တော်လှန်ရေးကာလမှာ လျစ်လျူမရှုထားသင့်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုများ

နော်စူစန်နာလှလှစိုး ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး
အမျိုးသမီး၊လူငယ်နှင့်ကလေးသူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန
အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ
 
 အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၃) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

မေး။     ။ဂျန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ကျွန်မတို့ လူရယ်လို့ဖြစ်လာကတည်းက သဘာဝတွေနဲ့အတူတူရှိလာတယ်။ အမျိုးသမီး သဘာဝ၊ အမျိုးသားသဘာဝနောက်ပြီးတော့  ဒီလိုမျိုးလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံယူချက်ခြင်းမတူတဲ့ သဘာဝတွေ ရှိပါတယ်။ ပါလာတဲ့အခါမှာ သဘာဝကပေးတဲ့အတိုင်း ကျားဆိုတာတော့ ပိုပြီးအားရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ခန္တာကိုယ်ပိုင်းအရ ပိုပြီးတောင့်တင်းသန်စွမ်းတယ်။

အမျိုးသမီးကကျတော့ အမျိုးသားတွေလောက် ခန္ဓာကိုယ်တည်ဆောက်မှုအရ အဲလောက် သန်စွမ်းမှု မရှိဘူး။     ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ လစဉ်ဖြစ်တက်တဲ့ဓမ္မတာတို့၊ စတဲ့ ဝေဒနာတွေက သဘာဝက ပေးအပ်ထားပြီးသား။ ဒါတွေကိုပြင်လို့မရဘူး။   အဲ့တော့ Gender Base violence ဆိုတာက ဒီလိုမတူညီမှု အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အခွင့်ကောင်းယူပြီးတော့ အားကြီးတဲ့သူက အားနည်းတဲ့အပေါ်မှာ ကျူးလွန်တဲ့အမှုတွေကို ခေါ်ပါတယ်။
 
မေး။     ။လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမှတ်ချက်ပြုချင်ပါသလဲ။ လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာကျူးလွန်မှု မြင့်တက်လာရခြင်းက ဘာကြောင့်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုမြင့်တက်လာမှုကတော့ နံပါတ်တစ်က တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု ပါ။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံကသိတဲ့အတိုင်းပဲ ၂၀၂၁ မှာ အာဏာသိမ်းဖို့ ကြိုးစားတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ကမှောက်ကမတွေ ဖြစ်တယ်။ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုလည်း မရှိဘူး။ အာဏာသိမ်းတဲ့ စစ်တပ်ကိုယ်တိုင်က ဒါတွေကိုစိတ်မဝင်စားဘူး။ သူတို့ကိုယ်တိုင်က ကျူးလွန်တဲ့သူတွေ ဖြစ်နေတယ်။

နောက်ပြီးတော့ ပုံမှန်အခြေအနေဆိုရင် NGO တွေ CSO တွေက ပြည်သူက ရွေးချယ်တင်မြောက်တဲ့ အစိုးရတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး campaign တွေလုပ်တယ်။ အသိပညာတွေ ပေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာ ဒါတွေကို ပေါ်ပေါ်တင်တင်လုပ်လို့ မရဘူးဆိုတော့ စစ်အစိုးရရဲ့ဖိနှိပ်မှုက နေရာတကာမှာ ရှိနေတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့်မို့ မြင့်တတ်လာတာတွေ များတယ်။ နယ်မှာဆိုရင် အိုးအိမ်ကိုစွန့်ပစ်ပြီးတော့ ဘေးကင်းတဲ့နေရာမှာနေတဲ့အခါမှာ၊  camp ထဲမှာနေတဲ့အခါမှာ သူ့အိမ်၊ ကိုယ့်အိမ် မဟုတ်တော့ဘူး။ အတူတကွနေရတယ်။ အဲ့လိုအချိန်မှာ ဂျန်ဒါ အဲ့လိုမျိုး ခွဲခြားမှုတွေ၊ အိမ်သာကအစ မရှိတဲ့အခါမှာ အခွင့်အရေးယူတဲ့ လူတွေအတွက် သားကောင်တွေ ဖြစ်သွားရတယ်။ ကလေးတွေရော အမျိုးသမီးတွေရော၊ ယောကျာ်းလေးငယ်တွေရော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခဲ့ကြရတယ်။

မေး။     ။စစ်အာဏာသိမ်းမှု သုံးနှစ်ကျော်ကြာလာတဲ့အချိန်မှာ တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်မှုတွေကို စစ်ကောင်စီဘက်ကတင်မကပဲ စစ်အာဏာရှင် တွန်းလှန်သူတွေကိုယ်တိုင်က ကျူးလွန်လာကြတဲ့အပေါ် ဘယ်လိုမှတ်ချက် ပေးချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ စစ်ကောင်စီဘက်ကကျူးလွန်တာက (၁၂၅) မှု၊ နောက်ပြီးတော့ PDF ၊ EROs ၊ LDF စတဲ့တော်လှန်‌ရေးသမားတွေကျူးလွန်တာက (၃၃) မှု၊ ပြည်သူအချင်းချင်းကျူးလွန်တာက (၈၁) မှု၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လကုန်အထိ မှတ်တမ်းဆိုရင် အားလုံး (၂၃၉) မှုရှိတယ်။

ကိုယ့်ဘက်က ကျူးလွန်တဲ့လူတွေလည်း ရှိတဲ့အခါမှာ အဲ့ဒါကိုကျွန်မတို့ကတော့ ကိုယ့်ရဲ့ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒါကိုတော့ ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူဖြစ်တယ်။     ကျွန်မတို့ ဝန်ကြီးဌာနမှာဆိုရင်  special case task force team အဲ့ဒါကိုဖွဲ့ထားပြီးတော့ တပတ်တကြိမ် case တွေ ကြည့်တယ်။ follow up လုပ်တယ်။ တလတကြိမ် ဝန်ကြီးဌာနစုံရာတွေ ခေါ်ပြီးတော့လည်း ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာ campaign တွေ၊ ၁၆ ရက်တာလှုပ်ရှားမှု၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအမျိုးသမီးနေ့၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူငယ်များနေ့ မှာဆိုလည်း ကျွန်မတို့ awarness တွေလုပ်တယ်။ လုပ်ပြီးတော့ပညာပေးမှုတွေ၊ NUG ကထုတ်ပြန်ထားတဲ့ PSHEA policy ကို သင်တန်းတွေပေးတာတို့၊ စကားဝိုင်းတွေ ကျင်းပတာတို့ ကျွန်မတို့ လုပ်ပေးပါတယ်။

မေး။     ။လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားမှုတွေ မြင့်တက် လာဖို့ ဘယ်လို ပံ့ပိုးပေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါသလဲ။ 

ဖြေ။      ။ပထမဆုံးအနေနဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားသူရဲ့လုံခြုံရေးကို အာမခံရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ ထုတ်ပြောလိုက်ရင် သိက္ခာများကျွန်မလားပေါ့။ အဲ့ဒီအစွဲတွေကိုလည်း ကျွန်မတို့ချွတ်ရမယ်။ ကျူးလွန်ခံရတဲ့လူက ရှက်စရာမဟုတ်ဘူး။ ကျူးလွန်တဲ့သူက ရှက်စရာကောင်းတာ။ အဲ့ဒါကို ကျွန်မတို့က ပညာပေးရမယ်။ သူတို့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်မှုကို ကူညီပေးရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျန်းမရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှုတို့၊ သူတို့လုံခြုံတဲ့နေရာမှာ ရွေ့ပြောင်းဖို့အတွက် ငွေရေးကြေးရေအကူအညီတို့၊ စတဲ့လိုအပ်ချက်တွေကို ဝိုင်းဝန်းကူညီ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားမှုတွေ ရဲတင်းလာမယ်လို့ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်တဲ့ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရားမျှတမှု ရရှိဖို့ ဘယ်လို ကိုင်တွယ်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ကျွန်မတို့ဆီမှာ တိုင်ကြားမှုယန္တရားတွေ ရှိပါတယ်။ ကျွန်မတို့ဝန်ကြီးဌာနကို တိုက်ရိုက် တိုင်လို့ ရသလို မြို့နယ်အုပ်ချုပ်မှုတွေကနေတဆင့်လည်း တိုင်လို့ရပါတယ်။ မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ထဲမှာ ကျွန်မတို့ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ မြို့နယ်မှူးတွေ ခန့်အပ်ထားတယ်။ သူတို့ကလည်း case management သင်တန်းတွေပေးထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီ case တွေ ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ရမလဲ၊ ဖြေရှင်းရမလဲ စသဖြင့် သူတို့အနေနဲ့လည်း ကူညီဆောင်ရွက် ပေးလို့ရတယ်။

ပြီးရင် ပြည်ထဲရေး၊ တရားရေးအဆင့်ဆင့် သွားပြီးတော့ မြန်နိုင်သမျှ မြန်အောင် ဆောင်ရွက်တယ်။ တချို့အမှုတွေဆိုရင် ကျွန်မမေးကြည့်တယ်။ ဘယ်လောက် လောက်ကြာလဲဆို၊ သုံးလဆိုရင်တော့  သိပ်မဆိုးဘူးပေါ့။ တရားစီရင်မှု အဆင့်ဆင့်ကလည်း ကြန့်ကြာနေမှုတွေ ရှိတတ်တယ်။ တချို့နေရာတွေမှာ တရားသူကြီးမရှိတာတို့ အဲ့ ပြသနာတွေ ရှိပါတယ်။

 မေး။    ။လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုကို လျော့ကျ ပပျောက်လာဖို့အတွက် အမျိုးသားတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုအထိ အရေးပါပါသလဲ။

ဖြေ။      ။အမျိုးသားတွေရဲ့ခံယူမှု၊ ဂျန်ဒါအသိအမြင်က လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် အရမ်းကိုအရေးကြီးပါတယ်။ ပါးစပ်ကပြောရုံတင်မကဘဲ သူတို့တကယ် နှစ်နှစ်ကာကာ သိနားလည်လက်ခံပြောင်းလဲမှုအတွက် အသိပညာပေးမှုတွေ အများကြီးလုပ်ရမယ်။ Male champion ပေါ့။ အမျိုးသားထဲမှာမှ ကျွမ်းကျင်တဲ့သူတွေ ဟောပြောတဲ့သူတွေ၊ သင်တန်းပေးတဲ့သူတွေ အများကြီး လိုအပ်တယ်။

နောက်ပြီးတော့ မလိုလားအပ်တဲ့အလေ့စရိုက်တွေ၊ ဥပမာ ကျူးလွန်တဲ့သူကို ကြက်တစ်ကောင်၊ ဝက်တကောင်နဲ့ လျော်ကြေးပေးခိုင်းလိုက်တာတို့ အဲ့ဒါတွေကရှိတုန်းပဲ အဲ့ဒါတွေကိုလည်း ကျွန်မတို့က ပညာပေးရမယ်။ ထိခိုက်တဲ့သူတွေအတွက်လည်း ကျွန်မတို့က စိတ်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်း သေသေချာချာကုစားပေးရမယ်။ တသက်လုံးသူ ရပ်တည်သွားဖို့အတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိအောင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပါကုစားမှုတွေ ပြုလုပ်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ ဖြည့်စွက်ပြောချင်တာရှိရင်ပြောပေးပါဦး။

ဖြေ။      ။ ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခအတွင်း လိင်အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေးနေ့ကို ကျွန်မတို့ကျင်းပခဲ့တယ်။ ကမ်ပိန်းတွေလည်း လုပ်ခဲ့တယ်။ အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီးတော့ ကမ်ပိန်းတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ နယ်တွေမှာဆိုရင် သီချင်းပြိုင်ပွဲတွေရော စာစီစာကုံးပြိုင်ပွဲတွေ၊ ဟောပြောပွဲ‌တွေ တခါထဲ ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။ သီချင်းပြိုင်ပွဲမှာဆိုရင် ခွန်အားဖြည့်မိငယ်ပေါ့။ အဲ့ဒီသီချင်းကိုပြိုင်သွားတဲ့အခါမှာ အမျိုးသား တွေရော၊ အမျိုးသမီးတွေရော ကလေးတွေရော ပြိုင်ကြတယ်။

အဲ့ဒီနောက်ကွယ်မှာဆိုရင် ကျွန်မတို့က လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်ခံရတဲ့ ကလေးသူငယ်‌တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေ၊ အမျိုးသားတွေ အားလုံးအတွက် ခွန်အားပေးဖို့ ရည်ရွယ်ပြီးလုပ်ခဲ့တဲ့အခါမှာ တော်တော်လေး အောင်မြင်ပြီးတော့ awarness တွေလည်း ရရှိခဲ့ပါတယ်။ တရက် လွတ်မြောက်တဲ့၊ လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်တဲ့အခါမှာ အသိပညာပေးမှုတွေကို သေသေချာချာလုပ်ပေးရင် လျော့ကျသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန် စာစဉ် အမှတ် (၃) ကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် အပြည့်အစုံ ဖတ်ရှုနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
https://drive.google.com/file/d/1p8Hau9E3N-m95SrSjIJyZOlcDp6xoX0p/view?usp=sharing


#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media