• Published on

    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်များ

    ရေးသားသူ-Liliane
     
    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 


    တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် အစပိုင်းတွင် များသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများဖြင့် စတင်ကြသော်လည်း၊ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နည်းလမ်းများလည်း ပြောင်းလဲလာပြီး၊ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်ကို အမြင့်ဆုံးတိုက်ပွဲအဖြစ် ကိုင်စွဲလာကြသည်

     
    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဆိုတာ ဘာလဲ
    ---------------------------------


    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဆိုသည်မှာ လက်ရှိတည်ဆဲ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး သို့မဟုတ် လူမှုရေးစနစ် တစ်ခုကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲပစ်ရန် ရည်ရွယ်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤတော်လှန်ရေး များသည် လက်ရှိအာဏာဖွဲ့စည်းပုံကို စိန်ခေါ်ရုံသာမက အဆိုပါစနစ်၏ အခြေခံတန်ဖိုးထားမှုများ၊ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အဖွဲ့အစည်းများကိုပါ အခြေခံကျကျ ပြန်လည်ပုံဖော်ရန် ကြိုးပမ်းကြပါသည်။

    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တစ်ရပ် ဖြစ်လာရန် (၁) ပြည်သူလူထု၏ အခြေခံကျသော ဒေါသနှင့် မကျေနပ်ချက်၊ (၂) ရှင်းလင်းသော အမြင်သစ်နှင့် အပြောင်းအလဲအတွက် တောင်းဆိုချက်၊ (၃) တော်လှန်လိုသူအားလုံးက လက်ခံထားသည့် ဘုံရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ၊ (၄) စီစဉ်ထားသော ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု၊ (၅) မတူညီသော တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းများနှင့် မဟာဗျူဟာကျစွာ တော်လှန်နိုင်မှုတို့ ဟန်ချက်ညီမျှစွာ ရှိနေရန် လိုအပ်သည်။

     
    အကြမ်းဖက်မှုဆိုတာ ဘာလဲ
    ------------------------


    အကြမ်းဖက်မှုဆိုသည်မှာ လူပုဂ္ဂိုလ်များ သို့မဟုတ် ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေရန်၊ ပျက်စီးစေရန် သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်သော အပြုအမူကို ဆိုလိုပါသည်။ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းတွင် အကြမ်းဖက်မှုသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအပေါ် တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍ အုပ်စုလိုက် သို့မဟုတ် တစ်ဦးချင်း ပုံစံဖြင့် ပေါ်ပေါက်နိုင်ပါသည်။

    အကြမ်းဖက်မှု၏ အဓိကပုံစံများမှာ-

    ၁. ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - လူသတ်မှု၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေမှု၊ ပစ္စည်းဥစ္စာများ ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဆူပူအုံကြွမှု စသည်တို့ ပါဝင်သည်။

    ၂. စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - ခြိမ်းခြောက်မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ စိတ်ဒဏ်ရာပေးခြင်း၊ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ချိုးနှိမ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ပညာရှင် Frantz Fanon က ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ဤအကြမ်းဖက်မှုသည် "ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာထက် ပို၍သိမ်မွေ့ပြီး ရက်စက်ကာ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို နှိမ့်ချသည်။"

    ၃. နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု - အစိုးရအရာရှိများ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးပန်းတိုင်များအတွက် အဖွဲ့အစည်းများကို ပစ်မှတ်ထားသော အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်သည်။ အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားသော အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် စနစ်ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

    ၄. တရားဝင်အကြမ်းဖက်မှု - နိုင်ငံတော်မှ ဥပဒေပြဌာန်းပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ သို့မဟုတ် စစ်တပ်မှတစ်ဆင့် ကျင့်သုံးသော အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်သည်။
    နိုင်ငံရေးပညာရှင် Nieburg က ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း "အစွန်းရောက်ပြီး အကြမ်းဖက်သော နိုင်ငံရေးအပြုအမူကို မတည်ငြိမ်သော၊ ပုံမှန်မဟုတ်သောနှင့် အဓိပ္ပါယ်မဲ့သောအရာအဖြစ် ပယ်ချ၍မရပေ။

    အကြမ်းဖက်မှုသည် ၎င်း၏ပုံစံအားလုံးတွင် နိုင်ငံရေးအပြုအမူ၏ သဘာဝပုံစံတစ်ခု ဖြစ်သည်။" ဤအဆိုအရ အကြမ်းဖက်မှုသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ပုံမှန်ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု အဖြစ် ပါဝင်နိုင်သည်ဟု နားလည်နိုင်ပါသည်။

     
    တော်လှန်ရေးအရှိန်မြှင့်လာတာနဲ့အမျှ ပြောင်းလဲလာသော နည်းနာများ
    --------------------------------------------------------


    တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် အစပိုင်းတွင် များသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများဖြင့် စတင်ကြသော်လည်း၊ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နည်းလမ်းများလည်း ပြောင်းလဲတိုးတက် လာကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ဤပြောင်းလဲမှုများတွင် အောက်ပါအဆင့်များ ပါဝင်သည်။

    အဆင့် - ၁. နှိုးဆော်ခြင်းနှင့် စုစည်းခြင်းအဆင့်

    တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ ပထမအဆင့်တွင် အဓိကအာရုံစိုက်မှုမှာ လူထုကို နိုင်ငံရေးအသိစိတ် နှိုးဆော်ခြင်းနှင့် စုစည်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤအဆင့်တွင် ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် တော်လှန်မှုကို စတင် လုပ်ဆောင်နိုင်လာရန်အတွက် ပညာပေးလုပ်ငန်းများ (ဆွေးနွေးပွဲများ၊ ဟော​ပြော​ပွဲများ၊ စာပေဖြန့်ဝေခြင်း)၊ သတင်းမီဒီယာကမ်ပိန်းများ (စာစောင်များ၊ ရေဒီယို၊ ခေတ်သစ်တွင် အင်တာနက်နှင့် လူမှုမီဒီယာများ)၊ လူထုတွေ့ဆုံပွဲများ (ဆွေးနွေးပွဲများ၊ ရပ်ကွက်အစည်းအဝေးများ၊ မိတ်ဆက်ပွဲများ)ကို လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည်။

    အဆင့် - ၂. ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခြင်းအဆင့်

    နိုင်ငံရေးအသိရှိသော လူစုလူဝေးများ စုစည်းလာသည်နှင့်အမျှ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် ပိုမို မြင်သာသော လုပ်ဆောင်မှုများသို့ တိုးတက်လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် တော်လှန်လိုသောစိတ်များမှသည် တော်လှန်သောလုပ်ရပ်များကို စတင်မြင်တွေ့နိုင်သည်။

    ပြည်သူလူထု၏ အာဏာပိုင်တွေအပေါ် စပြီး ဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခြင်း၊ တရားဝင်နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းမှ ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်း ခြင်း၊ အာဏာဖီဆန်လှုပ်ရှားမှုများ လုပ်ခြင်း၊ အခွန်ပေးရန် ငြင်းဆန်ခြင်း၊ ဥပဒေများအား ချိုးဖောက်ခြင်း၊ ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်း (အလုပ်သမားသပိတ်၊ စားသုံးသူသပိတ်၊ ကျောင်းသားသပိတ်) တို့ကို ပြုလုပ်လာကြသည်။

    ဤအဆင့်တွင် အကြမ်းမဖက်သော ခုခံမှုကို အလေးထားသော်လည်း၊ အာဏာပိုင်များနှင့် ဆန္ဒပြသူများကြား ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားလာနိုင်ပြီး တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာနိုင်သည်။

    အဆင့် - ၃. ခုခံမှုနှင့် ပြန်လည်တုံ့ပြန်မှုအဆင့်

    ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုကို အလေးမထားပါက တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာလိမ့်မည်။ ဆန္ဒပြသူများ အပေါ် အာဏာပိုင်များက ဖိနှိပ်မှုတုံ့ပြန်ချက်ကြောင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် ပိုမိုတိုက်ရိုက်သော ခုခံမှုပုံစံများသို့ ပြောင်းလဲလာသည်။

    အစိုးရပိုင်ပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် သင်္ကေတများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်း၊ ဆန္ဒပြသူများက အာဏာပိုင်များ၏ အကြမ်းဖက်မှုမှ ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းများ ပြုလုပ်လာခြင်း၊ လူထုအာဏာဖီဆန်မှု (ရဲနှင့်စစ်တပ်လုပ်ဆောင်ချက်များကို တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်ခြင်း) စတင်လာခြင်း၊ မြေအောက်လှုပ်ရှားမှုများ၊ လျှို့ဝှက်ကွန်ရက်များ စတင်ဖွဲ့စည်းခြင်းများ အဖြစ် ဆန့်ကျင်မှုများ မြှင့်တက် လာမည်။

    ဤအဆင့်တွင် ဖိနှိပ်မှုနှင့် တုံ့ပြန်မှုသံသရာ စတင်ဖြစ်ပွားလာနိုင်ပြီး၊ ဆန္ဒပြမှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာနိုင်သည်။

    အဆင့် - ၄. လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲနှင့် ပုန်ကန်မှုအဆင့်

    ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများ မအောင်မြင်သောအခါ၊ ဖိနှိပ်မှုပြင်းထန်လာသောအခါ၊ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲဆင်နွှဲသည့် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာသည်။

    တိုက်ခိုက်ရေးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းခြင်း  (လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများ၊ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ)၊ ပြောက်ကျားတိုက်ပွဲများစတင်လာခြင်း၊ စစ်ရေးပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ခြင်း (အစိုးရဌာနများ၊ စစ်တပ်တပ်စခန်းများ)၊ နယ်မြေသိမ်းပိုက်ခြင်း (မြို့များ၊ ဒေသများကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း) များကို တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးခုခံမှုအဖြစ် မြင်တွေ့ နိုင်သည်။

    ​ဤအဆင့်တွင် အကြမ်းဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေး၏ အဓိကစွမ်းအားတစ်ခု ဖြစ်လာသော်လည်း၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုကို ဆုံးရှုံးနိုင်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ခြင်း စသည့် စိန်ခေါ်မှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

    “ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းများ မအောင်မြင်သောအခါ၊ ဖိနှိပ်မှုပြင်းထန်လာသောအခါ၊ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲဆင်နွှဲသည့် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာသည်”


    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်များအကြား ဆက်စပ်မှု
    -----------------------------------------------------------


    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်နည်းနာများကြား ရှုပ်ထွေးသော ဆက်စပ်မှုရှိပါသည်။ တော်လှန်ရေးအများစုတွင် အကြမ်းဖက်မှုပါဝင်လေ့ရှိသော်လည်း၊ ဤဆက်စပ်မှုကို နားလည်ရန် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသည်။

    ၁. ရည်မှန်းချက်နှင့် နည်းလမ်းဆက်စပ်မှု

    ပန်းတိုင်ဆီသို့ သွားရာလမ်း - အကြမ်းဖက်မှုသည် တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များရရှိရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။
    မလိုလားအပ်သော နောက်ဆက်တွဲ - အကြမ်းဖက်မှုသည် တရားဝင်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး၊ တော်လှန်ရေး၏ မူလရည်ရွယ်ချက်များကို ခေတ္တမျှော်မှန်းချက်တွေဖြင့် အစားထိုးစေနိုင်သည်။

    ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာရေရာမှု - အကြမ်းဖက်မှုသည် ငြိမ်းချမ်းသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတည်ဆောက်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါသလား ဆိုသည့် မေးခွန်းသည် တော်လှန်ရေးဝါဒီများကြား ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။

    ၂. စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် သင်္ကေတဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများ

    စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လွတ်မြောက်မှု - Frantz Fanon ၏ အဆိုအရ၊ ဖိနှိပ်ခံလူတန်းစားများအတွက် အကြမ်းဖက်မှုသည် "သန့်စင်စေသော အင်အားတစ်ခု" ဖြစ်နိုင်ပြီး "နိမ့်ကျမှုစိတ်ဓာတ်နှင့် စိတ်ဓာတ်ကျမှု၊ လှုပ်ရှားမှုကင်းမဲ့ခြင်းတို့မှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သည်။"

    သင်္ကေတဆိုင်ရာ အရေးပါမှု - အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များသည် စနစ်တစ်ခု၏ အားနည်းချက်ကို ဖော်ပြနိုင်ပြီး၊ လူထုသတိပြုမှု ရရှိရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။
    ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနှင့် ပူးပေါင်းအင်အား - အကြမ်းဖက်မှုသည် အုပ်စုတစ်ခု၏ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကို သင်္ကေတဖြစ်စေနိုင်ပြီး စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သည်။

    ၃. နိုင်ငံရေးအရ အကြမ်းဖက်မှု၏ အခန်းကဏ္ဍများ

    အကြမ်းမဖက်လမ်းစဉ်တစ်ခုတည်းနဲ့ အာဏာရှင်ကို လုံလောက်စွာ မတွန်းလှန်နိုင်ချိန်မှာ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် နောက်ထပ်ရွေးချယ်စရာ နည်းလမ်းဖြစ်လာသည်။ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် ပိုမို လျင်မြန်သော နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲကို ယူဆောင်လာနိုင်သည်။ အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရေး ရည်ရွယ်ချက် အတိုင်း ဖြစ်လာစေရန် ညှိနှိုင်းရာတွင် ဖိအားပေးနိုင်သည်။တချိန်တည်းတွင် လက်ရှိ အုပ်ချုပ်နေသည့် အာဏာရှင်၏ တရားဝင်မှုကို စိန်ခေါ်နိုင်သည်။ တော်လှန်ရေးအင်အားစု၏ နိုင်ငံရေးကို မြှင့်တင်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပြည်သူလူထု၏ အတွေးအခေါ်နှင့် ယုံကြည်ချက်ကိုလည်း ပြောင်းလဲမှုအမြင်အဖြစ် ပုံဖော်ပေးနိုင်သည်။

    တော်လှန်ရေးအတွင်း အကြမ်းဖက်မှုအသုံးပြုခြင်းတွင် ပြင်းထန်သော ကန့်သတ်ချက်များနှင့် အန္တရာယ်များကို သတိထားရန် လိုသည်။ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ် အားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ ပြည်သူလူထု ၏ လုံခြုံရေးနှင့် အသက်အန္တရာယ်ကို ပိုမိုထိခိုက်စေပါသည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ပြည်သူထောက်ခံမှုကို အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆုံးရှုံးခြင်းအကြမ်းဖက်မှု - ဖိနှိပ်မှု သံသရာလည်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို များစွာပျက်စီးစေခြင်း စသည်တို့ကို ကြုံတွေ့ရသည်။

    ထို့ကြောင့် အကြမ်းဖက် လမ်းစဉ်ကို နည်းဗျူဟာကျကျ ကြိုတင်တွက်ချက်ပြီး သုံးစွဲရသည်။
    တချိန်တည်းတွင် အကြမ်းဖက် နည်းနာများသည် အကြမ်းမဖက်နည်းနာများကဲ့သို့ ပြည်သူလူထု၏ ကျယ်ပြန့်စွာပါဝင်နိုင်မှု၊ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ထောက်ခံမှု၊ ရေရှည်တောင့်ခံနိုင်မှု စသည်တို့ကို လက်လွတ်ရနိုင်သည်။

    အကြမ်းဖက်မှုအလွန်အကျွံ အသုံးပြုခဲ့သော တော်လှန်ရေးများနောက်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် အမျိုးသားပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး လုပ်ငန်းများသည် ပိုမိုခက်ခဲလာနိုင်ပါသည်။ တော်လှန်ရေးအလွန် ငြိမ်းချမ်းသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ကြိုတင်စဉ်းစားထားခြင်းသည် မဟာဗျူဟာကျသော အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

    ၄. ပေါင်းစပ်နည်းလမ်း-ကွဲပြားသောတော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်များ၏ အပြန်အလှန်အကျိုးသက်ရောက်မှု

    ထိရောက်သော တော်လှန်ရေးများသည် အကြမ်းမဖက်နှင့် အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းများကို မဟာဗျူဟာကျကျ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုကြကြောင်း လက်တွေ့ရလဒ်များက ပြသနေပါသည်။  ဤပေါင်းစပ် နည်းလမ်းကို တောင်အာဖရိက၏ အသားအရောင်ခွဲခြားရေးဆန့်ကျင်မှုလှုပ်ရှားမှုတွင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ အဓိကအားဖြင့် အကြမ်းမဖက်သော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သော်လည်း၊ တဘက်မှာလည်း Umkhonto we Sizwe (MK) က  စစ်ရေးခုခံမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်စလုံး၏ ဖိအားကြောင့် အသားအရောင်ခွဲခြားရေးအဆုံးသတ်ရေး ညှိနှိုင်းမှုများ ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့သည်။

    အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းနှင့် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းကြား ဆက်နွယ်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြင့် ပိုမိုထိရောက်သော တော်လှန်ရေးနည်းဗျူဟာကို ဖော်ဆောင်နိုင်သည်။

    တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဖြည့်စွက်ခြင်း - အကြမ်းမဖက်သော လှုပ်ရှားမှုများသည် ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှု နှင့် တရားဝင်မှုကို တည်ဆောက်ပြီး၊ အကြမ်းဖက်လှုပ်ရှားမှုများက စစ်ရေးဖိအားကို ဖန်တီးနိုင်သည်။

    မတူညီသော အုပ်စုများ၏ အခန်းကဏ္ဍများ - တော်လှန်ရေးတစ်ခုအတွင်း မတူညီသော အုပ်စုများ သည် မတူညီသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုနိုင်ပြီး၊ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဖြည့်စွက်နိုင်သည်။

    အခြေအနေပေါ်မူတည်၍ ချိန်ညှိခြင်း - အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် မတူညီ သော အခြေအနေများတွင် မည်သည့်နည်းလမ်းသည် ပိုမိုထိရောက်သည်ကို စဉ်းစားကြသည်။

    အဆင့်ပေါ်မူတည်၍ ဆီလျော်သော နည်းဗျူဟာရွေးချယ်ခြင်း - တော်လှန်ရေး၏ အဆင့်အလိုက် ပိုမိုထိရောက်သော နည်းလမ်းကို ရွေးချယ်သင့်သည်။

    တစ်ဖက်သတ်မဟုတ်ဘဲ ပြည့်စုံသောချဉ်းကပ်မှု - အခြေအနေကို ပြည့်စုံစွာအကဲဖြတ်ပြီး ဆီလျော် သော နည်းလမ်းများကို ရွေးချယ်အသုံးပြုခြင်း။

    ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများ - အကြမ်းဖက်မှု အသုံးပြုသည့်အခါတွင်ပင် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများကို လိုက်နာရန် လိုအပ်သည်။

    ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုအဆင့်သို့ ကူးပြောင်းခြင်း - အကြမ်းဖက်ခုခံမှုကို ညှိနှိုင်းအရေးဆိုခြင်းဆီသို့ ကူးပြောင်းရန် အစီအစဉ်ရှိရန် လိုအပ်သည်။

    လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများ - တော်လှန်ရေးလုပ်ဆောင်ရာတွင် လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်း များကို လေးစားရန် လိုအပ်သည်။

    ခေတ်သစ်တော်လှန်ရေးများတွင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းများကို မဟာဗျူဟာ ကျကျ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုသည့် သဘောထားကို ပိုမိုလက်ခံလာကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဒီမိုကရေစီပိုမိုရရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတည်ဆောက်ရေးပန်းတိုင်အတွက် အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းများကို ဦးစားပေးလာကြသည်။
     

    နိဂုံး
    -----


    အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးနှင့် နောက်ဆုံးတုံ့ပြန်မှုဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ် အများဆုံးလည်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကိုယ်တိုင်က တော်လှန်ရေးပန်းတိုင်ကို ပြန်ပြီး မဖြိုချ မိစေရန် သတိချပ်အပ်သည်။ ထို့ကြောင့် အကြမ်းဖက်နည်းနာ၏ ကောင်းကျိုးကို နိုင်ငံရေး ပန်းတိုင်အတွက် ပိုမိုအသုံးချနိုင်ပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကိုလည်း ကာကွယ်လျော့ချနိုင်မည့် အစီအစဉ်များကို ကြိုတင်ရေးဆွဲထားသင့်သည်။

    အကြမ်းမဖက်ခုခံဆန့်ကျင်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်တော်လှန်မှုသည် ဆန့်ကျင်နေသော လမ်းစဉ်မဟုတ်ပဲ၊ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု အောင်မြင်ရန်အတွက် တော်လှန်ရေးအင်အားစုနှင့် ဗျူဟာအသီးသီး၏ မတူညီသောအခန်းကဏ္ဍများကို အသိအမှတ်ပြုရန်နှင့် ပေါင်းစပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သည်။ ဖိနှိပ်မှုအားလုံး အဆုံးသတ်ရေးအတွက် တော်လှန်ရေးဖြစ်လာပါစေကြောင်း။                       ။

    “အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်သည် တော်လှန်ရေး၏ အမြင့်ဆုံးနှင့် နောက်ဆုံးတုံ့ပြန်မှုဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ် အများဆုံးလည်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကိုယ်တိုင်က တော်လှန်ရေးပန်းတိုင်ကို ပြန်ပြီး မဖြိုချမိစေရန် သတိချပ်အပ်သည်”



    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
     https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



    #politicsforwomenmyanmar
    #whatishappeninginmyamar
    #Advocacy
    #politics
    #media​

  • Published on

    စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း

    ရေးသားသူ-Liliane


    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 



    နိဒါန်း
    -----


    လူ့သမိုင်းတစ်လျှောက် တော်လှန်ရေးများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြောင်းလဲစေသည့် အဓိက အင်အားစုများအဖြစ် တည်ရှိခဲ့ကြသည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများကို လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ချက်များအဖြစ် ပြောင်းလဲရာ တွင် ကြားခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။

    အရေးတကြီး ရုတ်တရက် အပြောင်းအလဲလုပ်ရန် လိုအပ်နေသည့် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ နိုင်ငံတကာအရေးစသည့် အခြေအနေများ ပေါင်းစပ်ဖြစ်ပေါ်မှု၏ ရလဒ်နှင့် လူထု၏ မကျေနပ်ချက်ကို အရင်းခံပြီး တိုက်ပွဲဝင်ရန် ဆန္ဒရှိသော လူငယ်များနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၊ အသိပညာရှင်များကဲ့သို့သော လူအုပ်စုများကနေ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကို စတင်ဖွဲ့စည်းကြသည်။ တော်လှန်ရေးကို စတင်ဦးဆောင်သူများသည် စိတ်ကူးစိတ်သန်းရှိပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနှင့် ဆောင်ရွက်နိုင် ရမည်။
     


    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ အင်္ဂါရပ်များ
    --------------------------------------


    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အောက်ပါဝိသေသလက္ခဏာရပ်များ ရှိသည် -

    ရှင်းလင်းသောရည်ရွယ်ချက် - လက်ရှိလူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ပြောင်းလဲရန် ရှင်းလင်းသော ရည်ရွယ်ချက်သည် အဖွဲ့အစည်း၏ ရည်မှန်းချက်များ၊ မဟာဗျူဟာများနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို လမ်းညွှန်ပေးသည်။

    ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိသော အမိန့်ကွင်းဆက် - ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခြင်းနှင့် ညွှန်ကြားချက်များကို ခေါင်းဆောင်မှုမှ တဆင့် အဖွဲ့ဝင်များထံသို့ ထိရောက်စွာ စီးဆင်းနိုင်ရန် ရှင်းလင်းသော ကွပ်ကဲမှုစနစ် ရှိရမည်။

    စည်းကမ်းတင်းကျပ်မှု - လီနင်၏အဆိုအရ စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအတွက် “ပရော်ဖက်ရှင်နယ် တော်လှန်ရေးသမားများ” လိုအပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ဘဝတစ်ခုလုံးကို တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းအတွက် နှစ်မြုပ်ထားသူများ ဖြစ်ရမည်။

    တိကျသော အခန်းကဏ္ဍများနှင့် တာဝန်များ - အဖွဲ့ဝင်တိုင်းသည် ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့် အခန်းကဏ္ဍကို ရှင်းလင်းစွာ နားလည်ထားရမည်။

    ပြည့်စုံသော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံ - စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် မဟာဗျူဟာ ဆိုင်ရာ ဦးဆောင်မှုအဖွဲ့၊ ဗဟိုကော်မတီ၊ ဒေသဆိုင်ရာကော်မတီများ၊ ဌာနတွင်းယူနစ်များနှင့် အထူးတာဝန် အဖွဲ့များ ပါဝင်သည်။

    ထိရောက်သော ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက် - အဖွဲ့အစည်း၏ အဆင့်အမျိုးမျိုးအကြား သတင်းအချက်အလက်များ သာမက အဖွဲ့အစည်းနှင့် လူထုအကြားတွင်လည်း ထိရောက်စွာ စီးဆင်းနိုင်ရမည်။

    မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာရေးဆွဲနိုင်မှု - တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော နိုင်ငံရေးဗျူဟာ၊ စစ်ရေးဗျူဟာ၊ လူမှုရေးမဟာဗျူဟာစီးပွားရေးမဟာဗျူဟာသတင်းအချက်အလက်၊ ဆက်သွယ်ရေး မဟာဗျူဟာကို ရေးဆွဲနိုင်ရမည်။ ကွဲပြားသောဗျူဟာများကိုလည်း ချိတ်ဆက်အသုံးပြုနိုင်ရမည်။

    ကျယ်ပြန့်သော နောက်ခံများရှိသော အဖွဲ့ဝင်များ - Sergei Nechayev ဖော်ပြခဲ့သကဲ့သို့ “တော်လှန်ရေးသမား သည် ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျသူ” ဖြစ်သည်။

    သူ၌ ကိုယ်ပိုင်အကျိုးစီးပွား၊ ကိုယ်ပိုင်ကိစ္စရပ်များ၊ ကိုယ်ပိုင် စိတ်ခံစားချက်များ၊ ချစ်ခင်တွယ်တာမှုများ၊ ပိုင်ဆိုင်မှုများ၊ ကိုယ်ပိုင်အမည်နာမပင် မရှိပေ။

    သူ၏အထဲတွင် စိတ်ဝင်စားမှု၊ အတွေးအခေါ်၊ စိတ်အားထက်သန်မှု တစ်ခုတည်းကသာ လွှမ်းမိုးထားသည်။ စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းအတွက် အဖွဲ့ဝင်အရေအတွက်ထက် အရည်အသွေးက ပိုမိုအရေးကြီးသည်။


    အဖွဲ့ဝင် များသည် အမျိုးမျိုးသော လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေးနောက်ခံများမှ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် အောက်ပါအရည်အချင်းများရှိရန် လိုအပ်သည်-

    စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှု - ဖိနှိပ်မှု၊ အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင်ပင် မလျှော့သော ဇွဲလုံ့လ။

    စည်းကမ်းရှိမှု - ကိုယ်ပိုင်လိုအပ်ချက်များကို တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များအောက်တွင် ထားရှိနိုင်ခြင်း။

    ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိမှု - အခြေအနေသစ်များနှင့် အလျင်အမြန် လိုက်လျောညီထွေနိုင်ခြင်း။

    နိုင်ငံရေးသိမြင်နိုင်မှု - တော်လှန်ရေး၏သဘောတရားများနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များကို နက်နဲစွာ နားလည် ခြင်း။

    လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအတွက် လိုအပ်သော လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုများ (ဆက်သွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေး၊ စည်းရုံးရေး စသည်)။

    လူထုနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်နွယ်မှု - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် လူထုဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်း ထားရမည်။ မော်တောင်၏ အဆိုအရ၊ ပြည်သူလူထုကြားတွင် ရှင်သန်ရသော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် "ရေထဲမှ ငါးကဲ့သို့" ဖြစ်သည်။


    ထိုဆက်နွယ်မှုတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-

    လူထုနှင့် ပုံမှန်ဆက်သွယ်မှု - ပြည်သူလူထု၏ တုံ့ပြန်ချက်၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများနှင့် လိုအပ်ချက်များကို နားလည်ရန် စဉ်ဆက်မပြတ် ဆက်သွယ်မှု။

    ဖွံ့ဖြိုးရေးအစီအစဉ်များ - ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ ပညာရေး၊ သန့်ရှင်းရေးနှင့် အခြားလူမှုရေး လိုအပ်ချက်များကို ပံ့ပိုးခြင်း။

    ပညာပေးလုပ်ငန်းများ - တော်လှန်ရေး၏ရည်မှန်းချက်များနှင့် သဘောတရားများကို ပြည်သူလူထုသို့ ပညာပေး၊ သတင်းဖြန့်ချိခြင်း။

    ပြည်သူလူထုကို အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ထည့်သွင်းခြင်း - လူထုအခြေပြုကော်မတီများ၊ ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်သူလူထုစည်းရုံးရေးယန္တရားများမှတဆင့် တိုက်ရိုက်ပါဝင်မှု။

    နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းသည် နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာကို သတိထားရမည်။


    နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးသည် တော်လှန်ရေးနှင့် ၎င်း၏ရည်မှန်းချက်များအတွက် ထောက်ခံမှုရရှိရန် အရေးကြီးသည်။ ထိုလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သော အဓိကအချက်များမှာ-

    နိုင်ငံတကာမှ ထောက်ခံမှုနှင့် အသိအမှတ်ပြုမှု - အခြားတိုင်းပြည်များ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ နှင့် ဆက်ဆံရေးကွန်ရက်များထူထောင်ခြင်း။

    ရင်းမြစ်များရရှိရေး - ဘဏ္ဍာရေး၊ လက်နက်၊ ပစ္စည်းကိရိယာ၊ နည်းပညာနှင့် သင်တန်းများအတွက် နိုင်ငံတကာကူညီထောက်ပံ့မှု ရှာဖွေခြင်း။

    ခိုလှုံရာ - လိုအပ်ပါက အခြားတိုင်းပြည်တွင် လုံခြုံသော ခိုလှုံရာနေရာ၊ လေ့ကျင့်ရေးစခန်းများနှင့် ဆုတ်ခွာရာနေရာများ ရရှိရေး။

    နိုင်ငံတကာဆန္ဒခံယူချက် - နိုင်ငံတကာမီဒီယာနှင့် အများပြည်သူ၏ထင်မြင်ချက်တွင် တော်လှန်ရေး ၏ရည်ရွယ်ချက်များကို အကောင်းမြင်စေမည့် ပုံရိပ်တည်ဆောက်ခြင်း။

     
    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအတွင်း စံတန်ဖိုးတည်ဆောက်ပုံ
    ----------------------------------------------------


    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ အင်အားသည် ရှင်းလင်းသော၊ ခိုင်မာသော စံတန်ဖိုးစနစ်အပေါ် တည်မှီသည်။ ဤစံတန်ဖိုးစနစ်က အဖွဲ့ဝင်များအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖန်တီးပေးရုံသာမက လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များအတွက် လမ်းညွှန်ချက်အဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်သည်။

    အခြေခံအယူဝါဒဆိုင်ရာမူဘောင် - စံတန်ဖိုးစနစ်တွင် ပထမဆုံးအနေဖြင့် တော်လှန်ရေး၏သဘောတရားနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို ဖော်ပြထားသော အခြေခံအယူဝါဒဆိုင်ရာမူဘောင်တစ်ခု ပါဝင်သည်။


    ဤမူဘောင်သည် အောက်ပါတို့ကို ထောက်ပံ့သည်-

    လက်ရှိစနစ်အား ဝေဖန်ချက် - လက်ရှိလူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေများ၏ ပြဿနာများ နှင့် အားနည်းချက်များကို ထိုးထွင်းသိမြင်မှု။

    ပြောင်းလဲမှုအတွက် အမြင် - တော်လှန်ရေးရည်မှန်းချက်များနှင့် ရောက်ရှိလိုသော အနာဂတ် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ပုံရိပ်။

    အယူဝါဒဆိုင်ရာ အခြေခံမူများ - တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်သော အဓိကတန်ဖိုးများနှင့် ယုံကြည်ချက် များ (ဥပမာ - လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု၊ တန်းတူညီမျှမှု)။

    သဘောတရားဆိုင်ရာ နားလည်မှု - လူ့သမိုင်းတွင် ပြောင်းလဲမှုပြုလုပ်ပုံနှင့် လူမှုရေးတိုးတက်မှုအား နက်နဲသော သဘောတရားနားလည်မှု။

    အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှု - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အောက်ပါအချက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ထူးခြားသော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုရှိသည်။

    စုပေါင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း - သင့်လျော်သော အခြေအနေများတွင် အဖွဲ့ဝင်များပါဝင်သော ဒီမိုကရေစီ နည်းကျ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုများ။

    ဝေဖန်ရေးနှင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုဝေဖန်ရေး - အမှားများကို ပွင့်လင်းစွာ အသိအမှတ်ပြုပြီး ပြင်ဆင်ရန် ဆန္ဒရှိမှု၊ အဖွဲ့ဝင်များအကြား ပွင့်လင်းသော ဝေဖန်မှု။

    တာဝန်ယူမှု - ရလဒ်များအတွက် တာဝန်ခံမှု၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှု။

    တန်းတူညီမျှရေးတန်ဖိုး - အဖွဲ့ဝင်များကြားတွင် လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ ကျားမရေးရာ စသည်တို့ကို အခြေခံသော ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း။

    ရဲစွမ်းသတ္တိနှင့် စွန့်စားမှု - အန္တရာယ်များနှင့် အခက်အခဲများကို ရင်ဆိုင်ရန် ဆန္ဒရှိခြင်း။


    စည်းကမ်းနှင့် ဆုလာဘ်စနစ် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် မူအားဖြင့် တင်းကျပ်သော စည်းကမ်းများရှိလေ့ရှိသည်။ စည်းကမ်းနှင့် ဆုလာဘ်စနစ်တွင် ပါဝင်သည်များမှာ-

    အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ် - အဖွဲ့ဝင်များ လိုက်နာရမည့် အပြုအမူစည်းမျဉ်းများနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များ။

    စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးယန္တရားများ - စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရန် လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများနှင့် ဖြစ်နိုင်သော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ။

    အသိအမှတ်ပြုမှုစနစ် - အားကောင်းသော ပါဝင်မှုနှင့် အောင်မြင်မှုများအတွက် ရာထူးတိုးမြှင့်ခြင်း၊ ဂုဏ်ပြုမှု သို့မဟုတ် အခြားဆုလာဘ်များ။

    လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များ - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းနှင့် ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင်များကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများနှင့် စည်းမျဉ်းများ။

    ပုံသွင်းခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ရေးလုပ်ငန်းစဉ် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အဖွဲ့ဝင်သစ်များကို ပုံသွင်းရန် နှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် လေ့ကျင့်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များရှိသည်။


    ဤလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်သည်များမှာ-

    နိုင်ငံရေးပညာရေး - တော်လှန်ရေး၏ အယူဝါဒဆိုင်ရာ အခြေခံမူများကို သဘောတရားပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်သင်ကြားမှု။

    လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုလေ့ကျင့်ရေး - အဖွဲ့ဝင်များအား လိုအပ်သော လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုများ သင်ကြားပေးခြင်း။

    လူမှုရေးအရ ပုံသွင်းခြင်း - တော်လှန်ရေးတန်ဖိုးများနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံကျင့်သုံးလာစေရန် အဖွဲ့ဝင်သစ်များကို ပုံသွင်းခြင်းအစီအစဉ်။

    စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး - အဖွဲ့ဝင်များ၏ ကျွမ်းကျင်မှုများနှင့် နိုင်ငံရေးသိမြင်နိုင်မှုကို တိုးမြှင့်ရန် ဆက်လက်သင်ကြားပေးခြင်း။

    ကိုယ်စားပြုမှုနှင့် ဖွင့်ဆိုချက် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် ၎င်းတို့ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ဆိုသော လူထုနှင့် နှီးနွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းသည်။


    ​ဆိုလိုသည်မှာ အဖွဲ့အစည်းသည်-

    ကိုယ်စားပြုမှု - အဖွဲ့အစည်းတွင် လူမှုဆိုင်ရာကွဲပြားမှုများအား ကိုယ်စားပြုမှုရှိခြင်း (လူမျိုး၊ တိုင်းရင်းသား၊ ကျားမရေးရာ၊ ဘာသာရေး၊ လူမှုစီးပွားရေးနောက်ခံ)။

    လူထုအခြေပြုဖွင့်ဆိုချက် - တော်လှန်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်များနှင့် မဟာဗျူဟာများကို ပြည်သူ လူထု၏ ဦးစားပေးမှုများနှင့် လိုအပ်ချက်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုခြင်း။

    တာဝန်ခံမှု - ပြည်သူလူထု၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တာဝန်ခံမှုရှိခြင်း၊ လူထုရှေ့တွင် တာဝန်ခံခြင်း။
     

    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ ကျဆုံးခန်း
    ------------------------------------


    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းကျဆုံးခန်းကို နားလည်ခြင်းသည် ထိုအန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန် သို့မဟုတ် ရှောင်ရှားရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။

    ပြင်ပအကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးခြင်း - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အောက်ပါ ပြင်ပ အကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးနိုင်သည်-

    ရန်သူက တိုက်ရိုက်ချေမှုန်းခြင်း - ရန်သူနှင့် အင်အားမမျှခြင်းကြောင့် အဖွဲ့အစည်းကို အတင်းအကျပ် ဖျက်ဆီးခံရခြင်း။

    လူထုထောက်ခံမှုဆုံးရှုံးခြင်း - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု၏ ရည်မှန်းချက်များကို ရေရှည်မမြင်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်၏ ဆိုးကျိုးများနှင့် အခက်အခဲများကြောင့် အများပြည်သူ ထောက်ခံမှု ဆုံးရှုံးခြင်း။

    နိုင်ငံတကာအခြေအနေပြောင်းလဲမှု - နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုနှင့် အရင်းအမြစ်များ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးချိန်ခွင်လျှာ ပြောင်းလဲမှု။

    အတွင်းပိုင်းအကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျဆုံးခြင်း - အတွင်းပိုင်းအကြောင်းရင်းများကြောင့်လည်း တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ ကျဆုံးနိုင်သည်-

    အယူဝါဒဆိုင်ရာရှုပ်ထွေးမှု - နားလည်ရခက်သော၊ လက်မခံနိုင်သော အယူဝါဒဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက်။

    အတွင်းပိုင်းကွဲပြားမှု - ခေါင်းဆောင်မှု၊ မဟာဗျူဟာ သို့မဟုတ် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ကိစ္စများအပေါ် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကြောင့် ပြင်းထန်သော အဖွဲ့တွင်းအကွဲအပြဲများ။

    အာဏာရှင်ဆန်လာခြင်း - လူနည်းစု၏အသံများကို ဖိနှိပ်ခြင်းနှင့် ခေါင်းဆောင်မှုအတွင်း အာဏာအလွန်အကျွံ စုစည်းလာခြင်း။

    အကျင့်ပျက်ခြစားခြင်း - ဘဏ္ဍာရေးအကျင့်ပျက်ခြစားခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်ကျိုးအတွက် အာဏာ အလွဲသုံးစား လုပ်ခြင်း။

    လက်တွေ့မဆန်ခြင်း - လက်တွေ့မဆန်သော ရည်မှန်းချက်များ သို့မဟုတ် ရရှိနိုင်သည့် အရင်းအမြစ်များနှင့် မကိုက်ညီသော မဟာဗျူဟာများ။
     

    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအားကောင်းလာရေးလုပ်ငန်းစဉ်
    --------------------------------------------------


     တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ရှင်သန်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်း ကြသည်-

    အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အလိုက်သင့်ပြုပြင်ခြင်း - ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေများကို ထင်ဟပ်စေရန် အဖွဲ့အစည်းကို ပုံမှန်ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း။

    ခေါင်းဆောင်မှုဆက်ခံမှု - နောက်ထပ်မျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်များကို လေ့ကျင့်ပေးခြင်းနှင့် တာဝန်ခွဲဝေ ပေးခြင်း။
     
    ကြားကာလရည်မှန်းချက်များ - ရေရှည်မဟာဗျူဟာဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်များကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားစဉ် ကြားကာလရည်မှန်းချက်များကို သတ်မှတ်ခြင်း။

    အတိတ်ကအမှားများမှ သင်ယူခြင်း - ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံနှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း များ၏ အတွေ့အကြုံများမှ သင်ယူခြင်း။

    လူထုအခြေခံ - ပြည်သူလူထုနှင့် ခိုင်မာသောဆက်နွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ကြာရှည်ခိုင်မြဲမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။

    တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုများအတွက် အင်ဂျင်များဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ပြောင်းလဲရန် ကြိုးစားနေသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုယ်တိုင်ကဲ့သို့ပင် ပြောင်းလဲမှုကို ကိုယ်တိုင် ခံယူရန် အမြဲတမ်း အဆင်သင့်ရှိရမည်။ အကောင်းဆုံးအနေဖြင့် စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ သည် ၎င်းတို့တွန်းအားပေးသော မျှော်မှန်းထားသော ပြောင်းလဲမှုများကို ထင်ဟပ်ပြသရမည်။

    ​ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့သည် တရားမျှတပြီး၊ တန်းတူညီမျှကာ၊ ပိုမိုလွတ်လပ်ပြီး ဒီမိုကရေစီကျသော လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးရန် ကြိုးစားနေပါက ၎င်းတို့သည် အပြင်မှ ဖိအားပေးခြင်းမဟုတ်ဘဲ အတွင်းမှစတင်၍ ထိုတန်ဖိုးများကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးရမည် ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေး၏ ကံကြမ္မာသည် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအပေါ် လုံးလုံးလျားလျား တည်မှီနေကြောင်း သတိပြုအပ်ပါသည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများမှသည် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတပ်ပေါင်းစုဆီသို့။           ။



    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
     https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



    #politicsforwomenmyanmar
    #whatishappeninginmyamar
    #Advocacy
    #politics
    #media
  • Published on

    နွေဦးတော်လှန်ရေးနှင့် ခေါင်းဆောင်မှုဟာကွက်များ

    ရေးသားသူ- Liliane


    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 

     
    မြန်မာပြည်ကို ပန်းချီကားတစ်ချပ်နဲ့ နှိုင်းရမယ်ဆိုရင် စစ်တလင်း ကြားမှာ တော်လှန်ရေးအလံကို အမြင့်ဆုံး လွှင့်ထူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်အပြည့်မျက်လုံးနဲ့ လှမ်းကြည့်နေသည့် ပမာပင်


    နိဒါန်း
    -----

    (၄) နှစ်ပြည့်လာပြီဖြစ်တဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ ပြည်သူလူထုရဲ့ အားရမှု၊ စိတ်ပျက်မှုတွေကြားမှာ လက်ရှိအချိန်အထိ တပ်ဦးအလံကို မကျစတမ်း လွှင့်ထူထားနိုင်ဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကိုယ်တိုင်ကပင် နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ အောင်မြင်မှုတစ်ခုမဟုတ်ပါသလား။ (၄၈) လသက်တမ်းရှိတဲ့ကာလအတွင်းမှာ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုဟာ အထွန့်အထိပ်ကို ရောက်ရှိခဲ့သလို၊ စစ်ရေးစွမ်းရည်တွေ အရှိန်ထိုးမြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။

    စစ်ရေးနဲ့အတူ နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်ကို အုတ်မြစ်ချနိုင်မှုနဲ့ အခြေတည်နိုင်မှုက အားနည်းပါတယ်။ လွတ်မြောက်နယ်မြေဒေသက အုပ်ချုပ်မှုတွေအပေါ် မကျေနပ်မှုတွေက နေ့စဉ်ရက်ဆက် ပိုပြီးအသံကျယ် လာပါတယ်။ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ပြည်သူတွေရဲ့ ဒုက္ခတွေဟာ ဆထက်တပိုး မြင့်တက်လာပါတယ်။ စစ်ပွဲတွေကြားက ဒေသတွေကတော့ အပျက်ပုံပမာနဲ့ လွတ်ရာဒေသကို စစ်ရှောင်ခဲ့ကြရပါတယ်။

    တောင့်ခံနိုင်သလောက် အဆုံးထိ တောင့်ခံကြသွားမဲ့ပြည်သူတွေကတော့ မျက်ရည်လည်ရွှဲနဲ့ တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲကို နေ့စဉ်ရက်ဆက်‌ စောင့်မျှော်နေဆဲပင်။ မြန်မာပြည်ကို ပန်းချီကားတစ်ချပ်နဲ့ နှိုင်းရမယ်ဆိုရင် စစ်တလင်းကြားမှာ တော်လှန်ရေးအလံကို အမြင့်ဆုံး လွှင့်ထူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်အပြည့်မျက်လုံးနဲ့ လှမ်းကြည့်နေသည့် ပမာပင်။

    (၄) နှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ပြည်သူလူထုနဲ့ တော်လှန်ရေးကို အလှုပ်အခတ်ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ ကိစ္စပေါင်း မြောက်များစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး၊ ကောလင်းတိုက်ပွဲ၊ ရမခသိမ်းတိုက်ပွဲ၊ နပခသိမ်း တိုက်ပွဲတွေအကြောင်း၊ စစ်မှုထမ်းဥပဒေနဲ့ မရိုးနိုင်တဲ့ (၆) လတခါသက်တမ်းတိုးနေတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သက်တမ်းနဲ့ လူတွေကို စိုးရိမ်မှုဖြစ်စေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကိစ္စတွေပါ။ဒါတွေက တော်လှန်ရေးမှာ ပြောစမှတ် ဖြစ်ရတဲ့ဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။

    တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ ပူးပေါင်းပြီး စစ်ရေးဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားတွေကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေအပေါ် တရားမျှတမှု ရှိအောင် စီမံပေးဖို့ဆိုတဲ့တောင်းဆိုချက်တွေကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ကြားခဲ့ကြရပါတယ်။ (၄)နှစ်တာ ခရီးကို ပြန်မျှော်ကြည့်ရမယ်ဆို တိုက်ပွဲတွေရဲ့ အောင်မြင်မှုတွေအပေါ် အားရ စိတ်ကျေနပ်မိရသလောက် တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲအတွက် ရင်လေးနေရတုန်းပင် ဖြစ်ပါတယ်။
     
    စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအတွက် ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံများ
    ----------------------------------------------

    နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ စစ်ကောင်စီ၊ မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် အာဏာရှင်တသိုက် ပြုတ်ကျအောင် တိုက်ပွဲဝင်နေတာထက် အများကြီး ပိုပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အာဏာရှင်စနစ်ကနေ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြောင်းလဲပေးမဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ဖြစ်ပါတယ်။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတိုင်းမှာ အရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖွဲ့တစ်ခု မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။

    တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာမှုအများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကြိုတင် မှန်းဆသော လေ့လာမှုတွေထဲက Eric Hoffer ရဲ့ လေ့လာမှုက အကျော်ကြားဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ သူက တော်လှန်ရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရဲ့ အဆင့်သုံးဆင့်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် အမျိုးအစား သုံးမျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ Hoffer ရဲ့ လေ့လာမှုအရ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတွေကို “စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူ (Men of Words)” တွေက ပြင်ဆင်ပေးပြီး၊ “အမြစ်မြေလှန်တလမ်းမောင်းခေါင်းဆောင်သူ (Head by the fanatic)” က ထိပ်တိုက်တွေ့တဲ့အထိ ဦးဆောင်ပေးပြီးတော့၊ “လက်တွေ့ကျခေါင်းဆောင်သူ (Practical Men of Action)” တွေက တော်လှန်ရေးအခြေကျအောင် လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။

    စကားလုံးတွေနဲ့ဦးဆောင်သူတွေက လက်ရှိပြည်သူလူထုတွေ လက်ခံထားတဲ့အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ ယုံကြည်ချက်တွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို အသရေဖျက်တာ ရှုတ်ချတာတွေ လုပ်ပြီးတော့၊ ယုံကြည်မှုအသစ် သို့မဟုတ် အယူဝါဒအသစ်တစ်ခုအတွက် ဆန္ဒကို ဖန်တီးပေးတာ၊ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အာဏာရှင်အစိုးရအပေါ် ယုံကြည်မှုကို ယိုယွင်းစေခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချပေးပါတယ်။

    တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု ရင့်မှည့်လာသောအခါ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲပြုလိုတဲ့ တလမ်းမောင်း ခေါင်းဆောင်သူသာလျှင် ဦးဆောင်နိုင်ပါတယ်။ စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူတွေက ဒီလို တော်လှန်ရေးရဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ပွဲတွေအတွက် မသင့်လျော်ပါဘူး။ စနစ်အဟောင်း ပြိုကွဲပြီး ဖရိုဖရဲဖြစ်လာခြင်းက သူတို့ကို ကြောက်လန့်သွားစေပါတယ်။ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲလုပ်ချင်နေတဲ့ တလမ်းမောင်းခေါင်းဆောင်သူ တွေကတော့ ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး။ ဆူပူမှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တွေကို ဟန်ချက်ညီညီနဲ့ အမိန့်နာခံမှု အားကောင်းအောင် စီမံလုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့တွေရဲ့ အရေးပါတဲ့ အရည်အသွေးတွေက - (၁) ရဲရင့်မှု၊ (၂) မြင့်မြတ်သောရည်ရွယ်ချက်အပေါ် မျက်ကန်းဆန်တဲ့ ယုံကြည်မှု၊ (၃) လူအများကို ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး၊ (၄) နောက်လိုက်များရဲ့ အကြီးမားဆုံး လိုလားချက်သည် စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ သွေးစည်း ညီညွတ်မှု၊ စုပေါင်းဆက်သွယ်မှုဖြစ်ကြောင်း နားလည်မှု၊ နှင့် (၅) မျက်စိမှိတ်ယုံကြည်ကြတဲ့ လက်စွမ်း ထက်သည့်အဖွဲ့ကို စုစည်းနိုင်စွမ်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။ Hoffer က ထိုသူတို့မှာ မလိုအပ်သော အရည်အသွေး အချို့ကိုလည်း ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ထူးခြားသော ဉာဏ်ရည်၊ စိတ်ရင်းကောင်းသောစရိုက်၊ မူရင်းဆန်မှုတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ Hofferက ဒီအရည်အသွေးတွေက အဟန့်အတားပင် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

                Hoffer အရ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးကို လက်တွေ့ကျတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေက အခြေကျစေပါတယ်။ သူတို့တွေက သင့်လျော်သလို ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးနိုင်ပြီး၊ အပေးအယူလုပ်နိုင်ကာ၊ တည်ငြိမ်မှု ပုံရိပ်တစ်ခု ပြန်လည်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ကြတဲ့ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်တတ်သူ၊ အေးဆေးတည်ငြိမ်သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ လူမှုရေးအင်အားစုများနဲ့ စိတ်ခံစားချက်များရဲ့ ဦးတည်ရာကို ခံစားနားလည်နိုင်သလို၊ အခြေအနေ အချိန်အခါနဲ့အညီ မိမိတို့ရဲ့အပြုအမူကို ညှိနှိုင်းနိုင်စွမ်းလည်း ရှိပါတယ်။

    Hoffer ရဲ့အဆိုအရ တော်လှန်ရေးတစ်ခုမှာ ဤအခန်းကဏ္ဍသုံးခုကို လူအမျိုးမျိုးက အဆင့်ဆင့်နဲ့ သီးခြားစီ လုပ်ဆောင်ခြင်းက အကျိုးရှိစေပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ တက်ကြွမှုနဲ့ ထိရောက် မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ Hoffer က ထောက်ပြတာက လူအနည်းငယ်သာလျှင် အခန်းကဏ္ဍသုံးခုလုံးကို ထိရောက်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။

                တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ်သဘောတရားတစ်ခုကို Rex D. Hopper က ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ သူသည် စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးရဲ့ အဆင့်လေးဆင့်မှာ လိုအပ်တဲ့ ခေါင်းဆောင် အမျိုးအစား လေးမျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ “ပဏာမ” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ လှုံ့ဆော်သူရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ လူထုကို အသိတရားရစေဖို့၊ မတရားမှုတွေနဲ့ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုတွေကို မီးမောင်း ထိုးပြဖို့၊ မငြိမ်မသက်မှုနဲ့ မကျေနပ်မှုကို အမြင့်ဆုံးဖြစ်စေဖို့၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ အနှစ်သာရကို စိန်ခေါ်ဖို့ ကြိုးပမ်းသူဖြစ်ပါတယ်။

    “လူထုပါဝင်လာမှု” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ ပရောဖက်နဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား၏ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ ပရောဖက်က အထူးအသိပညာနှင့် အထူးတာဝန်သိစိတ် ရှိတာကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားတွေက သီးခြားပြဿနာတွေအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ရမဲ့ သီးခြားရွေးချယ်စရာ နည်းနာတွေနဲ့ အစီအစဉ်တွေကို တင်ပြရတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးရဲ့ “တရားဝင်” အဆင့်မှာ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိပါတယ်။ မူဝါဒအသစ်တွေကို ရေးဆွဲအကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပြီး၊ လူထုရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ ဆန္ဒတွေကို တိုင်းတာနိုင်သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

    လှုပ်ရှားမှုရဲ့နောက်ဆုံး သို့မဟုတ် “အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ” အဆင့်မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ အမှုဆောင်တွေ ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ တော်လှန်ရေးရည်မှန်းချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ရေးအတွက် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ စီစဉ်မှုအသစ်တွေကို ဖန်တီးနိုင်တဲ့ နည်းပညာရှင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

    ခေါင်းဆောင်မှုအမျိုးအစား၊ အသက်အရွယ်၊ လူမှုရေးနောက်ခံ၊ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ပညာရေးတို့ မည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်တွေဟာ အခြေခံကျတဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်အချို့ကို ထမ်းဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြောင်း သက်သေပြရပါမယ်။ အနည်းဆုံးအနေနဲ့ သူတို့ဟာ သင့်လျော်တဲ့ နိုင်ငံရေး အယူဝါဒတစ်ခုကို ရေးဆွဲနိုင်ရမှာ ဖြစ်သလို၊ သင့်လျော်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို တည်ထောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  ထိရောက်သော အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်ခြင်းကို အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်သလို၊ နိုင်ငံတကာအခြေအနေကို အကျိုးအရှိဆုံး စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
     
    ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နေရသည့် အပြောင်းအလဲများ
    -------------------------------------------

             နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နိုင်တဲ့ အပြောင်းအလဲများစွာ ရှိပါတယ်။ ပြည်သူ လူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအပေါ် စိတ်ဝင်တစားပါဝင်လာမှုဟာ အမြင့်ဆုံးကို ရောက်ရှိနေပါတယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာဟာ စစ်အာဏာရှင်လူတစ်စုထက် ပိုကျယ်ပြန့်ပြီး အမျိုးသားလူထုအချင်းချင်းကြား တန်းတူညီမျှရေး မရှိမှုတွေ၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ပြဌာန်းပိုင်ခွင့်မရှိမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ပိုပြီးထင်ထင်ရှားရှားမြင်လာ ကြသလို၊ တရားမျှတမှုသည် တော်လှန်ရေးကာလအတွင်းမှာပင် မျက်ကွယ်မပြုသင့်သည့် အရာဖြစ်တယ် ဆိုတာ ပိုပြီးမြင်လာကြပါတယ်။ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုအမြင့်ဆုံးရောက်ရှိနေသလို၊ စစ်ကောင်စီကို စစ်ရေးနည်းနဲ့ အမြင့်ဆုံး ဖိအားပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေကို ဖန်တီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

    မြန်မာ့တော်လှန်ရေးသမိုင်းမှာ လွတ်မြောက် နယ်မြေအများဆုံးအချိန်လို့တောင် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ စစ်တပ်တွင်း စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြားမှုကို သိသိသာသာ မြင်တွေ့နေရတဲ့အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် မြင်တွေ့နိုင်တဲ့အပြောင်းအလဲက လူမှုစံနှုန်းအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးအမြင်တွေ ထင်ထင်ရှားရှားပြောင်းလဲလာသလို၊ ပြည်တွင်းစစ်အပေါ်၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေအပေါ် အမြင် ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ အဆင့်ဆင့်ဖိနှိပ်မှုသဘောတရားကို ပိုပြီးမြင်သာလာတဲ့အချိန်အခါလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါ တယ်။ နောက်ဆုံးထင်ရှားတဲ့ အပြောင်းအလဲတစ်ခုက နိုင်ငံတကာရဲ့ မြန်မာ့အရေးစိတ်ဝင်စားမှုနဲ့ ထောက်ပံ့မှု ဟာ ပြည်သူတွေ ထင်ထားတာထက်ကို အလွန်နည်းတာကို တွေ့ရပါတယ်။
     
    အရေးတကြီးဖာထေးရမည့် ဟာကွက်များ
    ----------------------------------

                နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အောင်မြင်နိုင်မှု အမြင့်ဆုံးအချိန်ကိုလည်း ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သလို၊ ထိခိုက်နာကျင်မှု အများဆုံးအနေအထားကိုလည်း ရောက်ရှိနေပါပြီ။ ဒါကြောင့် အားနည်းချက်တွေကို အရေး တကြီးဖာထေးသွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးတကြီး ဖာထေးရမဲ့ ဟာကွက်တွေကတော့ (၁) တော်လှန်ရေး ဦးဆောင်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်ပြီးအံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်၊ (၂) အုပ်ချုပ်မှုစွမ်းရည် ပိုမို ကောင်းမွန်လာရန်နဲ့ ဒေသလိုအပ်ချက်ကို အမြင့်ဆုံးဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်နှင့် (၃) မဟာဗျူဟာမြောက် စစ်ရေး  လှုပ်ရှားများ ပိုမိုဖြစ်လာရန် ဖြစ်ပါတယ်။

                တော်လှန်ရေးဦးဆောင်မှုဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ဝေဖန်ခံရဆုံးအချက်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီဟာကွက် ကို သေချာစွာ သုံးသပ်ရင်းနဲ့ လူမှန်နေရာမှန်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါတယ်။ စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေး တစ်ခု အောင်မြင်ဖို့ရန်အတွက် စိတ်၊ စေတနာ၊ ဇော အားကောင်းရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံ မှန်ကန်မှုဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စကားလုံးတွေနဲ့ ဦးဆောင်သူတွေ အလွန်များနေပြီး၊ အမြစ်မြေလှန်အပြောင်းအလဲလုပ်ချင်နေတဲ့ တလမ်းမောင်း ခေါင်းဆောင်သူတွေနဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ခေါင်းဆောင်သူတွေက အားနည်းနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အပူတပြင်း ဖာထေးရမဲ့ ဟာကွက်တွေ ဖြစ်ပါကြောင်း။          ။

    “စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေးတစ်ခု အောင်မြင်ဖို့ရန်အတွက် စိတ်၊ စေတနာ၊ ဇော အားကောင်းရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံ မှန်ကန်မှုဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်”

  • Published on

    မိမိကိုယ်တွင်း တော်လှန်ခြင်း (သို့မဟုတ်)အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ဆီသို့

    ရေးသားသူ- Liliane

    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။ 

    နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရင်း မိမိကိုယ်တွင်း အာဏာရှင် စိတ်ဓာတ်နဲ့ အတွေးအခေါ်နဲ့ အမူအကျင့်တွေကို အတွင်းကျကျ ပယ်သတ်နိုင်မှသာလျှင် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို တပါတည်း တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်

    နိဒါန်း
    -----


    အာဏာရှင်စနစ်အောက်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်ခဲ့ရတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေနဲ့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကူးပြောင်းရာမှာ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့် ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ဟာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်နဲ့ အပြုအမူများကို နှစ်ပေါင်းများစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့နှင့်ပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ထိုစနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကြောင့် ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်နိုင်စွမ်း၊ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းနဲ့ စုပေါင်း ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းတို့ ယုတ်လျော့ကျဆင်းပုံပျက်ခဲ့ကြရပါတယ်။

    အာဏာရှင်ကိုဖြုတ်ချနိုင်ရုံနဲ့ တော်လှန်မှုရဲ့အနှစ်သာရကို မရရှိနိုင်ပါဘူး။ ပြည်သူ တစ်ယောက်ချင်း ကိုယ်တိုင်က မိမိတို့ရဲ့အခွင့်အရေးနဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို သိရှိနားလည်ရုံမျှမက လက်တွေ့ကျင့်သုံးတတ်ဖို့ စိတ်ပြင်းပြင်းပြပြရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လွတ်လပ်စွာတွေးခေါ်တတ်ခြင်း၊ မိမိရဲ့ အမြင် သဘောထားများကို ဖော်ထုတ်တတ်ခြင်း၊ တပါးသူအမြင်များကို လေးစားတတ်ခြင်း၊ အများပါဝင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်တတ်ခြင်းစတဲ့ ဒီမိုကရေစီ ကျင့်စဉ်များကိုလည်း လေ့လာကျင့်သုံးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

    အာဏာရှင်စနစ်မှ ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းရာမှာ နိုင်ငံရေးစနစ် ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဥပဒေများ ပြဌာန်းခြင်း၊ အဖွဲ့အစည်းများ တည်ထောင်ခြင်း စသည့် အပေါ်ယံအဆင့် ပြောင်းလဲမှုများသာမက ပြည်သူ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် အမူအကျင့်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အာဏာရှင်စနစ်အောက်ကနေ ရုန်းထွက်ပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ဆီသို့ လှမ်းချီနိုင်ရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို မည်သို့တော်လှန်ပြောင်းလဲသင့်ကြောင်း အသေးစိတ် ဆွေးနွေး တင်ပြသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

    “အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နှစ်ရှည်လများ နေထိုင်ခဲ့ရတာကြောင့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ တွေးခေါ်မှုပုံစံနဲ့ အပြုအမူတွေဟာ စွဲကပ်နေတတ်ပါတယ်”

    အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကို သိမြင်ခြင်း
    --------------------------------------


    အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နှစ်ရှည်လများ နေထိုင်ခဲ့ရတာကြောင့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ တွေးခေါ်မှုပုံစံနဲ့ အပြုအမူတွေဟာ အောက်ပါ လက္ခဏာတွေ စွဲကပ်နေတတ်ပါတယ်။ ထိုလက္ခဏာတွေကို သိမြင်ခြင်းအားဖြင့် မိမိကိုယ်တွင်းမှာ အာဏာရှင်စနစ် ဘယ်လောက်အထိ အမြစ်တွယ်နေသလဲဆိုတာကို ပြန်ပြီး သုံးသပ်စစ်ဆေး နိုင်ပါတယ်။

    ၁။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို မယုံကြည်မှု
    • မိမိရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေအပေါ် ယုံကြည်မှု နည်းပါးခြင်း
    • မိမိရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ တွန့်ဆုတ်နေခြင်း
    • အသစ်အဆန်းတွေကို စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
    • အခြားသူတွေရဲ့ အကဲဖြတ်မှုကို အလွန်အမင်း ကြောက်ရွံ့ခြင်း
    • မိမိရဲ့ အရည်အချင်းများကို လျှော့တွက်တတ်ခြင်း
    • အရေးကြီးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ အခြားသူများအပေါ် အလွန်အမင်း မှီခိုတတ်ခြင်း

    ၂။ အထက်လူကြီးကို ကြောက်ရွံ့နာခံမှု
    • အထက်လူကြီးတွေရဲ့ အမိန့်ကို မေးခွန်းမထုတ်ဘဲ လိုက်နာခြင်း
    • အထက်လူကြီးတွေရဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း
    • ရာထူးအဆင့်အတန်းကိုသာ အလွန်အမင်း အလေးထားတတ်ခြင်း
    • အထက်လူကြီးတွေကို မျက်နှာလိုမျက်နှာရ လုပ်ကိုင်တတ်ခြင်း
    • အထက်အောက် ဆက်ဆံရေးတွင် ပွင့်လင်းမှု မရှိခြင်း
    • အထက်လူကြီးတွေ ရှိနေတဲ့အခါမှာ မိမိရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားတတ်ခြင်း​

    ၃။ တာဝန်ယူမှု တိမ်းရှောင်ခြင်း
    • ပြဿနာတွေကို ရှောင်ရှားပြီး တာဝန်ကို အခြားသူတွေအပေါ် ပုံချခြင်း
    • မိမိရဲ့ အမှားတွေကို ဝန်ခံဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
    • ခက်ခဲသော ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ရှောင်ရှားတတ်ခြင်း
    • အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ ကြားနေတတ်ခြင်း
    • ပြဿနာတွေကို ဖုံးကွယ်ထားပြီး ရင်မဆိုင်လိုခြင်း
    • အခြားသူတွေရဲ့ အမှားတွေကို တုံ့ပြန်ပြောဆိုဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း

    ၄။ စုပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားနည်းခြင်း
    • အခြားသူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
    • အဖွဲ့လိုက် ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
    • အခြားသူတွေရဲ့ အကြံဉာဏ်တွေကို လက်ခံနိုင်ဖို့ ခက်ခဲခြင်း
    • မိမိရဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို မျှဝေဖို့ တွန့်ဆုတ်ခြင်း
    • အများနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ရှောင်ရှားခြင်း
    • အများအကျိုးအတွက် ရပ်တည်ပြောဆိုဖို့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း

    “အာဏာရှင်အမူအကျင့်တွေကို အပြောင်းအလဲ မပြုလုပ်ဘဲ ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပေါ်ထွန်းလာဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး”

    ထိုလက္ခဏာအားလုံးဟာ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ စနစ်တကျဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုတွေကနေ ဖြစ်ပေါ် လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအမူအကျင့်တွေဟာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဟန့်တားရုံ သာမက၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးကိုပါ အဟန့်အတား ဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထိုလက္ခဏာတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲဖို့ အလွန်အရေးကြီး ပါသည်။ ဒီလိုအပြောင်းအလဲတွေ မပြုလုပ်ဘဲ ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပေါ်ထွန်းလာဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

    မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ခြင်း
    -----------------------


    ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် အောင်မြင်ဖို့အတွက် အထက်ပါ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့်ပိုင်း ဆိုင်ရာ အားနည်းချက်တွေကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အောက်ပါ နယ်ပယ်တွေမှာ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

    ၁။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
    • မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ခြင်း
    • ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ချမှတ်တတ်စေခြင်း
    • အပြုသဘောဆောင်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ မွေးမြူခြင်း
    • စိတ်ဓာတ်ခွန်အား မြှင့်တင်ခြင်း
    • မိမိရဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ တန်ဖိုးကို သိမြင်နားလည်ခြင်း
    • စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုတွေကို ကျော်လွှားတတ်စေခြင်း

    ၂။ အသိပညာပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
    • ပညာရေးနှင့် အသိပညာ တိုးမြှင့်ခြင်း
    • သတင်းအချက်အလက်တွေကို စနစ်တကျ ဆန်းစစ်လေ့လာခြင်း
    • အတွေးအခေါ်သစ်တွေကို လက်ခံတတ်စေခြင်း
    • လေ့လာသင်ယူမှုကို အမြဲပြုလုပ်နေခြင်း
    • အခြားသူတွေကနေ သင်ခန်းစာယူတတ်စေခြင်း
    • ဆန်းသစ်တီထွင်မှု စွမ်းရည်တွေ မြှင့်တင်ခြင်း

    ၃။ လူမှုဆက်ဆံရေးပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
    • အခြားသူတွေနဲ့ ထိရောက်စွာ ဆက်သွယ်ပြောဆိုခြင်း
    • ပဋိပက္ခတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းတတ်စေခြင်း
    • အခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို လေးစားခြင်း
    • စုပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းစေခြင်း
    • ကိုယ်ချင်းစာနာတတ်စေခြင်း
    • လူမှုကွန်ရက်တွေ တည်ဆောက်နိုင်ခြင်း

    ၄။ ခေါင်းဆောင်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
    • တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု အားကောင်းစေခြင်း
    • ဦးဆောင်မှု စွမ်းရည်များ မြှင့်တင်ခြင်း
    • အခြားသူတွေကို လမ်းညွှန်နိုင်စွမ်း တိုးတက်စေခြင်း
    • စည်းရုံးရေးစွမ်းရည် မြှင့်တင်ခြင်း
    • ရှေ့ဆောင်ရှေ့ရွက်ပြု လုပ်ဆောင်တတ်စေခြင်း
    • အဖွဲ့အစည်းစီမံခန့်ခွဲမှု စွမ်းရည်တွေ တိုးတက်စေခြင်း
     
    ၅။ နိုင်ငံသားပိုင်းဆိုင်ရာ တော်လှန်ခြင်း
    • နိုင်ငံသားတာဝန်နှင့် အခွင့်အရေးတွေကို နားလည်ခြင်း
    • အများအကျိုးအတွက် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း
    • တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လေးစားလိုက်နာခြင်း
    • လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်တွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း
    • ပြည်သူ့ရေးရာကိစ္စတွေမှာ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခြင်း
    • အဂတိလိုက်စားမှုကို ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ခြင်း
     
    လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ရမည့် အချက်များ
    ---------------------------------


              အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းရာမှာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဥပဒေတွေ ပြောင်းလဲရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ အမူအကျင့်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း လိုအပ်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ အချိန်ယူရပြီး၊ စိတ်ရှည် သည်းခံရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပေမဲ့ စစ်မှန်သော ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

    ၁။ တစ်ဦးချင်းအဆင့်
    • စာဖတ်ခြင်းကို အလေ့အကျင့်ပြုရန်
    • အခြားသူတွေရဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို လေ့လာရန်
    • မိမိရဲ့ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေကို သိရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရန်
    • ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်ကို မြှင့်တင်ရန်

    ၂။ မိသားစုအဆင့်
    • မိသားစုတွင်း ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ရန်
    • ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အတူတကွ ချမှတ်ရန်
    • တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုကို လေ့ကျင့်ရန်

    ၃။ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအဆင့်
    • မတူကွဲပြားတဲ့ လူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်
    • အများပါဝင်သော ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ရန်
    • အခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို နားထောင်တတ်ရန်
    • ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်ရန်
    • အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်
    • လူမှုကွန်ရက်များမှတဆင့် အသိပညာ မျှဝေရန်

    မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုများကို ဖယ်ရှားပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီယဉ်ကျေးမှုပေါ်ထွန်းလာစေဖို့ အထောက်အကူပြုပါတယ်။ ထိုပြောင်းလဲမှုတွေဟာ တစ်ဦးချင်း အဆင့်မှစတင်ပြီး တဖြည်းဖြည်းပြန့်ပွားစေကာ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကို တော်လှန်ပြောင်းလဲခြင်းကား တော်လှန်ရေး တစ်ခု အောင်မြင်ဖို့အတွက် အဓိက သော့ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ မလွဲမသွေလုပ်ဆောင်ရမဲ့ အရာဖြစ်သလို၊ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။

    နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရင်း မိမိကိုယ်တွင်း အာဏာရှင် စိတ်ဓာတ်နဲ့ အတွေးအခေါ်နဲ့ အမူအကျင့်တွေကို အတွင်းကျကျ ပယ်သတ်နိုင်မှသာလျှင် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို တပါတည်း တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ နောက်ထပ် သဏ္ဍာန်ကွဲစစ်အာဏာရှင်စနစ်တွေ၊ အရပ်သားအာဏာရှင်စနစ်တွေ ပေါ်ထွန်းလာဖို့အတွက် လမ်းစမဖြစ်စေဖို့ လိုပါတယ်။

    ဒါကြောင့် အာဏာရှင်ပေါက်ပွားနိုင်သော စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်၊ ရပ်တည်ချက်၊ အမူအကျင့် တွေကို အပြီးတိုင်ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပြောင်းလဲပေးနိုင်တဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက တာဝန်ယူမှု အပြည့်နဲ့ မိမိကိုယ်တွင်းတော်လှန်ခြင်းကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ကြဖို့ စိတ်နှလုံးနှစ်ပြီး တိုက်တွန်း အပ်ပါတယ်။

    “အာဏာရှင်ပေါက်ပွားနိုင်သော စိတ်ဓာတ်၊ အတွေးအခေါ်၊ ရပ်တည်ချက်၊ အမူအကျင့် တွေကို အပြီးတိုင်ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပြောင်းလဲပေးနိုင်တဲ့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက တာဝန်ယူမှု အပြည့်နဲ့ မိမိကိုယ်တွင်းတော်လှန်ခြင်းကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ကြဖို့ စိတ်နှလုံးနှစ်ပြီး တိုက်တွန်း အပ်ပါတယ်”


    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
     https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



    #politicsforwomenmyanmar
    #whatishappeninginmyamar
    #Advocacy
    #politics
    #media



  • Published on

    တော်လှန်ရေးနှင့် အယူဝါဒ

    ရေးသူ - Liliane

    အမျိုးသမီးအသံအမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ် အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်တင်ပြသည်။ 

    နိဒါန်း
    -------


    တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် အယူဝါဒတစ်ခု မပါမဖြစ် ပါသည်။ အယူဝါဒသည် ရုပ်ရှင်ကားတစ်ကားတွင် ပါရှိရမည့် ဇာတ်ညွှန်းကဲ့သို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဇာတ်ညွှန်းမရှိဘဲ ဇာတ်ကားကောင်းတစ်ခု မဖန်တီးနိုင်သကဲ့သို့ အယူဝါဒမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ် အောင်မြင်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးတစ်ခု၏ အမြုတေဖြစ်သည်။

    သမိုင်းကို ပြန်လည်လေ့လာကြည့်ပါက ပြင်သစ်တော်လှန်ရေး၊ အမေရိကန်တော်လှန်ရေး၊ ရုရှားတော်လှန်ရေး၊ တရုတ်တော်လှန်ရေးမှစ၍ ကမ္ဘာအနှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့သော တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် ရှင်းလင်းသော အယူဝါဒဆိုင်ရာ ခံယူချက်များမှ အစပြုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့အားလုံးတွင် တွန်းလှန်ရမည့်စနစ်ကို ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ရှုတ်ချထားသော အယူဝါဒများနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် အပြုသဘောဆောင်သော ရည်မှန်းချက်များကို မြင်တွေ့ရပါသည်။
     
    အယူဝါဒဟူသည်
    ----------------


    အယူဝါဒဟူသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း (သို့မဟုတ် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အုပ်စုသေးငယ်တစ်ခု) ကို စည်းနှောင် ထားသော စိတ်ခံစားမှုပြင်းထန်သည့် အတွေးအခေါ်၊ ယုံကြည်ချက်၊ သမိုင်း၊ ပုံပြင်များနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများ ကနေ စုစည်းပုံဖော်ထားသော စနစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ အယူဝါဒသည် လူတစ်ဦးတည်း၏ အတွေးအခေါ် မဟုတ်ဘဲ လူအုပ်စုတစ်ခုလုံး၏ ယုံကြည်ချက်နှင့် အမြင်စနစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လူအုပ်စုတစ်ခု၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လမ်းညွှန်ပြီး ၎င်းတို့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် တုံ့ပြန်မှုများကို ပုံဖော် ပေးသည်။

    အယူဝါဒ၏ အရေးပါသော လက္ခဏာတစ်ခုမှာ စိတ်ခံစားမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ခြင်း၊ စိတ်ခံစားမှု ဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုကို ဆွဲဆောင်ခြင်းနှင့် ခံစားမှုကို ဖြစ်စေခြင်း ဖြစ်သည်။ အယူဝါဒသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စုပေါင်းခံစားချက်များနှင့် ခံယူချက်များ ကို ဖန်တီးပေးသည်။

    အယူဝါဒသည် သင်္ကေတများမှတဆင့် သမိုင်းကြောင်း၊ ဒဏ္ဍာရီများနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများကို ဆက်သွယ်ပေးသည်။ သင်္ကေတများဆိုသည်မှာ အလံ၊ ယဉ်ကျေးမှုများ၊ ဆော်ကြောသံများ စသည့် အရာများဖြစ်သည်။ သင်္ကေတများသည် အဓိပ္ပါယ်ကျယ်ပြန့်မှုကို ကိုယ်စားပြုပြီး မတူညီတဲ့နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့ အကြား တည်ရှိနေတဲ့အဓိပ္ပါယ်ကို ချက်ချင်း နားလည်စေသည်။

    ဥပမာအားဖြင့် လက်သုံးချောင်းထောင်သည့် သင်္ကေတသည် နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ဟင်္သာသင်္ကေတသည် မွန်လူမျိုးဖြစ်တည်မှု၊ အောက်ချင်းငှက်သည် ချင်းလူမျိုးဖြစ်တည်မှု၊ ဖားစည်သည် ကရင်လူမျိုးဖြစ်တည်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။
     
    အယူဝါဒ ပေါ်ထွန်းလာပုံ
    ---------------------


    အယူဝါဒများသည် ဗလာကျင်းအခြေအနေထဲမှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း မဟုတ်ပေ။ ယေဘုယျအားဖြင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ခွဲခြားဖိနှိပ်ဖယ်ကျဉ်မှုများနှင့် အတင်းအဓမ္မလုယူခံရမှုများကြောင့် လူအုပ်စုတစ်စု၏ အသိစိတ်သည် ပြောင်းလဲသွားပြီး အယူဝါဒ ပေါ်ပေါက် လာခြင်း ဖြစ်သည်။

    ဤအတင်းအဓမ္မလုယူမှုများ၊ ဆိုးရွားသောခွဲခြားဖိနှိပ်ဖယ်ကျဉ်မှုများသည် မကျေနပ်မှု၊ ဒေါသနှင့် ပုန်ကန်မှုကို တွန်းအားပေးသည့် ဆန္ဒတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး လက်ရှိအနေအထားကို ပြောင်းလဲရန် စုပေါင်းဆန္ဒတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

    တော်လှန်ရေးအယူဝါဒ ပေါ်ပေါက်လာပုံကို အဓိကအဆင့် (၃) ဆင့်ဖြင့် ဖော်ပြနိုင်သည်။ ပထမအဆင့်မှာ လက်ရှိအခြေအနေကို ကျင့်ဝတ်မဲ့သည်ဟု အပြည့်အဝဝေဖန်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေး အယူဝါဒတိုင်းသည် မတရားသော လက်ရှိလူမှုစနစ်ကို ရှုတ်ချသည်။ လက်ရှိစနစ်၏ ရှုပ်ထွေးသော ပြဿနာများ၊ ချို့ယွင်းချက်များနှင့် အားနည်းချက်များကို ပြသပြီး ဤပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် လက်ရှိ စနစ်၏စွမ်းရည်မရှိကြောင်း ဖော်ထုတ်ဝေဖန်သည်။

    ဤအဆင့်သည် လက်ရှိအုပ်ချုပ်သူ၏ တရားဝင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး အုပ်ချုပ်သူ၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် စည်းကမ်းကို ယိုယွင်းစေသည်။ ကျင့်ဝတ် ဆိုင်ရာ ဒေါသ၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စိတ်ဆိုးမှု၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ကန့်ကွက်မှုများသည် တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများ အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်။

    ဒုတိယအဆင့်မှာ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် အခြားရွေးချယ်စရာ အမြင်တစ်ခုကို သတ်မှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော၊ ပိုမိုတရားမျှတသော၊ ပိုမိုတန်းတူညီမျှသော အနာဂတ်ကို ခြယ်မှုန်းသည်။ ဤအဆင့်တွင် အယူဝါဒသည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင် အပြုသဘောဆောင်သော တန်ဖိုးများကို ပြန်လည်သတ်မှတ်သည်။

    လွတ်လပ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ တရားမျှတမှု၊ ညီအစ်ကိုရင်းချာစိတ်ဓာတ်၊ လူသားဆန်မှုစသည့် စံနှုန်းများကို အခြေပြုပြီး အတွေးသစ်၊ အမြင်သစ်ကို ဖန်တီးသည်။ ဤအခြားရွေးချယ်စရာ အမြင်သည် ကြီးကျယ်သောဒဏ္ဍာရီကို အခြေခံ၍ ကြီးကျယ်သော ဟန်ချက်ညီသော လူ့အဖွဲ့အစည်းပုံရိပ်တစ်ခုကို ဖော်ပြသည်။ ထိုအမြင်သစ်သည် လွန်ကဲသော တန်ဖိုးများကို ဖော်ပြပြီး လူထုအတွက် စည်းရုံးရေးဆော်ကြောသံ ဖြစ်လာသည်။

    စည်းရုံးရေး အား အကောင်းဆုံးဖြစ်ရန် ထိုအမြင်ကို ပိုမိုနားလည်စွဲမြဲပြီး သုံးစွဲရန်အတွက် ရိုးရှင်းအောင် ပြုလုပ်ရသည်။ ထို့ကြောင့် လီနင်၏ “မြေယာ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပေါင်မုန့်” ဆိုသော ဆော်ဩသံ သို့မဟုတ် နွေဦးတော်လှန်ရေး တွင် “ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီတည်ဆောက်ရေး” ကဲ့သို့ ကြွေးကြော်သံကို မြင်ရနိုင်သည်။

    တတိယအဆင့်မှာ အမြင်သစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လုပ်ဆောင်ချက်အစီအစဉ် တစ်ခုကို ဖန်တီးခြင်းဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် အတွေးအခေါ်သစ်များ ရရှိရန် အကောင်အထည်ဖော်ရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်အစီအစဉ်တစ်ခုလည်း ပါဝင်သည်။ တနည်းပြောရလျှင် တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် အမြင် များနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများ အကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် အင်အားစုအသီးသီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ပုံစံများကို ဆက်စပ်ရန် ရှာဖွေသည်။

    အချို့တော်လှန်ရေးအယူဝါဒများတွင် ချက်ချင်း လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာများ၊ အချိန်ကာလတခုတွင် မဖြစ်မနေအကောင်အထည်ဖော်ရမည့်အရာများနှင့် နောက်ဆုံးမှ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရမည့် ရည်မှန်းချက်များဟူ၍ သတ်မှတ်သော ဦးစားပေး အစီအစဉ်တစ်ခု ပါဝင်နိုင်သည်။

    “တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် အယူဝါဒသည် ကျယ်ပြန့်သော လူထုထောက်ခံမှု ရရှိရမည် ဖြစ်သည်”

    တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် အယူဝါဒသည် ကျယ်ပြန့်သော လူထုထောက်ခံမှု ရရှိရမည် ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် အယူဝါဒသည် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိပြီး အခွင့်အရေးကို လိုက်၍ ဆောင်ရွက် နိုင်ရမည်။ အမျိုးမျိုးသောကိစ္စရပ်များအပေါ် အယူဝါဒ၏ ရပ်တည်ချက်သည် သတ်မှတ်ပြီး အပြီးသတ်ဖြစ်၍ မရပေ။ ရှေ့တိုးနောက်ဆုတ်လုပ်ရန်နှင့် ညှိနှိုင်းရန် လုံလောက်သော နေရာချန်လှပ် ထားရမည်။ အယူဝါဒ ဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်မှုသည် တော်လှန်ရေးကျဆုံးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
     
    တော်လှန်ရေးအပေါ် အယူဝါဒ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုများ
    -----------------------------------------


                တော်လှန်ရေးအယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ ခရီးလမ်းကြောင်းနှင့် ရလဒ်ကို ပုံဖော်ပေးသည်။ တော်လှန်ရေးအပေါ် အယူဝါဒ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုများကို ဖော်ပြရပါက -

    (၁) ရေရှည်ရည်မှန်းချက်ကို သတ်မှတ်ပေးခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် ရည်မှန်းချက်နှင့် အနာဂတ်မျှော်မှန်းချက်ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ရှင်းလင်းသော ရည်မှန်းချက်မရှိဘဲ တော်လှန်ရေးသည် ဦးတည်ချက်ပျောက်ဆုံးပြီး ကမောက်ကမ ဖြစ်နိုင်သည်။ ရည်ရွယ်ချက် ရှင်းလင်းသော အယူဝါဒရှိခြင်းက တော်လှန်ရေးသမားများကို အာရုံစူးစိုက်မှုရှိစေပြီး လတ်တလော အဆင်ပြေမှုအတွက် ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းမရှိဘဲ ရေရှည်ပန်းတိုင်ဆီသို့ ရောက်ရှိအောင် ဇွဲလုံ့လဖြင့် ကြိုးပမ်းစေသည်။

    (၂) ဆွဲဆောင်စည်းရုံးမှုကို အားပေးခြင်း - စိတ်ဓာတ်လှုံ့ဆော်မှုရှိပြီး၊ ရှင်းလင်းပေါ်လွင်သော၊ ပြတ်သားသည့် အယူဝါဒသည် သာမန်ပြည်သူများကို တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်လာရန် ဆွဲဆောင်နိုင်ပါသည်။

    တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်မှုသည် လူထု၏ နာကျင်မှုနှင့် မကျေနပ်မှုကို အခြေခံ၍ တော်လှန်ရေးတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်လာအောင် လုပ်ဆောင်ရမည်။တော်လှန်ရေးသမားများ၏ လူထု အပေါ် စည်းရုံးရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအသိပညာပေးနိုင်လေလေ၊ လူထုလိုလားသော ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု ဖန်တီးနိုင်လေလေ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန် အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုများပြားလေ ဖြစ်သည်။

    (၃) တော်လှန်ရေးလုပ်ဆောင်ချက်များကို တရားဝင်ဖြစ်စေခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး သမားများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို တရားဝင်ဖြစ်စေပြီး ဂုဏ်သိက္ခာပေးသည်။

    တရားမျှတမှုရှိသော၊ ကျင့်ဝတ်နှင့်ညီသော အယူဝါဒတစ်ခုကို အခြေခံခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးသမားများသည် သူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် တိုက်ပွဲဝင်မှုများအတွက် ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားအင်နှင့် ခိုင်မာမှုကို ရရှိစေသည်။ တော်လှန်ရေးသမားများကို သူတို့လုပ်ဆောင်နေသည့်အရာသည် မှန်ကန်သည်ဟု ခံစားစေပြီး လူထုက သူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို နားလည်ပံ့ပိုးရန် အခွင့်အလမ်း ပိုပေးသည်။

    (၄) ကိုယ်ကျိုးစွန့် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုကို မြှင့်တင်ခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် တစ်ဦးချင်းထက် အုပ်စုလိုက် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုကို လိုအပ်သည်။ ခိုင်မာသော အယူဝါဒနှင့် တည်ဆောက်ထားသော တော်လှန်ရေးသမားများသည် သူတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အသက်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ကြသည်။ တော်လှန်ရေးတစ်ခုတွင် ဤကဲ့သို့သော စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုမျိုးမရှိလျှင် ၎င်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အဓိက စွမ်းအားစုကို ဆုံးရှုံးစေသည်။

    (၅) တော်လှန်ရေးသမားများအား စိတ်ဓာတ်ခွန်အားပေးခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် အရိပ်အမြွက် မျှသာ အမြင်ရသော ရေရှည်တိုက်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်သည်။

    ဤကဲ့သို့သော ခက်ခဲသောခရီးလမ်းတွင် တော်လှန်ရေးသမားများအား စွမ်းအင်ဖြည့်ပြီး စိတ်ဓာတ်ခွန်အားပေးသော အယူဝါဒသည် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်။ အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးသမားများအား ၎င်းတို့၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် ရည်မှန်းချက်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ကူညီပေးပြီး ခက်ခဲသောအခြေအနေများကို ကျော်လွှားရန် စွမ်းအားပေးသည်။ ၎င်းသည် အရှုံးနှင့် ကျဆုံးမှုများ၏ ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေပြီး တော်လှန်ရေးကို ရှေ့ဆက်ရန် ခွန်အား ဖြစ်စေသည်။

    (၆) စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်း - ရှင်းလင်းသောအယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ အကြား ယုံကြည်မှုကို ပိုဖြစ်စေပြီး စည်းလုံးမှုကို ပိုဖြစ်စေနိုင်သည်။ မတူညီသောအမြင်များကိုလည်း ညှိနှိုင်းရ ပိုလွယ်ကူစေသည်။ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှုသည် တော်လှန်ရေးအင်အားစုကို စုစည်း နိုင်ခြင်းနှင့် ရလဒ်များကို စုပေါင်းရရှိခြင်းအပေါ် များစွာမူတည်သည်။

    (၇) အရေးပေါ်ဆုံးဖြတ်ချက်များအတွက် လမ်းညွှန်ချက်ပေးခြင်း - တော်လှန်ရေးသည် မမျှော်လင့် ထားသော ပြဿနာများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ရွေးချယ်မှုများကို မကြာခဏ ရင်ဆိုင်ရသည်။ ဤအခြေအနေများတွင် အယူဝါဒသည် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရာတွင် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော လမ်းညွှန်မှု ကို ပေးနိုင်သည်။ ခိုင်မာသော အယူဝါဒရှိသော တော်လှန်ရေးသမားများသည် ၎င်းတို့၏ အခြေခံ တန်ဖိုးများနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ မျှော်မှန်းမထားသော အကျပ်အတည်းများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ပိုမိုအဆင်သင့် ဖြစ်ကြသည်။

    (၈) တော်လှန်ရေးအလွန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချခြင်း - အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေးအလွန် လူမှုပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများနှင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။ ခိုင်မာပြီး တိကျသော ရှင်းလင်းသောအယူဝါဒမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးသည် အစိုးရတစ်ရပ်ကို ပြုတ်ကျစေခြင်းဖြင့်သာ အဆုံးသတ်သွားပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်ကာ၊ တရားမျှတသော၊ တန်းတူညီမျှသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။
     
    နိဂုံး
    -----


    တော်လှန်ရေးတိုင်းသည် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များနှင့် ခံယူချက်များ ပါရှိသည်။ အယူဝါဒများ မပါသော တော်လှန်ရေးများသည် ဖရိုဖရဲဖြစ်ကာ အကျိုးမဲ့၊ သို့မဟုတ် ဖိနှိပ်သော စနစ်တစ်ခုကို အခြား တစ်ခုဖြင့် အစားထိုးသည့် ရလဒ်သာ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် ထိရောက်သော အယူဝါဒသည် သာတူညီမျှကာ ပိုမိုတရားမျှတမှု၊ လူသားဆန်မှုရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဆီသို့ ဦးတည်စေသည့် အရေးပါသော ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

    တော်လှန်ရေးတစ်ခု၏ အောင်မြင်မှုသည် ထိရောက်သော အယူဝါဒနှင့် ခိုင်မာသည့်ချဉ်းကပ်မှု၏ ပေါင်းစပ်မှုအပေါ် မူတည်ပါသည်။ သို့မှသာ တော်လှန်ရေးသည် စစ်မှန်သော လူသားဆန်သော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းသစ်တစ်ခု ဖန်တီးရန် ရည်မှန်းချက်ကို ပြည့်မီနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

    အယူဝါဒသည် တော်လှန်ရေး၏ စိတ်ဝိဉာဉ်ဖြစ်ပြီး ထိုစိတ်တန်ခိုးနှင့် ကြီးမားသော ရန်သူကို ရင်ဆိုင်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ခိုင်မာအားကောင်းသော အယူဝါဒတစ်ခုကို တည်ဆောက်နိုင်မှသာ တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲကို မြင်တွေ့ကြရမှာ ဖြစ်ပါသည်။

    “အယူဝါဒ ဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်မှုသည် တော်လှန်ရေးကျဆုံးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်”



    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
     https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



    #politicsforwomenmyanmar
    #whatishappeninginmyamar
    #Advocacy
    #politics
    #media

  • Published on

    တော်လှန်သောစိတ်များ

    ရေးသူ - Liliane

    အမျိုးသမီးအသံအမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်တင်ပြသည်။ 


    မြန်မာပြည်သူများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို “ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများ” အဖြစ်မှ “တော်လှန်သော နိုင်ငံသားများ” အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လာကြသည်

    နိဒါန်း
    -------


    နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် စတင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ နက်ရှိုင်းသော သမိုင်းဝင် လူမှုစီးပွား၊ နိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုဆီသို့ ဦးတည်နေပါသည်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်စဉ်ကို လုံးဝလက်မခံရာကနေ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဖြစ်စေသော နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အခြေခံအုတ်မြစ် အားလုံးကို ပြောင်းလဲရန် ဦးတည်စေခဲ့ပါသည်။ မတရားလုပ်ရပ်ကနေ မတရားမှုအားလုံး၊ ဖိနှိပ်ချုပ်ကိုင်မှုနှင့် ချယ်လှယ်အုပ်စိုးမှုအားလုံးကို ပြည်သူလူထုတရပ်လုံးက မြင်ခဲ့ကြရသည်။ ဤသည်ကား မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးပေတည်း။

    တော်လှန်ရေးဆိုသည်မှာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး သို့မဟုတ် စီးပွားရေးစနစ် များကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်သည်။ တော်လှန်ရေးများကို  နိုင်ငံရေးရှုထောင့်၊ စီးပွားရေး ရှုထောင့်မှ လေ့လာသလို စိတ်ပညာအခြေခံကနေလည်း လေ့လာကြည့်ရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။ Charles A. Ellwood၊ Peter H. Amann၊ Gustave Le Bon နှင့် Dale Yoder အစရှိသော ပညာရှင်များက စိတ်ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်နည်းများဖြင့် တော်လှန်ရေးများကို လေ့လာဆန်းစစ်ခဲ့ကြသည်။

    တော်လှန်ရေးများကို စိတ်ပညာရပ်ရှုထောင့်မှ ကြည့်လျှင် ပြင်ပပုံသဏ္ဍန်များ (အကြမ်းဖက်မှု၊ ဆူပူအုံကြွမှု၊ အာဏာလွှဲပြောင်းခြင်း) ထက်ကျော်လွန်၍ အတွင်းပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို နားလည်လာနိုင်စေသည်။ ဤချဉ်းကပ်နည်းက တော်လှန်ရေး၏ အနက်ရှိုင်းဆုံး အခြေခံများကို ဖော်ထုတ်ရန် ကြိုးစားပေးနိုင်သည်။

    Ellwood ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးတိုင်းတွင် “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေခံ” တစ်ခုရှိသည်။ တော်လှန်ရေးများသည် လူမှုအစီအစဉ်တွင် မငြိမ်သက်မှုများဖြစ်ပြီး လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက် ပျက်စီးသွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ပုံမှန်အခြေအနေတွင် လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ သည် တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြောင်းလဲနေပြီး တော်လှန်ရေးအခြေအနေများတွင်မူ ထိုပြောင်းလဲမှုက လျင်မြန်၍ စနစ်တကျ ဖြစ်လာသည်။

    ဤသီအိုရီအရ တော်လှန်ရေးများကို “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဘဝ၏ ဥပဒေသများ” နှင့်အညီ ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်များအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်ပြီး ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သည်ဟု Ellwood က အဆိုပြုသည်။ လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများသည် ခိုင်မာပြီး ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်မရှိဘဲ၊ ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေ၊ အချိန်အခါနှင့်အတူ မလိုက်လျောညီထွေ မဖြစ်တော့သောအခါ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားရန် အလားအလာ ပိုများပြားလာသည်။

    Amann ၏ အမြင်တွင် နိုင်ငံရေးအုပ်ချုပ်မှုစနစ်များသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားသုံးမှုအပေါ် လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားခြင်းနှင့် “နာခံမှုအလေ့အထ” ဟုခေါ်သော လူထုကြားတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ မျှဝေထားသော သဘောထားတို့ကြောင့် တည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးသည် “နိုင်ငံတော်၏ အာဏာလက်ဝါးကြီး အုပ်မှုကား ယာယီဖြစ်စေ၊ ကြာရှည်ဖြစ်စေ ပျက်စီးသွားခြင်း” ဖြစ်ပြီး၊ များသောအားဖြင့် နာခံမှုအလေ့အထ လျော့နည်းသွားခြင်းနှင့်အတူ ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ဆိုသည်။

    Le Bon ကမူ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ယုံကြည်ချက်များ၊ ခံစားချက်များနှင့် ပုံပြင်ဆန်သော အယူအဆများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ဆိုသည်။ “တော်လှန်ရေးကြီးများ” သည် ဓလေ့ထုံးတမ်းနှင့် အတွေးအခေါ်တို့၏ တော်လှန်မှုများဖြစ်ပြီး၊ လူတစ်စု၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကို ပြောင်းလဲပစ်သည့် တော်လှန်ရေးများ ဖြစ်သည်။ Yoder ၏ အဆိုအရ “စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးသည် ရိုးရာအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အစီအစဉ်၏ အခြေခံဖြစ်သော လူမှုရေးသဘောထားနှင့် တန်ဖိုးများတွင်ပါ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်သည်” ဟုဆိုသည်။

    တော်လှန်ရေးများသည် တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းရင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း မဟုတ်ဘဲ ရှုပ်ထွေးသော ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ လူမှုအလေ့အထများ ပြောင်းလဲခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ အကြောင်းရင်းလား အကျိုးဆက်လား ဆိုသည်မှာ မရှင်းလင်းပေ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုရှိမှသာ တကယ့်တော်လှန်ရေးကို ဖြစ်စေသည်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ တန်ဖိုးထားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုမဖြစ်ပါက ရိုးရိုးအုံကြွမှုမျှသာ ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။

    တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း အတွေးအခေါ်သစ်များနှင့် သဘောထားပြောင်းလဲမှုများသည် ယခင်က ယူဆထားသည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်ကို “စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ” ဟု လည်း ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ ခေတ်သစ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာများက ဤဖြစ်စဉ်ကို ပိုမိုမြန်ဆန်စေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးများသည် တစ်ဖက်တွင် အုပ်စုတစ်စုအတွင်း လူများကို ခိုင်မာစွာ ပေါင်းစည်းစေသော်လည်း အခြားတစ်ဖက်တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကွဲပြားမှုများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေနိုင်သည်ကိုလည်း သတိထားရမည်။
     
    လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးကို တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ စိတ်ပညာရှုထောင့်မှ သုံးသပ်ခြင်း
    -----------------------------------------------------------------------


    (၁) စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာ - တော်လှန်ရေး၏ အခြေခံ

                နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် အားအကောင်းဆုံး အချက်တစ်ခုမှာ Le Bon ၏ “စုပေါင်းစိတ်ဝိညာဉ်” ဆိုင်ရာ သဘောတရားနှင့် ထပ်တူကျနေသော “ဂုဏ်သိက္ခာ” ဆိုသည့် သဘောတရားပင် ဖြစ်သည်။ ပြည်သူတို့သည် ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပုံရိပ်ကို ပြန်လည်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုကာ ခေတ်အဆက်ဆက် ၏ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းဆန်လိုက်ကြသည်။

    Le Bon ၏ အဆိုအရ “တော်လှန်ရေးကြီးများ” သည် ပုံပြင်ဆန်သော အယူအဆများနှင့် ခံစားချက်များ ထဲမှ ထွက်ပေါ်လာသည်ဟုဆိုရာ၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် “ပြောင်းလဲမှု-အားမာန်-ရဲဝံ့မှု-အနာဂတ်” ဟူသော ခိုင်ကြည်သည့် အယူအဆများသည် တတိုင်းတပြည်လုံးရှိ ပြည်သူများ၏ အမှတ်လက္ခဏာထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားခဲ့သည်။

    မြန်မာပြည်သူများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို “ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများ” အဖြစ်မှ “တော်လှန်သော နိုင်ငံသားများ” အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လာကြသည်။ ဤသို့ စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲလာခြင်းသည် Ellwood ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေခံ သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီနေသည်။ ဤအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲမှုက “မဖြစ်နိုင်” ဟုထင်ရသော လုပ်ရပ်များကို ရုတ်တရက် “ဖြစ်နိုင်” လာစေပြီး၊ ပြည်သူများအကြား မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော စွမ်းရည်ရှိမှု ခံစားချက်ကို ဖန်တီးပေးသည်။
     
    (၂) နာခံမှုအလေ့အထများ ကျဆင်းခြင်း

                Amann ၏ အယူအဆအရ အစိုးရတစ်ရပ်သည် “နာခံမှုအလေ့အထ” နှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားသုံးမှု လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုတို့အပေါ်တွင် တည်မှီနေသည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ အဓိကအချက်မှာ “အုပ်ချုပ်သူစစ်ကောင်စီအပေါ် နာခံမှုအလေ့အထ” ၏ ကျဆင်းခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတဝှမ်းရှိ အာဏာဖီဆန်လှုပ်ရှားမှု (CDM) နှင့် အခြားသောပုံစံများဖြင့် မနာခံခြင်းသည် နာခံမှုအလေ့အထ၏ တရားဝင်မှုကို ချိုးဖျက်ခဲ့သည်။

                နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုကို လူအများက ရှုတ်ချလာကြသည့် ကျယ်ပြန့်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် Amann ၏ “နိုင်ငံတော်၏ အာဏာလက်ဝါးကြီးအုပ်မှု ပျက်စီးသွားခြင်း” ဟူသော သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီသည်။ စစ်အစိုးရသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားကို ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားသော်လည်း တရားဝင်မှုနှင့် နာခံမှုအလေ့အထကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
     
    (၃) လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲခြင်း

                Ellwood ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးများသည် လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက် ပျက်စီးသွားခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် ဤအချက်ကို ရှင်းလင်းစွာ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ရုံးများ၊ ကျောင်းများ၊ ဘဏ်များသည် CDM လှုပ်ရှားမှုကြောင့် လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး ပြည်သူပိုင်ဝန်ဆောင်မှု အများအပြားသည် အပြည့်အဝ နည်းပါးရပ်တန့်သွားပြီး ပုံစံပြောင်းပြီး လည်ပတ်နေရသည်။ နေ့စဉ်လူမှုဘဝ၏ ပုံမှန်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပေါ် အပြောင်းအလဲကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

                Ellwood ၏ သဘောတရားအရ တော်လှန်ရေးအခြေအနေတွင်မူ ပြောင်းလဲမှုမှာ ရုတ်တရက်နှင့် ကြီးမားခြင်း ဖြစ်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော အင်စတီကျူးရှင်းများနှင့် စစ်အစိုးရမှ ထူထောင်ထားသော အင်စတီကျူးရှင်းများ ယှဉ်ပြိုင်တည်ရှိနေခြင်းသည် လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲသွားသည့် ထင်ရှားသောသာဓက ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ ပြိုင်ဆိုင် နေသော အင်စတီကျူးရှင်းများသည် ပုံမှန်လူမှုအသိုက်အဝန်းတစ်ခုတွင် တွေ့မြင်ရလေ့မရှိပေ။

    “တော်လှန်ရေးများသည် လူထု၏ စိတ်ဝိညာဉ်ထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားမှသာလျှင် စစ်မှန်သောရလဒ်များ ရရှိနိုင်သည်”

    (၄) စုပေါင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းအင်များ

                Le Bon ၏ အဆိုအရ တော်လှန်ရေးများသည် လူထု၏ စိတ်ဝိညာဉ်ထဲသို့ စိမ့်ဝင်သွားမှသာလျှင် စစ်မှန်သောရလဒ်များ ရရှိနိုင်သည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်အချက်မှာ ဆန့်ကျင်ဘက်တွင် ရှိသော ဆန္ဒပြသူများကြားနှင့် ကွဲပြားသောအုပ်စုများကြား သိသာထင်ရှားသော စုပေါင်းစည်းလုံးမှု စိတ်ဓာတ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤစုပေါင်းစိတ်ဓာတ်သည် တိုင်းရင်းသားကွဲပြားမှုများ၊ ဘာသာရေးကွဲပြားမှုများနှင့် အခြားသော ပဋိပက္ခဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အကွဲအပြဲများကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။

                Yoder ၏ အဆိုအရ “စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေးသည် လူမှုရေးသဘောထားနှင့် တန်ဖိုးများတွင် ပြောင်းလဲမှုဖြစ်သည်” ဆိုသည့်အတိုင်း နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် လူငယ်များ၏ စိတ်ဓာတ်၊ သဘောထားနှင့် တန်ဖိုးထားမှုများကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ ယခင်က နိုင်ငံရေးတွင် စိတ်ဝင်စားမှုမရှိသူများသည် ရုတ်တရက် ပြည်သူ့ရေးရာဆိုင်ရာများတွင် တက်ကြွလာကြသည်။ လူငယ်များ၏ ယုံကြည်မှုစနစ်တွင် မဟာဗျူဟာကျသော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယခင်က တရားဝင်ဟု လက်ခံခဲ့သော အင်စတီကျူးရှင်းများနှင့် အာဏာပိုင်များကို စိန်ခေါ်လာနိုင်ကြသည်။
     
    (၅) အတွေးအခေါ်များ ပျံ့နှံ့ခြင်း

                သတိပြုဖွယ်ရာအချက်တစ်ခုမှာ နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း သတင်းအချက်အလက်နှင့် အတွေးအခေါ်များ ပျံ့နှံ့မှုနှုန်းပင် ဖြစ်သည်။ လူမှုကွန်ရက်များမှတဆင့် စစ်တပ်ဆန့်ကျင်ရေးသဘောထားများ၊ အတွေးအခေါ်သစ်များနှင့် နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်များသည် လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် Le Bon ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ သဘောတရားနှင့် ကိုက်ညီပြီး ခေတ်သစ်နည်းပညာက ပို၍ အားကောင်းစေခဲ့သည်။

                ဆက်သွယ်ရေးမီဒီယာသည် သတင်းအချက်အလက်များ ပျံ့နှံ့ရန်သာမဟုတ်ဘဲ စိတ်ခံစားချက်များနှင့် ဖြစ်ရပ်များအပေါ် ထင်မြင်ချက်များကိုလည်း မျှဝေရန် အရေးပါသော ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်က စုပေါင်းသဘောတူညီချက်ကို ဖန်တီးပေးပြီး ဝေးကွာသော နယ်မြေများ အကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။
     
    (၆) ပတ်ဝန်းကျင်အရေးပါမှုနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများ

                Ellwood ၏ အဆိုအရ “လူမှုအလေ့အထများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများသည် ခိုင်မာပြီး ပြောင်းလွယ် ပြင်လွယ် မရှိသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် ပြောင်းလဲနေသောအခြေအနေအချိန်အခါများနှင့်အတူ မပြောင်းလဲ သောအခါ တော်လှန်ရေးများ ဖြစ်ပွားရန် ပို၍ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်” ဆိုသည့်အတိုင်း၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲမှုနှင့် သမိုင်းရှည်ကြာသော ဖိနှိပ်မှုများအကြား ဆက်နွယ်မှုမှ ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

    တော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်က ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်ခဲ့သော နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးများစွာ ရှိခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်ထိရောက်စွာ မပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့သလို၊ ပြည်သူလူထု၏ မျှော်လင့်ချက်ကို များစွာ မဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခဲ့ပေ။ ထိုအခြင်းအရာများသည်လည်း နွေဦးတော်လှန်ရေး ပိုမိုအားကောင်းလာရန် မီးစာ မြှင့်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုနည်းအတူ ၂၀၁၀ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၀ ကြားကာလများတွင် လစ်ဘရယ်အတွေးအခေါ် အားကောင်းလာသော လူမှုအသိုက်အမြုံများလာခြင်းသည်လည်း တော်လှန်ရေးကို ပိုမိုလျင်မြန်စေခဲ့သည်။
     
    (၇) စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနှင့် ရေရှည်တော်လှန်ရေး

                နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ ထူးခြားသော ဝိသေသလက္ခဏာတစ်ခုမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုပင် ဖြစ်သည်။ ကာလကြာရှည် “တော်လှန်ရေးစိတ်ဓာတ်” ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မှုသည် စုပေါင်းစိတ်ဓာတ် ကျဆင်းမှုကို ကာကွယ်ရန် အရေးကြီးသော စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော ကြမ်းတမ်း သောဖိနှိပ်မှုနှင့် ခက်ခဲသော အခြေအနေများကြောင့် ပြည်သူများတွင် “အရှုံးပေးခြင်းနှင့် မျှော်လင့်ချက် ဆုံးရှုံးခြင်း” နှင့် “တက်ကြွစွာဆန့်ကျင်ခြင်း” ကြား စိတ်ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆွဲငင်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

    စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာဒဏ်ရာများစွာ ဖြစ်နေသည့်ကြားက အချင်းချင်းကြား အမှီသဟဲပြုပြီး တောင့်ခံနိုင်ခဲ့ကြသည်။ အောင်မြင်စွာ ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်ခြင်းနှင့် စုပေါင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွန်အားကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်းတို့သည် Le Bon ၏ “စုပေါင်းစိတ်ဝိညာဉ်” သဘောတရားနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။

    နိဂုံး
    ------

                တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ စိတ်ပညာရှုထောင့်မှ ကြည့်လျှင် နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ပြင်ပနိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်တစ်ခုမျှသာ မဟုတ်ဘဲ အတွင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ Ellwood၊ Amann၊ Le Bon နှင့် Yoder တို့၏ သဘောတရားများအရ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် နာခံမှုအလေ့အထများ ကျဆင်းခြင်း၊ လူမှုအလေ့အထများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲခြင်း၊ စုပေါင်းအမှတ်လက္ခဏာ ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ကျယ်ပြန့်သော လူမှုရေးသဘောထားပြောင်းလဲခြင်းတို့မှ ပေါ်ထွက်လာသည့် စစ်မှန်သော တော်လှန်ရေး ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

                ရေရှည်တော်လှန်ရေး၏ ရလဒ်မှာ မရေရာသေးသော်လည်း အဓိက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှု များမှာ ထင်ရှားနေပြီဖြစ်သည်။ ကျယ်ပြန့်သော လူဦးရေအတွင်း စွမ်းရည်ရှိမှုနှင့် ခံစားချက် ထိန်းချုပ်မှု တိုးပွားလာခြင်း၊ အားကောင်းသော လူမှုဆက်ဆံရေးများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း၊ စုပေါင်းစိတ် ဝိညာဉ်နှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှု ခိုင်မာအားကောင်းလာခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းရှိ နောက်ဆက်တွဲ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်များလည်း ဖြစ်လာသည်။

    တချိန်တည်းတွင် ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ဒဏ်ရာအပေါ် ပြန်လည်နလန်ထူမှု၊  စိတ်ခွန်အားနှင့် ခုခံနိုင်မှု ၊ အင်အားစုအချင်းချင်းကြား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် အသွင်ကူးပြောင်းနိုင်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲလာသော တန်ဖိုးထားမှု၊ ယုံကြည်ချက်များနှင့် ခံယူချက်များအပေါ် ဟန်ချက်ညီသော နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေး တည်ဆောက်နိုင်မှုသည် တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုထောင့် ဖြစ်သည်။

    နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တိုက်ပွဲ၊ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှုနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အတွက် တိုက်ပွဲ၊ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းပယ်သော တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်တို့ကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် မှတ်ကျောက်တင်စရာ တော်လှန်မှုလည်း ဖြစ်သည်။ အတွင်းပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများသည် ဤတော်လှန်ရေး၏ အမှန်စစ်မှန်သော အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သလို၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စိတ်တွင်းတော်လှန်ရေးကို ဖြစ်စေခဲ့သည့်သမိုင်း အချိုးအကွေ့တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပေသည်။

    “နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တိုက်ပွဲ၊ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှုနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အတွက် တိုက်ပွဲ၊ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို ငြင်းပယ်သော တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်တို့ကို ကိုယ်စားပြုသည်”

    အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။

     https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing



    #politicsforwomenmyanmar
    #whatishappeninginmyamar
    #Advocacy
    #politics
    #media​