ဒေါ်ကြည်ပြာချစ်စော
မူဝါဒရေးရာအကြံပေး
 

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

​
“ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်က တိုင်းရင်းသားအားလုံးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့တိုင်းပြည်ဖြစ်ပေမဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေလိုချင်တဲ့ ကိုယ့် ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးရေး၊ ကိုယ့်ပြည်နယ် ကိုယ်ထူထောင်ရေး ဆိုတဲ့ အခြေအနေကို မရောက်ခဲ့ဘူး။ အာဏာရှင်က အကုန်လုံးကို ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ အခြေအနေမှာပဲ ရှိခဲ့တယ်။ နောက်တခါ လိုအပ်ချက်က institution တွေ အားနည်းခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်က သူ့ရဲ့စစ်တပ် institution ကိုပဲ အားကောင်းအောင် လုပ်ခဲ့တာပါ”

            ဒေါ်ကြည်ပြာချစ်စောဟာ ရန်ကုန်မြို့မှာ မွေးဖွားသူ ဖြစ်ပြီး၊  တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း အောင်မြင်ပြီးတဲ့ အထိ ငယ်ဘဝအိပ်မက်က ဆရာဝန် ဖြစ်ချင်ခဲ့သူ တစ်ယောက်ပါ။ သို့ပေမဲ့ နိုင်ငံတကာပညာရေးကို တက်ရောက်ချင်သူဖြစ်တဲ့အတွက်  ဆေးတက္ကသိုလ်တက်ရန် အမှတ်မှီခဲ့ပေမဲ့ ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ် တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ NLD ပါတီရဲ့ HIV လူနာစောင့်ရှောက်ရေးစင်တာမှာ လုပ်အားပေးရင်း နိုင်ငံရေးကို စတင်စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ HIV အမျိုးသမီးတွေအတွက် အဖွဲ့တခု စတင်ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၁၂ မှာ ပညာသင်ဆုရတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ Executive Master of Public Administration ဘာသာရပ်ကို သွားရောက်သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ပြန်လာတဲ့အခါမှာ ၂၀၁၂ ကနေ ၂၀၁၅ မှာ  MDRI/CESD မှာ လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ ၂၀၁၅ ကနေ ၂၀၂၀ အထိ ကမ္ဘာဘဏ်မှာ အကြံပေး လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။

            တလျှောက်လုံးမှာလည်း နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုအလုပ်ဟာ အစိုးရဌာနတွေနဲ့ ဆက်စပ်လုပ်ကိုင်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဝန်ထမ်းတွေရဲ့အခြေအနေကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။ တခြားနိုင်ငံက အစိုးရဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ယှဥ်ရင် မြန်မာနိုင်ငံကဝန်ထမ်းတွေရဲ့ဘဝကို စာနာမိခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် သပိတ်မှောက်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ကူညီရင်းနဲ့ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ အခုလက်ရှိမှာ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ အကြံပေးခြင်း၊ စွမ်းရည်မြှင့်သင်တန်းများပို့ချခြင်းကို အဓိကလုပ်ကိုင်လျက်နေပါတယ်။


မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမြင် ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးကမြန်မာ့သမိုင်းမှာဆိုရင် အကြီးမားဆုံး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်တယ်။ သမိုင်း တလျှောက်လုံးမှာ ပြန်ကြည့်လိုက်ရင် လူထုအင်အားအများဆုံးဖြစ်သလို၊ လူထု သိန်းနဲ့ချီ၊ သန်းနဲ့ချီတဲ့အထိ ပါဝင်တဲ့ တော်လှန်ရေးဖြစ်တယ်။ မြို့တိုင်းနီးပါးမှာ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားနေတယ်။

အခုခေတ်ကျတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ အားကောင်းတာရော၊ အကုန်လုံးဘက်စုံက အားကောင်းလာတဲ့အတွက်ကြောင့် သမိုင်း တလျှောက် မကြုံဖူးသေးတဲ့ တော်လှန်ရေးကို ဖြတ်သန်းနေရတာ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာ့တော်လှန်ရေးက စစ်အာဏာရှင်ကို ဖြုတ်ချနိုင်မလား မဖြုတ်ချဘူးလားဆိုတာကို တကမ္ဘာလုံးက အာရုံစိုက်တယ်။ ပြည်သူ တရပ်လုံးကလည်း အာဏာရှင်ကို ဖြုတ်ချဖို့ သန္နိဌာန် အခိုင်မာဆုံးအခြေအနေ ရောက်နေတဲ့ တော်လှန်ရေး ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။
 

မေး။      ။မြန်မာနိုင်ငံ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးနဲ့ တည်ဆောက်ထားပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ခေတ်အဆက်ဆက်ကို ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ အာဏာရှင်အောက်မှာပဲ အများဆုံး နေခဲ့ရတယ်။ ကိုလိုနီခေတ်ပြီးတော့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးခါစမှာ ကျွန်မတို့ နည်းနည်းလေး ဒီမိုကရေစီ ခေတ်ကို ရောက်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက ပြန်ပြီးပျက်သွားပြီးတော့ ၁၉၆၂ မှာ ပြန်ပြီးအာဏာသိမ်းတဲ့အခါ တောက်လျှောက် အာဏာရှင်စနစ်အောက်၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်မှာ နေခဲ့ရတယ်။ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၂၀ ကတော့ ဒီမိုကရေစီကာလကို ဖြတ်ခဲ့တယ်။

ပြီးတော့ အခုတခါ ၂၀၂၁ မှာ အာဏာပြန်သိမ်းတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျွန်မတို့က သက်တမ်းတလျှောက်လုံးမှာ ကိုလိုနီခေတ်ပြီးရင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အများဆုံး ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခြေအနေ ရှိပါတယ်။ အများဆုံး စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နေရတဲ့အတွက်ကြောင့် အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ အဓိကဆိုးရွားတာက ကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ၊ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားတဲ့အစိုးရ မဟုတ်ဘူး။

ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်က တိုင်းရင်းသားအားလုံးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်ပေမဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေလိုချင်တဲ့ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးရေး၊ ကိုယ့်ပြည်နယ်ကိုယ်ထူထောင် ရေး ဆိုတဲ့ အခြေအနေကိုလည်း မရောက်ခဲ့ဘူး။ အာဏာရှင်က အကုန်လုံးကို ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့အခြေအနေမှာပဲ ရှိခဲ့တယ်။ နောက်တခါ လိုအပ်ချက်က institution တွေ အားနည်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာရှင်က သူ့ရဲ့ စစ်တပ် institution ကိုပဲ အားကောင်းအောင်လုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် တိုင်းရင်းသားတွေမှာလည်း တိုင်းရင်းသားတွေ institution တွေ အားနည်းခဲ့တယ်။

ပြည်မက လူတွေကလည်း အကုန်လုံးက institution တွေ အားနည်းခဲ့တယ်။ အဘက်ဘက်က နိမ့်ကျတယ်။ အချင်းချင်းတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ အားနည်းခဲ့တယ်။ ဒါတွေအကုန်လုံးရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို ကျွန်မတို့ ခံစားရတာပေါ့။ ဒီတော်လှန်ရေးမှာ institution အားနည်းချက်တွေ၊ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှု အားနည်းချက်တွေကို ကျွန်မတို့ရင်ဆိုင်ရတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒါက စိန်ခေါ်မှုအရမ်းများတဲ့ တော်လှန်ရေးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက ကျွန်မတို့ခေတ်အဆက်ဆက် ကြုံတွေ့ ခဲ့ရတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။


မေး။     ။ နိုင်ငံတခုကို ဘယ်လိုစံတန်ဖိုးတွေ၊အခြေခံမူတွေနဲ့တည်ဆောက်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံသစ်ကိုတည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုး၊ လူသားအားလုံးပါဝင်ခွင့်၊ မဲပေးခွင့်၊ အစိုးရကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခွင့်စတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို အဓိကထားရမယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေအားလုံးလည်း တန်းတူအခွင့်အရေးနဲ့ သာတူညီမျှအကုန်လုံးရှိမယ်။ တဖက်မှာလည်း အဖွဲ့အစည်းတွေ အားကောင်းရေး၊ လူမျိုးရေး၊ စွမ်းရည်မြင့်တက်လာရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ရမယ်။ တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် institution တွေ အားကောင်းဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်။ စံတန်ဖိုးနဲ့ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်တဲ့အုတ်မြစ်တွေ ခိုင်မာဖို့က တပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။
 

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နိုးကြားမှုကတော့ နံပတ် (၁) ပေါ့။ အထူးသဖြင့်က ဖက်ဒရယ်အကြောင်းကို အကုန်လုံးနီးပါးလောက် ပြောလာကြတယ်။ ဆွေးနွေးလာကြတယ်။ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေပါ။ သူတို့က ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၂၀ ကြားမှာက ဒီမိုကရေစီအရသာကို ရသွားတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ နိုင်ငံရေး သိပ်သိတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့က တက္ကသိုလ်တက်မယ်။ နည်းပညာလေ့လာမယ်။ နိုင်ငံခြားသွားမယ်။ နိုင်ငံရေးဘက်ကို မလာကြဘူး။ ၂၁ ဖြစ်သွားတဲ့အခါ သူတို့က ထိပ်ဆုံးထွက်လာကြ၊ လုပ်လာကြတယ်။ 

နောက်တခါ ပြည်နယ်/ တိုင်းတွေထဲမှာ ယှဉ်ကြည့်လိုက်ရင် ချင်းဆိုလည်း ချင်းအလျောက် ချင်းရဲ့နိုင်ငံရေးအမြင်ပွင့်မှုက အရမ်းများ သွားတယ်။ စစ်ကိုင်းက အရင်တုန်းက တွေ့ရသလောက်က institution အားနည်းသလို၊ လူထုရဲ့အသိအမြင် ကလည်း တခြားပြည်နယ်တိုင်းတွေထက် နောက်ကျတယ်လို့ ကျွန်မတို့သုံးသပ်လို့ရတယ်။  ဒါပေမယ့် အခုကတော့ စစ်ကိုင်းက တော်လှန်ရေးမှာ ရှေ့ပြေးပေါ့နော်။ စစ်ကိုင်းလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအသိအမြင် နိုးကြားမှု ကလည်း ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိတယ်။

တော်လှန်ရေးမှာတော့ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နိုးကြားမှုက ပြောင်းလဲမှုကြီးလို့ ထင်ပါတယ်။  နောက် ဆိုရှယ်မီဒီယာ အားကောင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် နည်းပညာပိုင်းအရ အဆင့်မြင့်လာတာ ရှိတယ်။ လူငယ်တွေ PDF တွေဆိုလည်း ဒရုန်းတွေကအစ လုပ်လာနိုင်တယ်။ Skill တွေ တက်လာတာပေါ့။ အခက်အခဲကြားကနေ ရှင်သန်ရတဲ့အခါ survival skill က တော်တော်မြင့်တက်လာတယ်။
 

မေး။     ။  အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေက ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲလာပါ သလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုက အမျိုးသမီးအသံတွေ ပိုကြားလာရတယ်။ ကျွန်မတို့တော်လှန်ရေးမှာလည်း အမျိုးသမီး ပါဝင်မှုက အများဆုံးဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကအများဆုံးဖြစ်တော့ အမျိုးသမီးတွေကလည်း အမြင်ပွင့်ပြီး တော့ ပိုပြီးတော့ ပြောနိုင်ဆိုလာနိုင်တာရှိတယ်။ တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ တော်လှန်ရေးမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုက အများကြီးရှိသေးတယ်။

rape case တွေ၊ sexual harassment တွေ ပိုပြီး ကြုံတွေ့ လာရတယ်။ ဒါကို ကိုင်တွယ်ရမယ်။ legal framework ကလည်း အားကောင်းဖို့လိုတယ်။ ဒါကို ဘယ်သူက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ။ ယန္တရားတွေကို သေချာတည်ဆောက်ဖို့ လိုတယ်။ အဲ့ဒါတွေကို မီဒီယာတွေ၊ advocacy team တွေက သေသေချာချာပြင်ဆင်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

“တော်လှန်ရေးအင်အားစုအချင်းချင်း တဖွဲ့နဲ့တဖွဲ့ တွေ့ဆုံရတော့မယ်။ တခြားလူရဲ့စကားကို နားထောင်တတ်တဲ့အလေ့အကျင့် မရှိဘူး။ မရှိတဲ့အခါ ကိုယ်ပြောချင်တာပဲပြောပြီး၊ ကိုယ်သွားချင်တာပဲ သွားနေတယ်ဆို တော်လှန်‌ရေးက မြန်မြန်ပြီးရမယ့်နေရာမှာ ပိုပိုပြီးကြာနေတာမျိုးတွေ ရှိလာမယ်”


မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တခုအောင်မြင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကို အရေးတကြီးနဲ့လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်သလဲ။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးမှာပါတဲ့သူတွေရဲ့အဓိက  mindset ပေါ့။ တော်လှန်ရေးအင်အားစုအချင်းချင်း တဖွဲ့နဲ့ တဖွဲ့ တွေ့ဆုံရတော့မယ်။ တခြားလူရဲ့စကားကို နားထောင်တတ်တဲ့အလေ့အကျင့် မရှိဘူး။ မရှိတဲ့အခါ ကိုယ်ပြောချင်တာပဲ ပြောပြီး၊ ကိုယ်သွားချင်တာပဲ သွားနေတယ်ဆို တော်လှန်‌ရေးက မြန်မြန်ပြီးရမယ့်နေရာမှာ ပိုပိုပြီးကြာနေတာမျိုးတွေ ရှိလာမယ်။ အဲ့အခါကျတော့ ကိုယ့်ရဲ့တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ အချင်းချင်း ကြားထဲမှာ ပိုပြီးစည်းလုံးဖို့၊ အဓိက dialogue   တွေနဲ့ ပိုပြီး share လုပ်ဖို့၊ ပိုပြီး ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ဖို့ ဒါတွေအများကြီးထပ်ထပ်ပြီးတော့ လုပ်ဖို့ လိုမယ်ထင်ပါတယ်။
 

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်လာဖို့ အရေးကြီးလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကတော့ အခန်းကဏ္ဍအကုန်လုံးမှာ ပါနေပါပြီ။ PDF ထဲမှာအစ အမျိုးသမီး ရဲမေတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒီထက်ထပ်ပြီး အကုန်ပါနိုင်ဖို့အတွက် ပိုပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေက စိတ်ဓာတ်ကြံခိုင်ဖို့ လိုမယ်။ နောက်တခါ အမျိုးသမီးတွေက ဒဏ်တွေကို ပိုခံစားရတယ်။ trauma ဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးတွေ့တယ်။ CDM လုပ်တာဖြစ်ဖြစ် PDF ထဲရောက်သွားတာဖြစ်ဖြစ် သူတို့က  ကလေးတွေရဲ့ဒဏ်၊ ကလေးတွေနဲ့မိသားစုပြိုကွဲသွားတဲ့ဒဏ်၊ အဲ့ဒဏ်ကို ခံရတဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေက ပိုပြီးတော့ ဒဏ်ရာရတယ်။

ဒါကြောင့် ကျွန်မက အမျိုးသမီးတွေကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရလည်း ခံနိုင်ရည် အားကောင်းစေချင်တယ်။ အချင်းချင်းဖေးမဖို့ အချင်းချင်းကူညီပြီး မျှဝေကြဖို့ အရေးကြီးမယ် ထင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုကတော့ တော်လှန်ရေးမှာ ရာနှုန်းပြည့်ပါနေပြီ ဖြစ်ပေမယ့် ဒီလမ်းကိုလျှောက်တဲ့အခါ ခါးသည်းမှုဒဏ်ကို အမျိုးသမီးတွေလည်း ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်မယ် ထင်ပါတယ်။


မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုတွေ ကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဆိုပြီးတော့ခွဲခြားတာမျိုးတော့ မကြုံရဘူး။ ကျွန်မပါဝင်နေတဲ့ပုံစံက မူဝါဒသမားဆိုတော့ များသောအားဖြင့် ဒေတာတွေ၊ အချက်အလက်တွေနဲ့ လုပ်ရတာ။ ဒီအလုပ်တွေက အမျိုးသားတွေနဲ့ တန်းတူလုပ်လို့ရတဲ့ အခြေအနေဆိုတော့ သိပ်ပြီးတော့ မခံစားရဘူး။ ဒါပေမယ့် တောထဲမှာ ရဲဘော်တွေနဲ့နေရတဲ့အခါမှာတော့ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ယောကျာ်လေးတွေနဲ့ တန်းတူမလုပ်နိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ ရှိတာပေါ့။ တောထဲမှာကျတော့လေ အဲ့ဒါမျိုးတွေ အခက်အခဲတွေရှိတယ်။


“နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုလည်း အမြင့်ဆုံးမှာဆိုတော့ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကလည်း အမြင့်ဆုံးအခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ အောက်မှာ ရှိတုန်းပဲ”


မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်က လေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ဘယ်လောက်အထိ မြင့်တက် လာပြီလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသားတွေလောက်တော့ မများဘူး။ ဒါပေမယ့် အရင်ခေတ်တွေကထက်တော့ ပိုများလာတယ်လို့ ထင်တယ်။ ၂၀၂၀ လောက်အထိပေါ့။ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုလည်း အမြင့်ဆုံးမှာဆိုတော့ အမျိုးသမီး ပါဝင်မှုကလည်း အမြင့်ဆုံးအခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ အောက်မှာ ရှိတုန်းပဲ။ လူသားစာနာတွေ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး အဲ့ဒီမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးပဲ။
 

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးထဲမှာ ပိုမိုပါဝင်လာနိုင်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေတစ်ဦးချင်းစီက capacity ကို ဖြည့်ဖို့လိုမယ်။ အမျိုးသားတွေကလည်း နားလည် ပေးပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့အတူတူ အလုပ်လုပ်ဖို့လိုမယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အားပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ပိုပြီးပေါ်ပေါက်လာဖို့ လိုတယ်။ မြို့နယ်မှာဆို အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဖွဲ့တယ်ဆို အမျိုးသမီးကို ဦးစားပေးပြီး ခေါ်ရမယ်ဆိုတာတွေကို ပါဝင်ပြဌာန်းပေးဖို့ လိုပါတယ်။ NUG တို့လို အစိုးရပိုင်းတွေ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေက အစ သိပြီးတော့အမျိုးသမီးတွေကဏ္ဍ မြင့်တက်လာဖို့ အဆက်မပြတ် ပြောနေဖို့ လိုပါတယ်။
 

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီး ထွက်ပေါ်လာနိုင်အောင် ဘာတွေလုပ်ဆောင်လို့ ရနိုင်မလဲ။

ဖြေ။         ။ ကိုယ်စိတ်ဝင်စားတဲ့အလုပ်တွေကို လုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ capacity ရှိဖို့ လိုမယ်။ မူဝါဒကို စိတ်ဝင်စားမှုရှိဖို့ လိုမယ်။ ခံနိုင်ရည်ရှိဖို့လည်း လိုမယ်။ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်တဲ့အခါ political pressure လည်း ခံနိုင်ရည် ရှိရတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ technical knowledge လည်း ရှိရတယ်။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် အဆက်မပြတ်ဖြည့်ဆည်းဖို့ လိုမယ်။ အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံ နဲ့ stakeholder ပေါင်းစုံရဲ့ အခြေအနေတွေ၊ သဘောထားတွေ နားလည်ဖို့ ဒါတွေက စဉ်ဆက်မပြတ်ဆည်းပူးဖို့ လိုမယ်ထင်ပါတယ်။
 

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးထဲမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်‌ပါဝင်လာနိုင်ပြီဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အဲ့ဒါကတော့ တအားကောင်းတာပေါ့။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေလည်း နိုင်ငံရေးထဲမှာ ပါဝင်လာတယ်ဆို အထူးသဖြင့်ကတော့ အမျိုးသမီးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေတွေနည်းဥပဒေတွေ အမျိုးသမီးတွေ ကာကွယ်ပေးတဲ့ကိစ္စတွေက ပိုပြီးတော့ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်လာမယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပိုပြီး လွှတ်တော်ထဲ ရောက်လေ အမျိုးသမီးအရေးကို လုပ်နိုင်လေဆိုတော့ ဥပဒေပြဌာန်းနိုင်မယ်။ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေ ရှိလာမယ် ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေအ‌ရေးအရ မီဒီယာမှာ highlight လုပ်လို့ရမယ်။ ဥပဒေတွေပြဌာန်းနိုင်မယ်ဆို အမျိုးသမီး အရေးတွေ ပိုပြီးလုပ်နိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။
 

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်ဖြစ်လာမယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ချက်ရှိပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကတော့ အကောင်းမြင်ပါတယ်။ အကောင်းဘက်ကို ကျွန်မတို့ဦးတည်သွားနေတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းတော့ ဖြစ်ချင်မှဖြစ်လိမ့်မယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဆိုရင် နိုင်မှာတော့ သေချာတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်အဆင့်လောက်အထိ နိုင်မလဲဆိုတာ ကျွန်မတို့လည်း အသေအချာ မပြောနိုင်ဘူး။ အဲ့လိုပဲ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကလည်း အဲ့အတိုင်းပဲ။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုက ပိုပြီးတိုးလာမှာ သေချာတယ်။ စစ်ကောင်စီ ပြုတ်ကျသွားတာနဲ့ တိုင်းပြည်အသစ်မှာဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေကို ပိုပြီးအခွင့်အရေးပေးလာမယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။
 
 

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing



#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media