ်တွင်းတော်လှန်ရေးကို ဖြစ်စေခဲ့သည့်သမိုင်း အချိုးအကွေ့တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပေသည်။
​
“နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တိုက်ပွဲ၊ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှုနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အတွက် တိုက်ပွဲ၊ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းပယ်သော တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်တို့ကို ကိုယ်စားပြုသည်”

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။

 https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media​

Published on

ရေးသူ - လွန်းအိမ်

နိဒါန်း
-------
ရှေးယခင်ကာလမှ ယနေ့ခေတ်အထိ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကျယ်ပြန့်စွာတည်ရှိခဲ့သည့် လူမှု ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ မညီမျှမှုများကို တန်းတူညီမျှဖြစ်လာရန် တော်လှန်သည့် အရေးများကို တစ်ဦးတစ်ယောက် ချင်းမှစ၍ အစုအဖွဲ့လိုက်အထိ အစဉ်တစိုက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုတော်လှန်ခြင်းများတွင် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက်တိုက်ပွဲဝင်သည့် Feminism သည်လည်း အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေခဲ့ပါသည်။

ဤဆောင်းပါးတွင် တော်လှန်ခြင်း၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်၊ Feminism ၏ တော်လှန်ခြင်း သဘောတရားများ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ မညီမျှမှုများ သို့မဟုတ် ဖိနှိပ်ခြင်းသဘောသဘာဝများ၊ လွတ်လပ်မှု တိုက်ပွဲများနှင့် Feminism ၏ အနာဂတ်မျှော်မှန်းချက်များ၊ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်နေသည့် Feminismဆိုင်ရာတော်လှန်မှုများကို ချည်းကပ်တင်ပြထားပါသည်။

တော်လှန်ခြင်းဟူသည်
-----------------------
တော်လှန်ခြင်းဟူသည်မှာ လက်ရှိတည်ရှိနေသော စနစ်၊ အခြေအနေ၊ အပြုအမူတစ်ခုခု၊ ဖိနှိပ်မှုတခုခုကို ပြောင်းလဲမှုရှိစေရန် ဦးတည်လုပ်ဆောင်သော လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဆိုလိုပါသည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုကြောင့် ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်စေ၊ တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စေ၊ အချိန်ကာလကြာမြင့်သော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စေ၊ ရုတ်ချည်း ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စေ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ တော်လှန်ခြင်းသည် တစ်ဦးချင်းလုပ်ဆောင်ချက်များမှ စုပေါင်းလှုပ်ရှားမှုများအထိ တိုးချဲ့လာသောအခါ ပိုမိုစွမ်းအားကြီးမားလာပါသည်။

တော်လှန်ခြင်းသည် တစ်ကြိမ်တည်းဖြစ်ပွားပြီး အပြီးအပိုင်ပြီးဆုံးသွားသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုမဟုတ်ဘဲ၊ ထာဝရဆက်လက်ကြိုးပမ်းရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ပြောင်းလဲမှု တစ်ခုရရှိပြီးသော်လည်း ထိုရလဒ်ကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ပိုမိုတိုးတက်စေရန် ဆက်လက်အားထုတ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ပညာရေးတော်လှန်ခြင်း၊ ဂျန်ဒါတော်လှန်ခြင်း၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်တော်လှန်ခြင်း စသည်တို့သည် လူသားတို့၏ အတွေးအခေါ်နှင့် လူမှုရေးအင်စတီကျူးရှင်းများကို ပုံစံပြောင်းလဲစေခဲ့သော တော်လှန်ခြင်းများ ဖြစ်ကြပါသည်။

Feminism ၏ တော်လှန်ခြင်းသဘောတရားများ
-----------------------------------------------
Feminism ဆိုသည်မှာ အမျိုးသမီးများနှင့် အမျိုးသားများအကြား လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများ တန်းတူညီမျှရရှိရေးကို ရည်ရွယ်သော လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် အယူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ Feminism အတွေးအခေါ်၏ အခြေခံတစ်ခုမှာ အမျိုးသားများက လွှမ်းမိုးသော ပက်ထရီအာခီစနစ် (Patriarchy) ကို ဆန့်ကျင်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ဤစနစ်သည် အမျိုးသားများက အာဏာ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ပညာရေးနှင့် လူမှုရေးနယ်ပယ်များတွင် လွှမ်းမိုးထားပြီး၊ အမျိုးသမီးများကို အိမ်မှုကိစ္စနှင့် ကလေးပြုစုစောင့်ရှောက်ရေးအတွက်ကိုသာ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပြုထားသည်ဟု လေ့လာတွေ့ရှိကြပါသည်။ နာမည်ကျော် ဖီးမနစ် ပညာရှင် Simone de Beauvoir က "အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုသည်မှာ မွေးဖွားလာခြင်းမဟုတ်၊ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်" ဟု ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ လူမှုရေးအခြေအနေများက ကျားမအခန်းကဏ္ဍကို သတ်မှတ်ပေးကြောင်း ရှင်းပြခဲ့ပါသည်။ Feminism သည် အမျိုးသမီးများအား မိမိတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်၊ ကျန်းမာရေး၊ အနာဂတ်၊ အလုပ်အကိုင်ရွေးချယ်မှုနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ချမှတ်နိုင်ရန် တိုက်တွန်းအားပေးပါသည်။

ခေတ်သစ် Feminism သည် အမျိုးသမီးများကြား ကွဲပြားခြားနားမှုများကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ထည့်သွင်းစဉ်းစားပါသည်။ "Intersectionality" ဟူသော သဘောတရားသည် လူမျိုး၊ လူတန်းစား၊ လိင်စိတ်ခံယူမှု၊ မသန်စွမ်းမှု၊ ဘာသာရေး စသည်တို့နှင့် ကျားမရေးရာကြား ဆက်နွယ်မှုကို နားလည်ရန် ကြိုးပမ်းသော အယူအဆဖြစ်ပါသည်။

အမေရိကန်ဥပဒေပညာရှင် Kimberlé Crenshaw က "အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်း၏ အတွေ့အကြုံသည် လူအားလုံးအတွက် တူညီမှုမရှိကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် လူမည်းအမျိုးသမီးများနှင့် လူဖြူအမျိုးသမီးများအကြား ကွဲပြားခြားနားမှုများ ရှိကြောင်း" ကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့ပါသည်။

Feminism သည် တစ်ဦးချင်းအခွင့်အရေးရရှိရုံမျှမက၊ လူမှုရေးဖွဲ့စည်းပုံများနှင့် စနစ်များကို ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ ဤတွင် ဥပဒေစနစ်၊ ပညာရေးစနစ်၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအင်စတီကျူးရှင်းများ၊ မိသားစုတည်ဆောက်ပုံ စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ဖေမီနစ်ပညာရှင် bell hooks က "Feminism သည် ဖိနှိပ်မှုအားလုံးကို အဆုံးသတ်စေမည့် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်" ဟု ဆိုခဲ့ပါသည်။

လွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲ
----------------------
တော်လှန်ရေးအားလုံးသည် လူ့အခွင့်အရေးကို အစိတ်အပိုင်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ အလုံးစုံသော်လည်းကာင်း ချိုးဖောက်ခံရသည့်အခါ ထွက်ပေါ်လာသည်။ တော်လှန်ရေးအားလုံးသည် လွတ်လပ်မှုအတွက် တိုက်ပွဲဖြစ်သည်။ Feminism ၏ လွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲသည် အမျိုးသမီးများနှင့် ဖိနှိပ်ခံရသူများ၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဤလွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲတွင် အောက်ပါအချက်များ ပါဝင်ပါသည်။

၁။ နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်

နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်သည် အမျိုးသမီးများအတွက် မဲပေးခွင့်၊ ရွေးကောက်ခံပိုင်ခွင့်နှင့် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်ခွင့်ရရှိရန် တိုက်ပွဲဝင်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၁၉ ရာစုနှင့် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများမဲပေးခွင့်ရရေး (Suffrage) လှုပ်ရှားမှုသည် အဓိကအားဖြင့် အာရုံစိုက်ခဲ့သော တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် အမျိုးသမီးများ နိုင်ငံရေးတွင် တန်းတူပါဝင်ခွင့်ရရေး (parity) နှင့် ကိုယ်စားပြုမှု မြှင့်တင်ရေးအတွက် ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်နေဆဲ ဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့တိုင်းပြည်များ၏ ၁၁% ခန့်တွင်သာ အမျိုးသမီးများသည် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်ကြပါသည်။

၂။ စီးပွားရေးလွတ်လပ်ခွင့်

စီးပွားရေးလွတ်လပ်ခွင့်တွင် အမျိုးသမီးများ အလုပ်အကိုင်ရရှိခွင့်၊ လုပ်ခလစာတန်းတူရရှိခွင့်၊ အမျိုးသမီးများ စီးပွားရေးလုပ်ကိုင်ခွင့်၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ဆောင်မှုများ လက်လှမ်းမီရရှိခွင့်၊ ချေးငွေနှင့် အရင်းအနှီး ရရှိခွင့်၊ အမွေရရှိခွင့်နှင့် ပစ္စည်းဥစ္စာပိုင်ဆိုင်ခွင့် စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့တိုင်းပြည်အများအပြားတွင် အမျိုးသမီးများသည် အမျိုးသားများထက် လစာလျော့နည်းရရှိသေးကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှ အားဖြင့် အမျိုးသမီးများသည် တူညီသော အလုပ်အတွက် အမျိုးသားများရရှိသော လစာ၏ ၇၇% ခန့်သာ ရရှိကြပါသည်။

၃။ လူမှုရေးလွတ်လပ်ခွင့်

လူမှုရေးလွတ်လပ်ခွင့်တွင် အမျိုးသမီးများ၏ မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်၊ ပညာသင်ကြားခွင့်၊ အိမ်ထောင်ပြုမပြု ရွေးချယ်ခွင့်၊ မိမိရွေးချယ်သောသူကို အိမ်ထောင်ပြုခွင့်၊ ကွာရှင်းခွင့်၊ သားသမီးရရှိမရရှိ ရွေးချယ်ခွင့်၊ အိမ်ပြင်ပသို့ လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ဝတ်စားဆင်ယင်ခွင့် စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာကြောင့် တိုင်းပြည်အချို့တွင် အမျိုးသမီးများသည် လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်၊ ဝတ်စားဆင်ယင်ခွင့် ကန့်သတ်ခံရပြီး အမျိုးသားဆွေမျိုးများ၏ ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ နိုင်ငံကူး လက်မှတ်လျှောက်ထားခြင်း၊ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်း၊ နိုင်ငံခြားသို့ ထွက်ခွာခြင်း၊ ယာဉ်မောင်းခွင့် စသည်တို့ကို လုပ်ဆောင်ခွင့်မရှိပါ။

၄။ ခန္ဓာကိုယ်ဆိုင်ရာလွတ်လပ်ခွင့်

ခန္ဓာကိုယ်ဆိုင်ရာလွတ်လပ်ခွင့်တွင် အမျိုးသမီးများ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ခန္ဓာကိုယ်နှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ခွင့်ရှိခြင်း၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုရရှိခွင့်၊ မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ရွေးချယ်ခွင့်၊ အကြမ်းဖက်မှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအပြားတွင် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခွင့်နှင့် သားဆက်ခြားခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားဆဲဖြစ်ပြီး၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအစွဲများ ကြောင့် အမျိုးသမီးများ၏ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ် ထိန်းချုပ်မှုများ ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။

၅။ လွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲကို ရင်ဆိုင်ရသော အတားအဆီးများ

Feminism ၏ လွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲတွင် ရင်ဆိုင်ရသောအတားအဆီးများမှာ - ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးဓလေ့များ၊ နိုင်ငံရေးတွင်ပါဝင်ခွင့်၊ ဥပဒေဆိုင်ရာ အကန့်အသတ်များ၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များ မလုံလောက်ခြင်း၊ လူမှုရေးဖိအားများ၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ပညာရေးကန့်သတ်ခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ထို့အပြင် ခေတ်သစ်တွင် တော်လှန်ရေးဆန့်ကျင်မှု (backlash) ဟု ခေါ်သော လှုပ်ရှားမှုများလည်း တိုးပွားလာနေပြီး၊ Feminism ကို ဆန့်ကျင်သော အုပ်စုများ ပေါ်ထွက်လာနေပါသည်။

အမျိုးသမီးအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၏ အခန်းကဏ္ဍ
---------------------------------------------------------

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးရှိ အမျိုးသမီးအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် ၎င်းတို့၏ အသက်ကိုပင် စွန့်စားကာ ဖိနှိပ်ခံအားလုံး၏ လွတ်လပ်မှုတိုက်ပွဲကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေကြပါသည်။ Malala Yousafzai (မာလာလာ ယူဆာဖှိုင်) သည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် မိန်းကလေးများပညာသင်ကြားခွင့်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ပြီး တာလီဘန်များ၏ ပစ်ခတ်မှုကို ခံခဲ့ရသော ကမ္ဘာ့အငယ်ဆုံး နိုဘယ်ဆုရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပါသည်။ Tarana Burke သည် #MeToo လှုပ်ရှားမှုကို စတင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်မှုတို့အား ရှင်သန်ကျော်လွှားလာသူများကို ပံ့ပိုးကူညီရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုဥပဒေပြဌာန်းရေးအတွက် Women's League of Burma၊Burmese Women Union နှင့် Gender Equality Network နှင့် အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးတို့က ဦးဆောင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်များ သည် ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် ဦးဆောင်တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြပါသည်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးမတိုင်ခင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ Feminism လှုပ်ရှားမှု
----------------------------------------------------------------

မြန်မာနိုင်ငံတွင် Feminism လှုပ်ရှားမှုသည် ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက စတင်ခဲ့ပြီး၊ ဒေါ်ခင်ကြွယ်၊ ဒေါ်သန်းသန်းဝင်း စသည့် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများသည် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးနှင့် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးတွင် ဦးဆောင်းရှေ့ဆောင်ခဲ့ကြပါသည်။ ၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် မြန်မာ့သမိုင်းကြီးတစ်ခုဖြစ်သော ၁၀၄၆ ရာထူးတိုးသတ်မှတ်ခြင်း (အထက်မြန်မာပြည်) တွင် အမျိုးသမီးများကို ဖယ်ထုတ်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်သော ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ရတနာပုံဒီဂရီကောလိပ်မှ ကျောင်းသူများ ဦးဆောင်ပါဝင်ခဲ့ကြပါသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ Feminism လှုပ်ရှားမှုတွင် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး၊ နိုင်ငံရေးတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်မှုကို တိုးမြှင့်ရေး၊ အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး၊ အမျိုးသမီးများကို လက်ထပ်ထိမ်းမြားရန် ဖိအားပေးခြင်းမှ ကာကွယ်ရေး စသည်တို့အတွက် မြန်မာ့ဥပဒေများတွင် ဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ရန် တွန်းအားပေးခြင်းများ ပါဝင်ပါသည်။ Women's League of Burma၊ Gender Equality Network၊ Triangle Women Support Group စသည့် အဖွဲ့အစည်းများသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျားမတန်းတူညီမျှရေးအတွက် ဦးဆောင်လှုပ်ရှားလျက်ရှိပါသည်။

မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးနှင့်အတူ Feminism လှုပ်ရှားမှုများ
------------------------------------------------------------

ထဘီတော်လှန်ရေး

စစ်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်သည့်နေရာတွင် အမျိုးသမီးဝတ်ထဘီများကို အလံအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြ သည့် ထူးခြားသော သပိတ်စစ်ကြောင်းများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါသည်။ ထဘီအလံများကိုသုံးပြုရာတွင် ပြင်းထန် သည့် ဝေဖန်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော်လည်း စစ်အာဏာရှင်နှင့်အတူ နှစ်ပေါင်းများစွာ အမြစ်တွယ်လာသည့် ဖိုဝါဒစနစ်ကိုတိုက်ဖျက်ရန် ထဘီအလံများသည် တော်လှန်ရေးနှင့်အတူ မွေးဖွားလာသည့် မြန်မာ့ Feminism လှုပ်ရှားမှု၏ အရွေ့တခုဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

Mannel စောင့်ကြည့်မှုများ

၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ၂၀၂၃ ခုနှစ်ထိ သုံးနှစ်တာကာလအတွင်း မြန်မာပြည်၏ အကျပ်အတည်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးသည့် စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲများအများစုကို အမျိုးသားများဦးဆောင်နေကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ဖော်ပြထားသည့် ဖိုဝါဒလွှမ်းမိုးသောစကားဝိုင်း “Manel Exhibition”ဓာတ်ပုံပြပွဲကို မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ် (WLB) နှင့် TheSalweenInstitute(SI) တို့ပူးပေါင်းပြီး ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

အမျိုးသားများကိုခြိမ်းခြောက်ရန်မဟုတ်ပဲ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုကိုတိုက်ဖျက်ရန်၊ ကျား-မတန်းတူညီမျှရေးကို ဝိုင်းဝန်းအဖြေရှာရန် အတူလက်တွဲကြရအောင် လက်တွဲခေါ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြပွဲရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သည်ဟု စီစဉ်သူများကဆိုသည်။ ၂၀၂၃ခုနှစ်အောက်တိုဘာလ(၁၉)ရက်နေ့တွင်လည်း “ Where are the Women? ” “အမျိုးသမီးတွေဘယ်မှာလဲ” ဆိုသည့် “ဖိုဝါဒလွှမ်းမိုးသော စကားဝိုင်းများ ဓာတ်ပုံပြပွဲ” ကို ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ အနုပညာနှင့်ယဉ်ကျေးမှုစင်တာတွင် ဒုတိယအကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိခဲ့သလို တစ်ဖက်တွင်လည်း Manel ကိုနားလည်ပြီး နောက်ပိုင်းစကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲများတွင် အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို အလေးထားသွားမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည့် အမျိုးသားများလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။ မန်နယ်သည်လည်း မြန်မာ့ အမျိုးသမီးအရေးလှုပ်ရှားမှု၏အရွေ့တခုဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးများအပေါ်လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုကို မြင့်တက်လာပါတယ်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက စစ်ရေးရည်ရွယ်ချက်အဖြစ် ပစ်မှတ်ထား ကျူးလွန်ကြသလို၊ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားသူများကလည်း တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းသည့်အခြေအနေကို အခွင့်ကောင်းယူကာ ကျူးလွန်ကြသည်။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုများ၊ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမြတ်ထုတ်မှုများ၊ လက်တွဲဖော်ကြား အကြမ်းဖက်မှုနှင့် လိင်အခြေပြုဖိနှိပ်မှုများကို အမျိုးသမီးများဟာ ယခင်ကာလများကဲ့သို့ နှုတ်ဆိတ်မနေကြတော့ဘဲ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုများ ပြုလုပ်လာကြပါသည်။ ထိုအခြေအနေသည်လည်း တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ဖိုဝါဒကိုခြေဖျက်ရန် တိုးတက်လာသော ခြေလှမ်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။

နိဂုံး
-------
တော်လှန်ခြင်းဟူသည် လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုအတွက် လိုအပ်သော အင်အားတစ်ခု ဖြစ်ပြီး၊ Feminism သည် ဖိနှိပ်မှုအားလုံးအတွက် တော်လှန်ခြင်း၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။ Feminism သည် ခေတ်ကာလအလိုက် ပြောင်းလဲခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ အခြေခံရည်မှန်းချက်များမှာ - ကျားမတန်းတူညီမျှရေး၊ အမျိုးသမီးများအား ဖိနှိပ်ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ပပျောက်ရေး၊ လူသားတိုင်း၏ တန်ဖိုးနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာကို အသိအမှတ်ပြုရေး - တို့ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားဆဲ ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် Feminism အတွက် စိန်ခေါ်မှုများ၊ ဝေဖန်မှုများ ရှိသော်လည်း၊ ကျားမတန်းတူညီမျှရေးသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးအတွက် အကျိုးပြုကြောင်း အထောက်အထားများက ဖော်ပြနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။

Feminism ၏ အနာဂတ်သည် ပိုမိုပေါင်းစည်းထားသော၊ ကွဲပြားခြားနားမှုများကို အသိအမှတ်ပြုသော၊ အမျိုးသားများလည်း ပါဝင်သော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်လာရန် မျှော်မှန်းနိုင်ပါသည်။ အမျိုးသမီးများအတွက်သာမက၊ လူသားအားလုံးအတွက် တရားမျှတမှု၊ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် လွတ်လပ်မှုကို ရရှိစေသည့် Feminism လှုပ်ရှားမှုသည် မျိုးဆက်သစ်များအတွက် ပိုမိုမျှတသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်ရန် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းနေကြရဦးမည် ဖြစ်ပေသည်။

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
 
https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media


Published on
ရေးသူ - Liliane 
 
နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ပြည်သူလူထု က ကာလရှည်ကြာ လက်ခံထားသော မတရားမှုများ၊ လွဲမှားနေသော နိုင်ငံရေးစည်းမျဉ်းများကို ဆက်ပြီး လက်ခံရန် ငြင်းဆန်လိုက်သော အချိန်အခါကိုက် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်
           
လက်ရှိကာလသည် တော်လှန်ရေးကို အရှိန်အဟုန်နှင့် ဆင်နွှဲနေသော ကာလ ဖြစ်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် မင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်သော စစ်အာဏာသိမ်းမှုအပေါ်မှာ ထွက်ပေါ်လာသော တုန့်ပြန်တော်လှန်မှုတစ်ခုဟု ဆိုလျှင် အလွန်အပေါ်ယံဆန်လိမ့်မည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ပြည်သူလူထု က ကာလရှည်ကြာ လက်ခံထားသော မတရားမှုများ၊ လွဲမှားနေသော နိုင်ငံရေးစည်းမျဉ်းများကို ဆက်ပြီး လက်ခံရန် ငြင်းဆန်လိုက်သော အချိန်အခါကိုက် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ တနည်း မြန်မာ့လူမှု ဘဝထဲမှာ အမြစ်တွယ်နေသော နိုင်ငံရေးပြည်တည်နာကို ဖောက်ထုတ်လိုက်ဖို့ စတင်လိုက်သည့် ခြေလှမ်း ဖြစ်သည်။ တလျှောက်လုံးလက်ခံထားသည့် လူမှုအစီအစဉ်များ (Social Order) ကို ပြောင်းပြန်လှန်ပစ် လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်မှန်သော အပြောင်းအလဲကို သွားနိုင်မည့် စမှတ် ဖြစ်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်ရမည်။
စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးကို အသေးစိတ် ဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ပါစို့။ Friedrich က စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေးကို "တည်ဆဲနိုင်ငံရေး အစီအစဉ်တစ်ခုကို ရုတ်တရက်နှင့် အကြမ်းဖက်၍ ပြုတ်ချခြင်း" ဟု ရိုးရှင်းစွာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုသည်။ Kamenka က "တော်လှန်ရေးသည် နိုင်ငံရေးအာဏာကို လက်ခံတည်ဆောက် ပေးနေသည့် လူမှုအုတ်မြစ်နေရာတွင် ချက်ချင်း၊ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲမှုဖြင့် အစိုးရလုပ်ငန်းစဉ်၊ အချုပ်အခြာ အာဏာ သို့မဟုတ် တရားဝင်မှု၏ တရားဝင်အခြေခံများနှင့် လူမှုအစီအစဉ် (Social Order) တို့ကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲမှု” အဖြစ် ဖော်ပြသည်။ ထိုသို့သော ပြောင်းလဲမှုများသည် ပုံမှန်အားဖြင့် အကြမ်းဖက်မှုမပါဘဲ ဖြစ်ပေါ်နိုင်မည် မဟုတ်သော်လည်း၊ သွေးမထွက်သော တော်လှန်ရေးများလည်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆိုပါသည်။

Pettee နှင့် Schrecker တို့က “တော်လှန်ရေးသည် တရားမဝင်နည်းလမ်းများဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ပြောင်းလဲခြင်း” ဟု ဆိုပြန်သည်။ အမှန်တကယ်အားဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် တရားဝင်မှု၏ အခြေအနေများကို သတ်မှတ်ပေးသော စံနှုန်းစနစ်ဖြစ်သောကြောင့် တရားဝင်မှု၏ အခြေအနေ များကို တရားမဝင်ပြောင်းလဲခြင်း” လို့ ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။

            Hannah Arendt သည် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာတော်လှန်ရေး၏ ထူးခြားသော အယူအဆတစ်ခုကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ Arendt သည် တော်လှန်ရေးကို “လွတ်လပ်မှုအတွက် ရှာဖွေမှု” အဖြစ် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုသည်။ လွတ်လပ်မှု (“အရာများကို လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း”) နှင့် လွတ်မြောက်ရေး (“ဖိနှိပ်မှုမှ လွတ်မြောက်ခြင်း”) ကို ပြတ်သားစွာ ခွဲခြားပြပြီး၊ Arendt က လွတ်လပ်မှုအတွက် ရှာဖွေမှုအဖြစ် တော်လှန်ရေးသည် ခေတ်သစ်ဖြစ်စဉ် တစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ Arendt သည် တော်လှန်ရေး၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွင် အခြားအစိတ်အပိုင်း နှစ်ခုကိုလည်း ဖော်ထုတ်သည်။ တစ်ခုမှာ အသစ်ဖြစ်မှု သို့မဟုတ် ဆန်းသစ်မှု အယူအဆဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် တော်လှန်ရေးသည် လွတ်လပ်မှုကို ရည်ရွယ်ပြီး၊ လွတ်လပ်မှုကို  မွေးဖွားခြင်းဖြစ်ကာ၊ ထိုအခြင်းအရာသည် သမိုင်း၏ အဆင့်သစ်တစ်ခုကို အမှတ်အသားပြုကြောင်း ဆိုသည်။

            Arendt ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်၏ တတိယအစိတ်အပိုင်းမှာ အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်သည် - လွတ်လပ်မှုနှင့် ဆန်းသစ်မှုတို့သည် အကြမ်းဖက်မှုမှတစ်ဆင့်မှလွဲ၍ ပေါ်ထွက်လာ၍မရဟု သူမက ဆိုသည်။ အချုပ်အားဖြင့် “ပြောင်းလဲမှုသည် ခေတ်သစ်တစ်ခု၏ အစပျိုးမှုဖြစ်ပြီး၊ လုံးဝကွဲပြားခြားနားသော အစိုးရပုံစံ တစ်ခုကို တည်ထောင်ရန် ဖြစ်သည်။  အကြမ်းဖက်မှုကို အသုံးပြု၍ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းအသစ်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာ စေရန်အတွက် ကြိုးပမ်းရာတွင် ဖိနှိပ်မှုမှ လွတ်မြောက်ရေးသည် အနည်းဆုံး လွတ်လပ်မှု တည်ထောင်ရေးကို ရည်ရွယ်သောအခါမှသာ တော်လှန်ရေးမြောက်ကြောင်း ပြောဆိုနိုင်မည်” ဟု ဆိုသည်။

            Chalmers Johnson ကလည်း တော်လှန်ရေးပြဿနာကို လူမှုစနစ်-သီအိုရီ၏ သဘောတရားများဖြင့် ချဉ်းကပ်ရမည်ဟု ဆိုသည်။ တော်လှန်ရေးများကို ၎င်းတို့ဖြစ်ပွားသည့် လူမှုစနစ်များ၏ အခြေအနေတွင် လေ့လာရမည်။ လူမှုစနစ်တစ်ခု၏ ထူးခြားသောလက္ခဏာမှာ ဟန်ချက်ညီမှု ဖြစ်သည်။ ဟန်ချက်ညီမှုမရှိပါက မည်သည့်လူမှုစနစ်မျှ အမှန်တကယ်အားဖြင့် မရှိနိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် တော်လှန်ရေးသည် ဟန်ချက်ပျက်သွား သော လူမှုစနစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဟန်ချက်ပျက်ခြင်းဆိုသည်မှာ စနစ်၏ အခန်းကဏ္ဍများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် တန်ဖိုးများပျက်စီးသွားခြင်းနှင့် တန်ဖိုးသစ်များ၊ အဖွဲ့အစည်းအသစ်များ၊ လုပ်ငန်းဆောင်တာအသစ်များ တပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို ဆိုလိုပါသည်။
တော်လှန်ရေးသည် ပြောင်းလဲမှုကို ဆိုလိုသည်ဟု Johnson က ဆိုသော်လည်း အထူးပြောင်းလဲမှု တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ “စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးသည်... အခြားအရာအားလုံး ပျက်စီးသွားသောအခါ စနစ်ကို ပြောင်းလဲစေရန် အကြမ်းဖက်မှုကို လက်ခံခြင်းဖြစ်ပြီး၊ တော်လှန်ရေး၏ အယူအဆသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း ပျက်စီးမှုအား ဤသိမြင်မှုအပေါ် မူတည်နေသည်။”

“နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်အတွက် အခြေတည်ရမည့် စံတန်ဖိုးများကို စတင်ဆုပ်ကိုင် အသုံးပြုနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသော အပြောင်းအလဲကာလ အဖြစ် မြင်တွေ့နိုင်သည်”

အထက်ပါ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအပေါ် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသည် နွေဦးတော်လှန်ရေးနှင့် အလွန်အံဝင်ဂွင်ကျ ဖြစ်လှသည်။ အန္တိမလွတ်လပ်ရေးအတွက် လက်ရှိတွင် ကြုံတွေ့နေရသော ဖိနှိပ်မှု အမျိုးမျိုး၊ အဆင့်ဆင့်ကြားမှ လွတ်မြောက်အောင် ကြိုးစားနေကြသည်။ တချိန်တည်းတွင် ထင်ထင်ရှားရှား မြင်ရသော အခင်းအကျင်းတစ်ခုမှာ ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံး၏ ဘဝနေနည်းဟန်ချက် ပျက်ခြင်းပင်။ တဘဝတာ ဖြတ်သန်းခဲ့သော အခြေအနေများအပေါ် ရရှိတည်ဆောက်ခဲ့သော စံတန်ဖိုးများအပေါ် မေးခွန်း ထုတ်လာနေပြီ ဖြစ်သလို၊ ပြန်တည်ဆောက်မည့် နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်အတွက် အခြေတည်ရမည့် စံတန်ဖိုးများကို စတင်ဆုပ်ကိုင် အသုံးပြုနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသော အပြောင်းအလဲကာလအဖြစ် မြင်တွေ့နိုင်သည်။ ထို့ပြင် အကြမ်းဖက် နည်းနာများကို တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးနည်းနာအနေဖြင့် ကိုင်စွဲပြီး လက်ရှိ အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်သော စစ်ခေါင်းဆောင်များကို လည်းကောင်း၊ အုပ်ချုပ်စီမံမှုယန္တရားများကို လည်းကောင်း၊ ၂၀၀၈ အခြေခံဖွဲ့စည်းပုံကို လည်းကောင်း ချက်ချင်းဖြုတ်ချ၊ အမြစ်လှန်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။ တချိန်တည်းတွင် နိုင်ငံရေးစနစ်သစ် အတွက်၊ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံအသစ်အတွက် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည်။

            စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို အဓိကရှုထောင့်များ သို့မဟုတ် အစိတ်အပိုင်း များအဖြစ် မြင်ကြည့်မည် ဆိုပါက အချက် (၈) ချက်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။

၁။ အခြေခံအကျဆုံးအဆင့်တွင် တော်လှန်ရေးသည် ပြောင်းလဲမှုပုံစံ တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။

၂။ ဤပြောင်းလဲမှုသည် အတော်အတန် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပြီး နှစ်နှစ်-သုံးနှစ်မှ နှစ်နှစ်ဆယ်-သုံးဆယ် အထိ ကာလတစ်ခုအထိ ဆန့်ထွက်နိုင်သည်။

၃။ ဤပြောင်းလဲမှုသည် ထင်ရှားပြီး ကျယ်ပြန့်သည်၊ လူဦးရေ၏ သိသာထင်ရှားသော အစိတ်အပိုင်းများ၏ အပြုအမူပုံစံများကို သက်ရောက်မှုရှိသည်။

ဤအစိတ်အပိုင်း သုံးခုသည် တော်လှန်ရေးအမျိုးအစားအားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည် - ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး၊ အနုပညာ၊ စက်မှု၊ သိပ္ပံ၊ နည်းပညာဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးများ။ သို့သော် စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအဖြစ် အရည်အချင်းပြည့်မီရန် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုသည် အောက်ပါ စံသတ်မှတ်ချက် ငါးခုကို ပြည့်မီရမည်။

၄။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးသည် လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု လိုအပ်သည်။ "လူထု" ၏ အဓိပ္ပါယ်ကို တိကျစွာ သတ်မှတ်ရန် ခက်ခဲ သို့မဟုတ် မဖြစ်နိုင်သော်လည်း ရည်ရွယ်ချက်မှာ စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေးကို အခြားသော အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်ပုံစံများ  (ဥပမာ အာဏာသိမ်းမှု သို့မဟုတ် လယ်သမားပုန်ကန်မှု) တို့နှင့် ခွဲခြားရန် ဖြစ်သည်။ လူထု၏ အစိတ်အပိုင်းက တော်လှန်ရေးကို ခေတ်သစ်ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်စေသည်။

၅။ တော်လှန်ရေးပြောင်းလဲမှုသည် ကနဦးတွင် နိုင်ငံရေး/အစိုးရယန္တရားကို ဦးတည်သည်။ ဤအဓိပ္ပါယ်အရ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးသည် အာဏာလွှဲပြောင်းမှု၊ နိုင်ငံရေးအာဏာ ဖြန့်ဝေမှုတွင် ပြောင်းလဲခြင်း၊ အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစား ပြောင်းလဲခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

၆။ ဤအာဏာလွှဲပြောင်းမှုသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုကို ရည်ရွယ်သည်၊ ရှာဖွေသည် သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေး အခြေခံအုတ်မြစ်ကိုပါ ပြင်ဆင်ပေးသည်။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး သည် မျက်နှာစာအားလုံး - နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ စိတ်ပညာရပ်ဆိုင်ရာ၊ လူမှုရေးတွင် များစွာ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေသည်။

၇။ တော်လှန်ရေး၏ ပြောင်းလဲမှုသည် တရားမဝင် သို့မဟုတ် ဥပဒေပြင်ပ ဖြစ်သည်။ ၎င်းအတွက် "ပြဌာန်းချက်များ" မရှိပေ။ ၎င်းသည် "အခွင့်အာဏာမရှိ" ပေ။

၈။ တော်လှန်ရေးပြောင်းလဲမှုသည် အကြမ်းဖက်မှုမှတစ်ဆင့်မှလွဲ၍ မဖြစ်ပေါ်ပေ။ အကြမ်းဖက်မှုသည် စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး၏ အခြေခံပါဝင်ပစ္စည်း၊ ထင်ရှားသော အရည်အသွေးတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အခြားအရာများအပြင် ပြောင်းလဲမှုကို လက်ရှိအာဏာပိုင်များက ခုခံတွန်းလှန်မှုကြောင့် ဖြစ်သည်။ “အကြမ်းမဖက်သော စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး” သည် ဆန့်ကျင်ဘက်စကားလုံးများ ဖြစ်သည်။

            စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးသည် အလွန်ကျယ်ဝန်းပြီး အခြေခံကျကျ လူမှုအပြောင်းအလဲ လုပ်နိုင်မှသာ အောင်မြင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိစစ်အာဏာရှင်ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်များကို ဖြုတ်ချနိုင်ရန်၊ စိုးမိုးနယ်မြေ ကျယ်ပြန့်လာရန် ကြိုးပမ်းမှုသည် စစ်တပ်၏ ဖိနှိပ်မှုမှ လွတ်မြောက်ရန် ဖြစ်သည်။ ဖိုဝါဒနှင့် လူမျိုးကြီးဝါဒ သည် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်ကို ဖန်တီးခဲ့ သည်။ အမုန်းတရားကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ မျက်ရည်များစွာကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အသက်များစွာကို သေကြေခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်ကို သင်းသတ်ခဲ့သည်။ တချိန်တည်းတွင် စစ်မှန်သော လွတ်လပ်မှု မရရှိနိုင်သေးပေ။ စစ်မှန်သော လွတ်လပ်မှုအတွက် ဖိနှိပ်မှုတို့၏ မြစ်ဖျားခံရာ အကြောင်းအရာအသီးသီးကို ရှာဖွေဖယ်ရှားနိုင်ရန် အရေးကြီး သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံဟူ၍ မည်ကာမတ္တသာ ရှိသေးသည်။ လွတ်လပ်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု တို့ကို တခါမှပင် မမြင်ရသေးပေ။ တန်းတူမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုကို မတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

            လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ပြည့်ဝသော တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုကို ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်သော စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ဖြစ်လာစေဖို့ ရည်သန်ပါကြောင်း။ အေးချမ်းတည်ငြိမ်ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော၊ ချစ်ခြင်းဖြင့် လန်းဆန်းနေသော ခေတ်သစ်ရဲ့နိဒါန်း ဖြစ်လာစေဖို့ အားထုတ်အပ်ပါသည်။

“မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံဟူ၍ မည်ကာမတ္တသာ ရှိသေးသည်။ လွတ်လပ်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု တို့ကို တခါမှပင် မမြင်ရသေးပေ”