- Published on
တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲအတွက် နိုင်ငံတကာရေးရာကဏ္ဍ
ရေးသားသူ-Liliane
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။
နိဒါန်း
-----
နည်းပညာနှင့် ဆက်သွယ်ရေးအားကောင်းလာသော ကမ္ဘာကြီးသည် ရွာသဖွယ်ဖြစ်လာသည်။ နိုင်ငံတကာရေးရာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို နားလည်ရန် မဖြစ်နိုင် သလောက် ဖြစ်လာသည်။ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် နိုင်ငံတကာမဟာမိတ်များနှင့် ထောက်ခံမှုများ ရရှိရေးသည် ဆေးရုံသုံးပစ္စည်းများမှသည် လက်နက်များ၊ ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပံ့များမှသည် သံတမန်ရေး ဖိအားများအထိ အရေးကြီးသော လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းသည် ပြည်တွင်းတိုက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာရေးရာအဖြစ် ယူဆောင်လာခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ပတ်သက် နေသော အင်အားစုများအကြား အင်အားမျှခြေဖြစ်မှုကို ပြောင်းလဲနိုင်သည်။
သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်လျှင် ဗီယက်နမ်တော်လှန်ရေး၊ ကျူးဘားတော်လှန်ရေး၊ တောင်အာဖရိကတွင် အသားအရောင်ခွဲခြားဆက်ဆံရေးကို ဆန့်ကျင်သော တိုက်ပွဲ၊ အီရန်တော်လှန်ရေး၊ အရေးတော်ပုံနှင့် မကြာသေးမီက အာရပ်နွေဦးနှင့် ယူကရိန်းတော်လှန်ရေးကဲ့သို့သော အမျိုးမျိုးသော တော်လှန်ရေးများသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးများ၏ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာရေးရာ ကဏ္ဍသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ အောင်မြင်မှု သို့မဟုတ် အောင်မြင်မှုမရရှိခြင်းကို မည်သို့ သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း ဆန်းစစ်လေ့လာသွားမည် ဖြစ်သည်။
တော်လှန်ရေးတစ်ခုအတွက် လိုအပ်သောအင်အားများ
--------------------------------------------
တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များသည် တည်ရှိနေသော အခြေအနေများမှ အမျိုးမျိုးသော ပုံစံများဖြင့် အစပြုတတ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးပါသော အာဏာအင်အားများ ရှိပါသည်။ ထိုအင်အားများသည် တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို အောင်မြင်စေရန် သို့မဟုတ် ကျရှုံးစေရန် ဆုံးဖြတ်သော အခြေခံအချက်များ ဖြစ်သည်။
၁။ ပြည်တွင်းအာဏာအင်အားများ
လူထုထောက်ခံမှု - တော်လှန်ရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးနှင့် အရေးအကြီးဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုမှာ ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှုဖြစ်သည်။ လူထုထောက်ခံမှုမပါဘဲ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု တစ်ခုသည် အရင်းအမြစ်များ၊ ဆောင်ရွက်သူများနှင့် ခံနိုင်ရည်စွမ်းအား လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် ခက်ခဲပါလိမ့်မည်။
ငွေကြေးအရင်းအမြစ် - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်၊ လက်နက် ဝယ်ယူရန်၊ ဝါဒဖြန့်ချိရေးဆောင်ရွက်ရန်နှင့် တော်လှန်ရေးသမားများနှင့် သူတို့၏မိသားစုများကို ထောက်ပံ့ရန် ငွေကြေးလိုအပ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ပြည်တွင်းအလှူရှင်များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ ချမ်းသာသော ပုဂ္ဂိုလ်များ သို့မဟုတ် ပြည်ပတွင်နေထိုင်သော ပြည်သူများက ဤအရင်းအမြစ်များကို ထောက်ပံ့ပေးကြသည်။
စစ်ရေးအင်အား - အချို့အခြေအနေများတွင် စစ်ရေးအင်အားရှိခြင်းသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်နိုင်သည်။ စစ်ရေးအင်အားတွင် ပြည်သူ့စစ်၊ သစ္စာခံစစ်တပ်ယူနစ်များ သို့မဟုတ် တိုက်ခိုက်ရေးသမားအုပ်စုများ ပါဝင်နိုင်သည်။
နည်းပညာနှင့် သတင်းအချက်အလက် - ခေတ်သစ်တော်လှန်ရေးများတွင် ဆက်သွယ်ရေး၊ ရှုပ်ထွေး သော စစ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးစနစ်များ၊ နှင့် ပစ္စည်းထောက်ပံ့ ပေးရေးနှင့် ပစ္စည်းစီမံခန့်ခွဲမှု တို့အတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် စွမ်းရည်လည်း လိုအပ်ပါသည်။
၂။ နိုင်ငံတကာအာဏာအင်အားများ
သံတမန်ရေးထောက်ခံမှု - နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်နှစ်ဦးအကြား ပြင်းထန်သောသဘောထားကွဲလွဲမှု တစ်ခုတွင် နိုင်ငံခြားအစိုးရများ၏ သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အသိအမှတ်ပြုမှုနှင့် ထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် အကြီးမားဆုံး ကူညီမှုတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။ ၎င်းသည် တရားဝင်မှုနှင့် တရားဝင်ဖြစ်မှုကို ပေးအပ်ကာ အခြားပုံစံများဖြင့် ပံ့ပိုးမှုများအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးနိုင်သည်။
နည်းပညာနှင့်ဘဏ္ဍာရေးအကူအညီ - နိုင်ငံတကာအကူအညီတွင် သတင်းအချက်အလက် မျှဝေခြင်း၊ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခြင်း၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအကြံပေးများ၊ ရန်ပုံငွေရှာဖွေရေးနှင့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေး စွမ်းရည်များ ဖြစ်သည်။
မီဒီယာနှင့် အွန်လိုင်းမှ ထောက်ခံမှု - ယနေ့ချိတ်ဆက်မှုရှိသော ကမ္ဘာတွင် နိုင်ငံတကာမီဒီယာသည် တော်လှန်ရေးများ၏ ဇာတ်ကြောင်းနှင့် ရရှိသော အာရုံစိုက်မှုကို လွှမ်းမိုးနိုင်သည်။
ခိုလှုံရာနှင့် အခြေစိုက်စခန်းအခွင့်အလမ်းများ - ပြည်သူလူထုများအနေဖြင့်် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖိနှိပ်မှုများ ရင်ဆိုင်နေရပါက နယ်စပ်တစ်ဖက်တွင် စစ်ဘေးရှောင်များအတွက် ခိုလှုံရာနှင့် အခြေစိုက်စခန်းများ ရရှိရန်မှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အရေးပါသော နိုင်ငံတကာကူညီမှုပုံစံတစ်ခု ဖြစ်သည်။
ရေရှည်တည်တံ့ပြီး အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအတွက် ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ စွမ်းအား နှစ်မျိုးစလုံး လိုအပ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းစွမ်းအားအင်အားသည် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး နိုင်ငံတကာစွမ်းအားသည် ၎င်းကို အားဖြည့်ပေးသည်။ အလုံးစုံခြုံငုံပါက ဤအခြေခံအာဏာအင်အားများကို ထိရောက်စွာစုဆောင်းခြင်းနှင့် ထိန်းကြောင်းခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ နောက်ဆုံးရလဒ်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးမည့် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် လုပ်ဆောင်ရမည့်အချက်များ
------------------------------------------------
တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် မဟာဗျူဟာကျကျ ချဉ်းကပ်ရ မည်။ ဤအပိုင်းတွင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုကို ဆွဲဆောင်ရန်နှင့် ထိန်းသိမ်း ရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် မဟာဗျူဟာများနှင့် နည်းလမ်းများကို စူးစမ်းလေ့လာမည်။
၁။ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်သော ရည်မှန်းချက်များ ချမှတ်ခြင်း
တော်လှန်ရေးသည် အရေးကြီးပြီး၊ ကြီးမားသော အပြောင်းအလဲဖြစ်စေမည့် ရည်မှန်းချက်များ ချမှတ်နိုင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ပထမဆုံးအဆင့် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းသည် တော်လှန်ရခြင်း၏ ခိုင်မာသောအကြောင်းပြချက်နှင့် ဖြေရှင်းနိုင်သည့် နစ်နာမှုများဖြစ်ကြောင်း ပြသနိုင်သည့် အခါ တော်လှန်ရေးကို ပိုမိုယုံကြည်လာမည် ဖြစ်သည်။
၂။ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများနှင့် တန်ဖိုးများကို လိုက်နာခြင်း
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုသည် များသောအားဖြင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများက လက်ခံထားသော စံနှုန်းများနှင့် တန်ဖိုးများကို လိုက်နာနိုင်ခြင်း ရှိမရှိအပေါ် မူတည်သည်။ အထူးသဖြင့် အရေးကြီးသည်မှာ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းများကို လိုက်နာခြင်း (အရပ်သားများအား ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှုများကဲ့သို့သော ဆိုးရွားသော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု များမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း)၊ သင့်လျော်သော စစ်ရေးဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာခြင်း၊ အကြမ်းဖက်နည်းနာ အသုံးပြုခြင်းအပေါ် တိကျသောကန့်သတ်ချက်များ ( စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပစ်မှတ်များနှင့် တန်ပြန်တော်လှန်ရေး အဖွဲ့များသို့ တိုက်ခိုက်မှုများကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် အရပ်သားများကို မခွဲခြားဘဲ တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ခြင်း) တို့ ဖြစ်သည်။
၃။ သံတမန်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးကြိုးပမ်းမှုများ
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ထိရောက်သော သံတမန်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးမဟာဗျူဟာ များသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ ထိုအထဲတွင် သံတမန်ရေးကိုယ်စားလှယ်များ ထားရှိခြင်း (နိုင်ငံတကာ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကားများနှင့် သံတမန်ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို နားလည်သော ကျွမ်းကျင်သော ဆက်သွယ်သူများ)၊ ပြည်ပရောက်အဖွဲ့များ၏ တက်ကြွမှု (စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးနှင့် ထောက်ခံမှုတည်ဆောက် ရန် ပြည်ပရှိ အစုအဖွဲ့များနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း)၊ ပြည်ပနိုင်ငံတကာမီဒီယာနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်း (နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ပုံဖော်ရာတွင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခြင်း)၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်သံတမန်ရေး (ဆိုရှယ် မီဒီယာ၊ ဝဘ်ဆိုက်များနှင့် အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပရိသတ်ထံ ရောက်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း) တို့ကို အလေးစိုက် လုပ်ဆောင်ရမည်။
၄။ ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် မဟာမိတ်များတည်ဆောက်ခြင်း
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုကို တိုးမြှင့်ရန် ထိရောက်သောမဟာမိတ်များကို တည်ဆောက်ပြီး ၎င်းကို အသုံးပြုရန် မဟာဗျူဟာအများအပြားရှိသည်။ ဗျူဟာမြောက်မဟာမိတ်များကို ဦးစားပေး၍ချိတ်ဆက်ခြင်း (အာဏာရှိသောနိုင်ငံများ၊ ဒေသတွင်းအုပ်စုများနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများသည် ထောက်ခံမှု ပေးနိုင်သော အဓိကလူမျိုးများ ဖြစ်သည်)၊ ရပ်တည်ချက်တူညီသော လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ (NGOs) နှင့် ပူးပေါင်းခြင်း (ဤအဖွဲ့အစည်းများသည် အရေးကြီးသော ရင်းမြစ်များ၊ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးနှင့် တရားဝင်မှုကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်)၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားမျှတရေးလှုပ်ရှားမှုများနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း (အကြီးမားဆုံးသော နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းသည် ထိုလှုပ်ရှားမှုကို တရားမျှတရေးအတွက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတစ်ခုအဖြစ် မြင်သောအခါ အလွန်ထိရောက် သော ထောက်ခံမှုကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်) တို့ကိုလုပ်ဆောင်ရမည်။
တောင်အာဖရိကရှိ အသားအရောင်ခွဲခြားရေး စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော လှုပ်ရှားမှုသည် နိုင်ငံတကာအစိုးရများမှသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၊ တိုက်ရိုက်လှုပ်ရှားမှု ဆောင်ရွက်သူများ၊ အနုပညာရှင်များအထိ ကျယ်ပြန့်သော မဟာမိတ်အဖွဲ့အစည်းကို ထူထောင်ခဲ့ပုံသည် ထိရောက်သော မဟာမိတ်ဖွဲ့မှု၏ စံနမူနာကောင်းဖြစ်သည်။
၅။ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမှုရရှိရန် ကြိုးပမ်းခြင်း
တော်လှန်ရေးအစိုးရများ တည်ထောင်ခြင်း (တရားဝင်အုပ်ချုပ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံများ၊ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု များပေးခြင်း နှင့် တာဝန်ခံမှုအတွက် စနစ်များရှိခြင်း)၊ ရေရှည်တည်တံ့သောအစီအစဉ်များ ရေးဆွဲခြင်း (ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲများနှင့် ကြားကာလပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် လမ်းပြမြေပုံ)၊ ထိန်းချုပ် နယ်မြေများတွင် ထိရောက်သောအုပ်ချုပ်ရေး (ပြည်သူလူထုကို အခြေခံဝန်ဆောင်မှုများနှင့် လုံခြုံရေးပေးခြင်း ဖြင့် အစိုးရ၏အခန်းကဏ္ဍကို ထမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ပြသခြင်း) တို့ကို လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ၏ တရားဝင်မှုကို တည်ဆောက်နိုင်သည်။
လစ်ဗျားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် အမျိုးသားကူးပြောင်းရေးကောင်စီ (NTC) သည် ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပါအဝင် အဓိကအင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤအသိအမှတ်ပြုမှုသည် NTC အား နိုင်ငံတကာအထောက်အပံ့ရရှိရန်နှင့် ပြည်တွင်းတရားဝင်မှုရရှိရန် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုနှင့် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါမှု
--------------------------------------------
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေးကို ထောက်ခံအားပေးနိုင်ရုံမျှသာမက ရန်သူအပေါ် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ဖိအားများကိုလည်း ပေးနိုင်သည်။
ပူးတွဲသဘောတူညီချက်များ - ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံခြားအစိုးရများနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေး၏တရားဝင်မှုကို တိုးမြှင့်နိုင်သလို၊ အာဏာရှင်ကို နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားပေးနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများတွင် ကိုယ်စားပြုခွင့် - အကြီးမားဆုံး တရားဝင်မှုလက္ခဏာများထဲမှ တစ်ခုမှာ ကုလသမဂ္ဂကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများတွင် ရုံးနေရာရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းအခြေအနေများကို တင်ပြနိုင်ရုံသာမက နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆန်ရှင်များကို ချမှတ်လာနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။
အထွေထွေကန့်သတ်ချက်များ - အာဏာရှင်အစိုးရတာဝန်ရှိသူများအပေါ် ဗီဇာပိတ်ပင်မှုများနှင့် ခရီးသွား ကန့်သတ်ချက်များ၊ နိုင်ငံတကာဘဏ်ထဲရှိပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထုတ်ယူသုံးစွဲခွင့် ကန့်သတ်ထားနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုမရရှိပါက ကြုံရနိုင်သည့် အခက်အခဲများ
---------------------------------------------------
၁။ အရင်းအမြစ်များ ရှားပါးလာခြင်း - တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် အခြေခံလိုအပ်ချက်များအတွက် ရန်ပုံငွေများ၊ လက်နက်ခဲယမ်းများရှားပါးလာခြင်း၊ မလုံလောက်ခြင်း။
၂။ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများနှင့် ဖိနှိပ်မှုများ တိုးလာခြင်း - အာဏာရှင်အုပ်စု၏ ထင်ရာစိုင်း လုပ်ဆောင် ချက်များကို အားပေးသကဲ့သို့ ဖြစ်လာပြီး၊ ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများအပေါ် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းမှုများနှင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများ ပိုမိုတိုးပွားလာသည်။
၃။ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှု ဖြစ်လာခြင်း - ကမ္ဘာကြီးက ၎င်းတို့၏တိုက်ပွဲကို လျစ်လျူ ရှုနေသည် သို့မဟုတ် ထောက်ခံမှုမပေးဟု ခံစားလာရပြီး တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှုနှင့် စိတ်ဓာတ်ယိုယွင်းမှုများ ဖြစ်လာကာ တော်လှန်ရေးအရှိန်အဟုန်ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် တော်လှန်ရေးသမားများနှင့် ထောက်ခံသူများ ကျဆင်းလာနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အချင်းချင်းကြား အပြန်အလှန်အပြစ်တင်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ကွဲပြားမှုများ ပိုမိုကြီးထွားလာနိုင်သည်။
၄။ ရေရှည်အခက်အခဲများနှင့် ဖြေရှင်းရန်ခက်ခဲသော ပဋိပက္ခများ ဖြစ်လာခြင်း - နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု မရရှိသော တော်လှန်ရေးများသည် ရေရှည်တိုက်ပွဲဝင်ရန် ခက်ခဲသဖြင့် ပဋိပက္ခကာလ ပိုမိုရှည်ကြာလာတတ် သည်။ ဒုက္ခသည်အရေအတွက်တိုးလာခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခွင့်အလမ်းဆုံးရှုံးသွားပြီး ယခင်စနစ်အတိုင်း ပြန်လည်ရောက်ရှိ သွားနိုင်သည်။
၅။ အစွန်းရောက်မှုများနှင့် အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာကွဲပြားခြင်း - နိုင်ငံတကာ၏ လျစ်လျူရှုခံရသော တော်လှန်ရေး များသည် တော်လှန်ရေးကျင့်ဝတ်ကို ပိုမိုချိုးဖောက်နိုင်ချေရှိပြီး၊ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၊ အစွန်းရောက် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများနှင့် အခြားအန္တရာယ်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းများအဖြစ် ဖြစ်သွားစေနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေး ခေါင်းဆောင်မှုအကွဲအပြဲများလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်မှု ပျက်ပြားသွားနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေး အပေါ် မျှော်လင့်ချက်မဲ့လာသည်နှင့်အမျှ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဒုက္ခသည်များစီးဆင်းမှု၊ လက်နက်မှောင်ခိုမှုနှင့် အခြားနိုင်ငံများသို့ ပဋိပက္ခပျံ့နှံ့သွားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
နိဂုံး
-----
နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေး၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အလွန် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု သည် ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းအရင်းအမြစ်များ၊ သံတမန်ရေးအားသာချက်များ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားတက်မှုနှင့် တရားဝင်မှုတို့ကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ ဤထောက်ခံမှုသည် ပိုမိုလျင်မြန်ပြီး အောင်မြင်နိုင်ခြေ မြင့်မားသော ပြောင်းလဲမှုကို ဖန်တီးပေးနိုင်ပါသည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု မရရှိခြင်းသည် အရင်းအမြစ်များပြတ်လပ်လာခြင်း၊ နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများ တိုးမြှင့်လာခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျ ဆင်းခြင်းနှင့် တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှု၊ ပဋိပက္ခကာလရှည်ကြာလာခြင်းနှင့် အစွန်းရောက်လာကြပြီး အစိတ်စိတ် အမွှာမွှာကွဲပြားမှုများသည် ထောက်ခံမှုမရရှိသော တော်လှန်ရေးများ ရင်ဆိုင်ရနိုင်သော ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် ပြည်တွင်းလူထုထောက်ခံမှုအခြေခံအပေါ် ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက် ထားပြီး နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ဗျူဟာကျကျ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းထောက်ခံမှုနှင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု နှစ်ခုလုံးကို ဟန်ချက်ညီညီ တည်ဆောက်ခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုနှင့် အောင်မြင်မှုကို တိုးမြှင့်စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတကာရေးရာကဏ္ဍကို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်စီမံခြင်းသည် တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော မဟာဗျူဟာကျသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မျက်ကွယ်ပြု၍ မရကြောင်း တင်ပြအပ်ပါသည်။
“ပြည်တွင်းထောက်ခံမှုနှင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု နှစ်ခုလုံးကို ဟန်ချက်ညီညီ တည်ဆောက်ခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုနှင့် အောင်မြင်မှုကို တိုးမြှင့်စေပါသည်”
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing
#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၆) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။
နိဒါန်း
-----
နည်းပညာနှင့် ဆက်သွယ်ရေးအားကောင်းလာသော ကမ္ဘာကြီးသည် ရွာသဖွယ်ဖြစ်လာသည်။ နိုင်ငံတကာရေးရာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမရှိဘဲ တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို နားလည်ရန် မဖြစ်နိုင် သလောက် ဖြစ်လာသည်။ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် နိုင်ငံတကာမဟာမိတ်များနှင့် ထောက်ခံမှုများ ရရှိရေးသည် ဆေးရုံသုံးပစ္စည်းများမှသည် လက်နက်များ၊ ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပံ့များမှသည် သံတမန်ရေး ဖိအားများအထိ အရေးကြီးသော လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းသည် ပြည်တွင်းတိုက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာရေးရာအဖြစ် ယူဆောင်လာခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ပတ်သက် နေသော အင်အားစုများအကြား အင်အားမျှခြေဖြစ်မှုကို ပြောင်းလဲနိုင်သည်။
သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်လျှင် ဗီယက်နမ်တော်လှန်ရေး၊ ကျူးဘားတော်လှန်ရေး၊ တောင်အာဖရိကတွင် အသားအရောင်ခွဲခြားဆက်ဆံရေးကို ဆန့်ကျင်သော တိုက်ပွဲ၊ အီရန်တော်လှန်ရေး၊ အရေးတော်ပုံနှင့် မကြာသေးမီက အာရပ်နွေဦးနှင့် ယူကရိန်းတော်လှန်ရေးကဲ့သို့သော အမျိုးမျိုးသော တော်လှန်ရေးများသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးများ၏ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာရေးရာ ကဏ္ဍသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ အောင်မြင်မှု သို့မဟုတ် အောင်မြင်မှုမရရှိခြင်းကို မည်သို့ သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း ဆန်းစစ်လေ့လာသွားမည် ဖြစ်သည်။
တော်လှန်ရေးတစ်ခုအတွက် လိုအပ်သောအင်အားများ
--------------------------------------------
တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များသည် တည်ရှိနေသော အခြေအနေများမှ အမျိုးမျိုးသော ပုံစံများဖြင့် အစပြုတတ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးပါသော အာဏာအင်အားများ ရှိပါသည်။ ထိုအင်အားများသည် တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို အောင်မြင်စေရန် သို့မဟုတ် ကျရှုံးစေရန် ဆုံးဖြတ်သော အခြေခံအချက်များ ဖြစ်သည်။
၁။ ပြည်တွင်းအာဏာအင်အားများ
လူထုထောက်ခံမှု - တော်လှန်ရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးနှင့် အရေးအကြီးဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုမှာ ပြည်သူလူထု၏ ထောက်ခံမှုဖြစ်သည်။ လူထုထောက်ခံမှုမပါဘဲ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု တစ်ခုသည် အရင်းအမြစ်များ၊ ဆောင်ရွက်သူများနှင့် ခံနိုင်ရည်စွမ်းအား လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် ခက်ခဲပါလိမ့်မည်။
ငွေကြေးအရင်းအမြစ် - တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်၊ လက်နက် ဝယ်ယူရန်၊ ဝါဒဖြန့်ချိရေးဆောင်ရွက်ရန်နှင့် တော်လှန်ရေးသမားများနှင့် သူတို့၏မိသားစုများကို ထောက်ပံ့ရန် ငွေကြေးလိုအပ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ပြည်တွင်းအလှူရှင်များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ ချမ်းသာသော ပုဂ္ဂိုလ်များ သို့မဟုတ် ပြည်ပတွင်နေထိုင်သော ပြည်သူများက ဤအရင်းအမြစ်များကို ထောက်ပံ့ပေးကြသည်။
စစ်ရေးအင်အား - အချို့အခြေအနေများတွင် စစ်ရေးအင်အားရှိခြင်းသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်နိုင်သည်။ စစ်ရေးအင်အားတွင် ပြည်သူ့စစ်၊ သစ္စာခံစစ်တပ်ယူနစ်များ သို့မဟုတ် တိုက်ခိုက်ရေးသမားအုပ်စုများ ပါဝင်နိုင်သည်။
နည်းပညာနှင့် သတင်းအချက်အလက် - ခေတ်သစ်တော်လှန်ရေးများတွင် ဆက်သွယ်ရေး၊ ရှုပ်ထွေး သော စစ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးစနစ်များ၊ နှင့် ပစ္စည်းထောက်ပံ့ ပေးရေးနှင့် ပစ္စည်းစီမံခန့်ခွဲမှု တို့အတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် စွမ်းရည်လည်း လိုအပ်ပါသည်။
၂။ နိုင်ငံတကာအာဏာအင်အားများ
သံတမန်ရေးထောက်ခံမှု - နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်နှစ်ဦးအကြား ပြင်းထန်သောသဘောထားကွဲလွဲမှု တစ်ခုတွင် နိုင်ငံခြားအစိုးရများ၏ သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အသိအမှတ်ပြုမှုနှင့် ထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် အကြီးမားဆုံး ကူညီမှုတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။ ၎င်းသည် တရားဝင်မှုနှင့် တရားဝင်ဖြစ်မှုကို ပေးအပ်ကာ အခြားပုံစံများဖြင့် ပံ့ပိုးမှုများအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးနိုင်သည်။
နည်းပညာနှင့်ဘဏ္ဍာရေးအကူအညီ - နိုင်ငံတကာအကူအညီတွင် သတင်းအချက်အလက် မျှဝေခြင်း၊ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခြင်း၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအကြံပေးများ၊ ရန်ပုံငွေရှာဖွေရေးနှင့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေး စွမ်းရည်များ ဖြစ်သည်။
မီဒီယာနှင့် အွန်လိုင်းမှ ထောက်ခံမှု - ယနေ့ချိတ်ဆက်မှုရှိသော ကမ္ဘာတွင် နိုင်ငံတကာမီဒီယာသည် တော်လှန်ရေးများ၏ ဇာတ်ကြောင်းနှင့် ရရှိသော အာရုံစိုက်မှုကို လွှမ်းမိုးနိုင်သည်။
ခိုလှုံရာနှင့် အခြေစိုက်စခန်းအခွင့်အလမ်းများ - ပြည်သူလူထုများအနေဖြင့်် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖိနှိပ်မှုများ ရင်ဆိုင်နေရပါက နယ်စပ်တစ်ဖက်တွင် စစ်ဘေးရှောင်များအတွက် ခိုလှုံရာနှင့် အခြေစိုက်စခန်းများ ရရှိရန်မှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အရေးပါသော နိုင်ငံတကာကူညီမှုပုံစံတစ်ခု ဖြစ်သည်။
ရေရှည်တည်တံ့ပြီး အောင်မြင်သော တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအတွက် ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ စွမ်းအား နှစ်မျိုးစလုံး လိုအပ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းစွမ်းအားအင်အားသည် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး နိုင်ငံတကာစွမ်းအားသည် ၎င်းကို အားဖြည့်ပေးသည်။ အလုံးစုံခြုံငုံပါက ဤအခြေခံအာဏာအင်အားများကို ထိရောက်စွာစုဆောင်းခြင်းနှင့် ထိန်းကြောင်းခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ နောက်ဆုံးရလဒ်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးမည့် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် လုပ်ဆောင်ရမည့်အချက်များ
------------------------------------------------
တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် မဟာဗျူဟာကျကျ ချဉ်းကပ်ရ မည်။ ဤအပိုင်းတွင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုကို ဆွဲဆောင်ရန်နှင့် ထိန်းသိမ်း ရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် မဟာဗျူဟာများနှင့် နည်းလမ်းများကို စူးစမ်းလေ့လာမည်။
၁။ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်သော ရည်မှန်းချက်များ ချမှတ်ခြင်း
တော်လှန်ရေးသည် အရေးကြီးပြီး၊ ကြီးမားသော အပြောင်းအလဲဖြစ်စေမည့် ရည်မှန်းချက်များ ချမှတ်နိုင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ပထမဆုံးအဆင့် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းသည် တော်လှန်ရခြင်း၏ ခိုင်မာသောအကြောင်းပြချက်နှင့် ဖြေရှင်းနိုင်သည့် နစ်နာမှုများဖြစ်ကြောင်း ပြသနိုင်သည့် အခါ တော်လှန်ရေးကို ပိုမိုယုံကြည်လာမည် ဖြစ်သည်။
၂။ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများနှင့် တန်ဖိုးများကို လိုက်နာခြင်း
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုသည် များသောအားဖြင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများက လက်ခံထားသော စံနှုန်းများနှင့် တန်ဖိုးများကို လိုက်နာနိုင်ခြင်း ရှိမရှိအပေါ် မူတည်သည်။ အထူးသဖြင့် အရေးကြီးသည်မှာ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းများကို လိုက်နာခြင်း (အရပ်သားများအား ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှုများကဲ့သို့သော ဆိုးရွားသော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု များမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း)၊ သင့်လျော်သော စစ်ရေးဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာခြင်း၊ အကြမ်းဖက်နည်းနာ အသုံးပြုခြင်းအပေါ် တိကျသောကန့်သတ်ချက်များ ( စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပစ်မှတ်များနှင့် တန်ပြန်တော်လှန်ရေး အဖွဲ့များသို့ တိုက်ခိုက်မှုများကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် အရပ်သားများကို မခွဲခြားဘဲ တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ခြင်း) တို့ ဖြစ်သည်။
၃။ သံတမန်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးကြိုးပမ်းမှုများ
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ထိရောက်သော သံတမန်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးမဟာဗျူဟာ များသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ ထိုအထဲတွင် သံတမန်ရေးကိုယ်စားလှယ်များ ထားရှိခြင်း (နိုင်ငံတကာ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကားများနှင့် သံတမန်ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို နားလည်သော ကျွမ်းကျင်သော ဆက်သွယ်သူများ)၊ ပြည်ပရောက်အဖွဲ့များ၏ တက်ကြွမှု (စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးနှင့် ထောက်ခံမှုတည်ဆောက် ရန် ပြည်ပရှိ အစုအဖွဲ့များနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း)၊ ပြည်ပနိုင်ငံတကာမီဒီယာနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်း (နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ပုံဖော်ရာတွင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခြင်း)၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်သံတမန်ရေး (ဆိုရှယ် မီဒီယာ၊ ဝဘ်ဆိုက်များနှင့် အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပရိသတ်ထံ ရောက်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း) တို့ကို အလေးစိုက် လုပ်ဆောင်ရမည်။
၄။ ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် မဟာမိတ်များတည်ဆောက်ခြင်း
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုကို တိုးမြှင့်ရန် ထိရောက်သောမဟာမိတ်များကို တည်ဆောက်ပြီး ၎င်းကို အသုံးပြုရန် မဟာဗျူဟာအများအပြားရှိသည်။ ဗျူဟာမြောက်မဟာမိတ်များကို ဦးစားပေး၍ချိတ်ဆက်ခြင်း (အာဏာရှိသောနိုင်ငံများ၊ ဒေသတွင်းအုပ်စုများနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများသည် ထောက်ခံမှု ပေးနိုင်သော အဓိကလူမျိုးများ ဖြစ်သည်)၊ ရပ်တည်ချက်တူညီသော လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ (NGOs) နှင့် ပူးပေါင်းခြင်း (ဤအဖွဲ့အစည်းများသည် အရေးကြီးသော ရင်းမြစ်များ၊ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးနှင့် တရားဝင်မှုကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်)၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားမျှတရေးလှုပ်ရှားမှုများနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း (အကြီးမားဆုံးသော နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းသည် ထိုလှုပ်ရှားမှုကို တရားမျှတရေးအတွက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတစ်ခုအဖြစ် မြင်သောအခါ အလွန်ထိရောက် သော ထောက်ခံမှုကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်) တို့ကိုလုပ်ဆောင်ရမည်။
တောင်အာဖရိကရှိ အသားအရောင်ခွဲခြားရေး စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော လှုပ်ရှားမှုသည် နိုင်ငံတကာအစိုးရများမှသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၊ တိုက်ရိုက်လှုပ်ရှားမှု ဆောင်ရွက်သူများ၊ အနုပညာရှင်များအထိ ကျယ်ပြန့်သော မဟာမိတ်အဖွဲ့အစည်းကို ထူထောင်ခဲ့ပုံသည် ထိရောက်သော မဟာမိတ်ဖွဲ့မှု၏ စံနမူနာကောင်းဖြစ်သည်။
၅။ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမှုရရှိရန် ကြိုးပမ်းခြင်း
တော်လှန်ရေးအစိုးရများ တည်ထောင်ခြင်း (တရားဝင်အုပ်ချုပ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံများ၊ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု များပေးခြင်း နှင့် တာဝန်ခံမှုအတွက် စနစ်များရှိခြင်း)၊ ရေရှည်တည်တံ့သောအစီအစဉ်များ ရေးဆွဲခြင်း (ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲများနှင့် ကြားကာလပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် လမ်းပြမြေပုံ)၊ ထိန်းချုပ် နယ်မြေများတွင် ထိရောက်သောအုပ်ချုပ်ရေး (ပြည်သူလူထုကို အခြေခံဝန်ဆောင်မှုများနှင့် လုံခြုံရေးပေးခြင်း ဖြင့် အစိုးရ၏အခန်းကဏ္ဍကို ထမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ပြသခြင်း) တို့ကို လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ၏ တရားဝင်မှုကို တည်ဆောက်နိုင်သည်။
လစ်ဗျားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် အမျိုးသားကူးပြောင်းရေးကောင်စီ (NTC) သည် ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပါအဝင် အဓိကအင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤအသိအမှတ်ပြုမှုသည် NTC အား နိုင်ငံတကာအထောက်အပံ့ရရှိရန်နှင့် ပြည်တွင်းတရားဝင်မှုရရှိရန် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုနှင့် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါမှု
--------------------------------------------
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေးကို ထောက်ခံအားပေးနိုင်ရုံမျှသာမက ရန်သူအပေါ် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ဖိအားများကိုလည်း ပေးနိုင်သည်။
ပူးတွဲသဘောတူညီချက်များ - ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံခြားအစိုးရများနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေး၏တရားဝင်မှုကို တိုးမြှင့်နိုင်သလို၊ အာဏာရှင်ကို နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားပေးနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများတွင် ကိုယ်စားပြုခွင့် - အကြီးမားဆုံး တရားဝင်မှုလက္ခဏာများထဲမှ တစ်ခုမှာ ကုလသမဂ္ဂကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများတွင် ရုံးနေရာရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းအခြေအနေများကို တင်ပြနိုင်ရုံသာမက နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆန်ရှင်များကို ချမှတ်လာနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။
အထွေထွေကန့်သတ်ချက်များ - အာဏာရှင်အစိုးရတာဝန်ရှိသူများအပေါ် ဗီဇာပိတ်ပင်မှုများနှင့် ခရီးသွား ကန့်သတ်ချက်များ၊ နိုင်ငံတကာဘဏ်ထဲရှိပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထုတ်ယူသုံးစွဲခွင့် ကန့်သတ်ထားနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုမရရှိပါက ကြုံရနိုင်သည့် အခက်အခဲများ
---------------------------------------------------
၁။ အရင်းအမြစ်များ ရှားပါးလာခြင်း - တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် အခြေခံလိုအပ်ချက်များအတွက် ရန်ပုံငွေများ၊ လက်နက်ခဲယမ်းများရှားပါးလာခြင်း၊ မလုံလောက်ခြင်း။
၂။ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများနှင့် ဖိနှိပ်မှုများ တိုးလာခြင်း - အာဏာရှင်အုပ်စု၏ ထင်ရာစိုင်း လုပ်ဆောင် ချက်များကို အားပေးသကဲ့သို့ ဖြစ်လာပြီး၊ ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများအပေါ် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းမှုများနှင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများ ပိုမိုတိုးပွားလာသည်။
၃။ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှု ဖြစ်လာခြင်း - ကမ္ဘာကြီးက ၎င်းတို့၏တိုက်ပွဲကို လျစ်လျူ ရှုနေသည် သို့မဟုတ် ထောက်ခံမှုမပေးဟု ခံစားလာရပြီး တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှုနှင့် စိတ်ဓာတ်ယိုယွင်းမှုများ ဖြစ်လာကာ တော်လှန်ရေးအရှိန်အဟုန်ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် တော်လှန်ရေးသမားများနှင့် ထောက်ခံသူများ ကျဆင်းလာနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အချင်းချင်းကြား အပြန်အလှန်အပြစ်တင်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ကွဲပြားမှုများ ပိုမိုကြီးထွားလာနိုင်သည်။
၄။ ရေရှည်အခက်အခဲများနှင့် ဖြေရှင်းရန်ခက်ခဲသော ပဋိပက္ခများ ဖြစ်လာခြင်း - နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု မရရှိသော တော်လှန်ရေးများသည် ရေရှည်တိုက်ပွဲဝင်ရန် ခက်ခဲသဖြင့် ပဋိပက္ခကာလ ပိုမိုရှည်ကြာလာတတ် သည်။ ဒုက္ခသည်အရေအတွက်တိုးလာခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ ပြောင်းလဲမှုများအတွက် အခွင့်အလမ်းဆုံးရှုံးသွားပြီး ယခင်စနစ်အတိုင်း ပြန်လည်ရောက်ရှိ သွားနိုင်သည်။
၅။ အစွန်းရောက်မှုများနှင့် အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာကွဲပြားခြင်း - နိုင်ငံတကာ၏ လျစ်လျူရှုခံရသော တော်လှန်ရေး များသည် တော်လှန်ရေးကျင့်ဝတ်ကို ပိုမိုချိုးဖောက်နိုင်ချေရှိပြီး၊ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၊ အစွန်းရောက် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများနှင့် အခြားအန္တရာယ်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းများအဖြစ် ဖြစ်သွားစေနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေး ခေါင်းဆောင်မှုအကွဲအပြဲများလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်မှု ပျက်ပြားသွားနိုင်သည်။ တော်လှန်ရေး အပေါ် မျှော်လင့်ချက်မဲ့လာသည်နှင့်အမျှ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဒုက္ခသည်များစီးဆင်းမှု၊ လက်နက်မှောင်ခိုမှုနှင့် အခြားနိုင်ငံများသို့ ပဋိပက္ခပျံ့နှံ့သွားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
နိဂုံး
-----
နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုသည် တော်လှန်ရေး၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အလွန် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိခြင်းဖြင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှု သည် ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းအရင်းအမြစ်များ၊ သံတမန်ရေးအားသာချက်များ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားတက်မှုနှင့် တရားဝင်မှုတို့ကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ ဤထောက်ခံမှုသည် ပိုမိုလျင်မြန်ပြီး အောင်မြင်နိုင်ခြေ မြင့်မားသော ပြောင်းလဲမှုကို ဖန်တီးပေးနိုင်ပါသည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု မရရှိခြင်းသည် အရင်းအမြစ်များပြတ်လပ်လာခြင်း၊ နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများ တိုးမြှင့်လာခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျ ဆင်းခြင်းနှင့် တော်လှန်ရေးပင်ပန်းမှု၊ ပဋိပက္ခကာလရှည်ကြာလာခြင်းနှင့် အစွန်းရောက်လာကြပြီး အစိတ်စိတ် အမွှာမွှာကွဲပြားမှုများသည် ထောက်ခံမှုမရရှိသော တော်လှန်ရေးများ ရင်ဆိုင်ရနိုင်သော ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် ပြည်တွင်းလူထုထောက်ခံမှုအခြေခံအပေါ် ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက် ထားပြီး နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုရရှိရန် ဗျူဟာကျကျ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းထောက်ခံမှုနှင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု နှစ်ခုလုံးကို ဟန်ချက်ညီညီ တည်ဆောက်ခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုနှင့် အောင်မြင်မှုကို တိုးမြှင့်စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတကာရေးရာကဏ္ဍကို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်စီမံခြင်းသည် တော်လှန်ရေးအောင်ပွဲအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော မဟာဗျူဟာကျသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မျက်ကွယ်ပြု၍ မရကြောင်း တင်ပြအပ်ပါသည်။
“ပြည်တွင်းထောက်ခံမှုနှင့် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု နှစ်ခုလုံးကို ဟန်ချက်ညီညီ တည်ဆောက်ခြင်းသည် တော်လှန်ရေး၏ ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုနှင့် အောင်မြင်မှုကို တိုးမြှင့်စေပါသည်”
အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်အမှတ် (၆) ဖြစ်သည့် "နွေဦးကို အစပြု၍ (သို့မဟုတ်) စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး စာအုပ်အပြည့်အစုံကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။
https://drive.google.com/file/d/16_IUEpaEkiTXu72iC09lOk0VDbKqXc7p/view?usp=sharing
#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media